Konwersatorium z bułgarskiej literatury współczesnej

obowiązkowe

studia slawistyczne, specjalność: studia bułgarystyczne

I stopień

Cele modułu kształcenia:

Celem przedmiotu jest prezentacja podstawowych kierunków rozwoju literatury bułgarskiej i procesu historyczno-literackiego w drugiej połowie XX wieku oraz na przełomie XX i XXI wieku. Zajęcia mają na celu wprowadzenia studentów do literatury, kultury i historii Bułgarii na podstawie tekstów literackich (utworów współczesnej literatury bułgarskiej, przełożonych na język polski). Zagadnienia periodyzacji literatury bułgarskiej, ujęcia typologiczne i porównawcze, a także problematyzacja twórczości poszczególnych autorów zostaną przedstawione na tle najważniejszych wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych.

I rok

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące, praca w grupach.

3

Wprowadzenie do literatury i kultury, historii, życia społecznego współczesnej Bułgarii na podstawie tekstów literackich (utwory współczesnej literatury bułgarskiej, przetłumaczone na język polski); prezentacja podstawowych kierunków rozwoju literatury bułgarskiej i procesu historyczno-literackiego; zagadnienie periodyzacji literatury bułgarskiej; wprowadzenie ujęć typologicznych i porównawczych; przedstawienie problematyki literaturoznawczej, kulturoznawczej oraz poszczególnych autorów – na tle najważniejszych wydarzeń politycznych, społecznych, kulturalnych w Bułgarii drugiej połowy XX wieku i przełomu XX-XXI wieku.

Treści programowe dla przedmiotu:

- prezentacja na poziomie podstawowym wiedzy o literaturze, kulturze oraz historii Bułgarii i Europy w szczególności po drugiej wojnie światowej,

- prezentacja kierunków rozwoju bułgarskiej literatury współczesnej w odniesieniu do specyfiki regionu bałkańskiego oraz procesu historycznoliterackiego,

- prezentacja na poziomie podstawowym najważniejszych dzieł współczesnej literatury bułgarskiej, dostępnych w przekładzie na język polski,

- prezentacja na poziomie podstawowym sylwetek współczesnych pisarzy kraju w kontekście kulturowym, społecznym i politycznym omawianego okresu,

- analiza i interpretacja wybranych dzieł literackich i ich powiązanie z głównymi prądami literatury i kultury europejskiej,

- prezentacja omawianych zjawisk i tekstów literackich współczesnej literatury bułgarskiej w ujęciach historycznych, kulturowych, mentalnościowych, socjologicznych,

- prezentacja twórczości autorów oraz artefakty kultury bułgarskiej w interdyscyplinarnych powiązaniach z innymi dziedzinami sztuki.

Zalecana literatura:

Cegielski, Piotr. Kto zabił Georgi Markowa. Tajemnice zabójczego parasola. „Gazeta Wyborcza” nr 146/1993, s. 7.

Korneluk, Bogdan. Perfekcja KGB. „Wprost” nr 27/1991, s. 32.

Grochowska, Magdalena. Lice znaczy twarz. „Wysokie Obcasy”, nr 44/2003.

Djerić, Zoran. Portret poetki z kotką (Rozmowa z Błagą Dimitrową). „Tygiel Kultury”, nr 7-9/2003.

Dąbek-Wirgowa, Teresa. "Żyć dzisiaj to czuć się winnym...". „Literatura na Świecie”, nr 9/1993.

Hożewska-Todorow, Marta, Kim jest Georgi Gospodinow, „Fraza :pismo literacko-społeczne”, nr 1-2/2005.

Ćirlić-Straszyńska, Danuta. Bałkan jest, bracie, wielki. „Nowe Książki”, nr 6/2017.

Nowacka, Ewa. Psy spadają nisko. „Nowe Książki”, nr 3/2010.

Nowacka, Ewa. Prawdziwe kaczki i fałszywa monarchini, „Nowe Książki”, nr 10/2008.

Szydłowska, Joanna. Mystifications and games : about identity discourse in modern Bulgarian prose (Alek Popov), Acta Neophilologica, tom 12/2010.

Schefs, Milena, FotoAmeryka. “Nowe Książki”, nr 5/2016.

Simeonowa-Konach, Galia. W lustrze powieści naturalnej. Notatki o bułgarskim postmodernizmie i nie tylko. „Opcje” nr 2/2003.

Rikew, Kamen. Polsko-bułgarskie czytanie. „Tygiel Kultury”, nr 10-12/2001.

Człowiek o wielu imionach : antologia prozy bułgarskiej przełomu XX i XXI wieku / idea, wybór, przedm. i red. Galia Simeonova-Konach. Warszawa 2007.

Iwasiów, Inga. Bułgarska różnoimienność. „Pogranicza”, nr 1/2008.

Podróż z nieznajomą. 33 współczesne opowiadania bułgarskie, red. M. Mostowska, B. Biskup, Wydawnictwo „Omnibus Press”, Rzeszów 2012.

Dąbek-Wirgowa, Teresa. Historia literatury bułgarskiej. Wrocław 1980.

Juda, Celina. Tożsamość bułgarska a problem ideologizacji kultury. Sygnatury drugiego/ innego i obcego - nie tylko w literaturze bułgarskiej. „Pamiętnik Słowiański” 2001 t. 50 (2000) s. 27-37.

Bodakow, Marin. Lot nad chaosem. Literatura bułgarska lat dziewięćdziesiątych. „Tygiel Kultury” 2001 nr 4/6 s. 165-172.

Georgiew, Nikoła. Stosowalność i niestosowalność literatury bułgarskiej. „Opcje” 2003 nr 2 s. 26-30.

Karpińska, Hanna. Georgi Markow i inni. „Literatura na Świecie” 1993 nr 9 s. 10-15.

Tihanow, Galin. Literatura emigracyjna a wewnątrzkrajowy proces literacki. Uwagi o bułgarskim postmodernizmie, w: Postmodernizm w literaturze i kulturze krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Uniwersytet Śląski, Ustroń, 15-19 listopada 1993. Red. Halina Janaszek-Ivanickova, Douwe Fokkema. Katowice 1995, s. 155-165.

Szwat-Gyłybowa, Grażyna. Literatura bułgarska po przełomie. „Arkusz” 2000 nr 6 s. 1-2.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- potrafi na poziomie podstawowym definiować i opisywać najważniejsze prądy i zjawiska współczesnej literatury bułgarskiej; potrafi je zaprezentować i przedstawić w ujęciu typologicznym,

- potrafi na poziomie podstawowym te zjawiska powiązać z tradycjami, historią kraju, wyjaśnić, zakwalifikować, opisać i wyróżnić ich podstawowe wyznaczniki,

- potrafi budować podstawową syntezę omawianego tekstu z elementami teorii literatury; potrafi odnajdywać zjawiska i odniesienia w tekstach, zinterpretować,

- potrafi omówić i kategoryzować określone zjawiska literatury bułgarskiej i powiązać je z analogicznymi w innych literaturach europejskich. Posiada umiejętność porównywania zjawisk literackich i kulturowych, zaprezentować w szerszych kontekstach teoretycznoliterackich, historycznych, politycznych,

- potrafi modyfikować zdobytą wiedzę, budować na poziomie podstawowym ujęcia uogólniające. Potrafi ilustrować rozważania ogólne przykładami z literatury i kultury,

- potrafi wyjaśnić specyfikę współczesnej literatury bułgarskiej na tle najważniejszych wydarzeń politycznych i społecznych z drugiej połowy XX wieku i początku XXI wieku,

- potrafi analizować, interpretować i samodzielnie oceniać teksty literatury współczesnej, a także teksty krytykoliterackie.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość omawianych tekstów literackich, znajomość tekstów krytycznych związanych z tematyką, umiejętność powiązania treści dzieła z życiorysem autora, odniesienie do kontekstu pozaliterackiego, bardzo dobra umiejętność analizy dzieła, samodzielność myślenia i oceniania faktów, bardzo dobrze przygotowana praca pisemna.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: słabsze znajomość poszczególnych lektur bądź faktów z życia twórców, niższa zdolność krytycznego porównania poszczególnych zjawisk literackich i kulturowych.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość głównych kierunków w badaniach literackich, zadowalająca umiejętność krytycznego porównania dzieł literackich powstałych na gruncie słowiańskim, europejskim i światowym (wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą), świadomość kulturotwórczej funkcji literatury.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość głównych kierunków w badaniach literackich, słaba umiejętność krytycznego porównania dzieł literackich powstałych na gruncie słowiańskim, europejskim i światowym (wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą).

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość głównych kierunków w badaniach literackich i powiązanych oraz wynikające z niej dalsze braki w zakresie efektów kształcenia zdefiniowanych dla przedmiotu.