Filozofia kultury

obowiązkowe

Kulturoznawstwo

II stopień

Wyposażenie studenta w wiedzę z zakresu filozofii kultury oraz w umiejętności dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, przedstawione propozycje odnoszące się do filozoficznego (ontologicznego) statusu kultury ma on traktować jak narzędzia użyteczne w badaniach kulturoznawczych. Po drugie, ma on orientować się w tym, co na temat kultury mieli do powiedzenia filozofowie od narodzin nowoczesnej formacji kulturowej (w XVIII wieku) do czasów współczesnych.

Wykład jest kontynuacją zajęć prowadzonych dla studentów kulturoznawstwa na I roku studiów licencjackich (historia filozofii, filozofia współczesna). Od studentów uczestniczących w wykładzie oczekuje się znajomości historii filozofii od czasów antycznych do narodzin nowoczesnej formacji kulturowej (w XVIII wieku).

Czytelnia instytutowa

Wykład

Celem wykładów z filozofii kultury jest prezentacja doktryn filozoficznych odnoszących się do ontologicznego statusu kultury oraz epistemologicznych ograniczeń (uwarunkowań), które musi uwzględnić jej uczestnik świadomy swoich uwikłań w praktykę polegającą na godzeniu jej heterogenicznych norm i dyrektyw. Motywem przewodnim wykładów jest teza o powrocie filozofii współczesnej do antycznego wyobrażenia świata człowieka jako rzeczywistości dynamicznej i zróżnicowanej.

Celem wykładów z filozofii kultury jest prezentacja doktryn filozoficznych odnoszących się do ontologicznego statusu kultury oraz epistemologicznych ograniczeń (uwarunkowań), które musi uwzględnić jej uczestnik świadomy swoich uwikłań w praktykę polegającą na godzeniu jej heterogenicznych norm i dyrektyw. Motywem przewodnim wykładów jest teza o powrocie filozofii współczesnej do antycznego wyobrażenia świata człowieka jako rzeczywistości dynamicznej i zróżnicowanej.

Tematy zajęć:

- Filozofia oświecenia (Hume, Monteskiusz, Rousseau, Kant)

- J.-G. Fichte - filozof polityki, pierwszy idealista transcendentalny

- Fr. W. J. Schelling - narodziny idealizmu obiektywnego

- Filozofia dziejów G. W. Fr. Hegla

- Początki refleksji hermeneutycznej - od Novalisa, Herdera, Schleiermachera do Diltheya i szkoły badeńskiej

- A. Schopenhauer - zwrot woluntarystyczny w filozofii niemieckiej

- Materializm historyczny K. Marksa

- Pozytywizm

- Fr. Nietzsche - odkrywanie kultury jako środowiska nadczłowieka

- Psychoanaliza S. Freuda i jej społeczne zastosowania

- Szkoła frankfurcka (założenia, czołowi przedstawiciele)

- Teoria działania komunikacyjnego J. Habermasa

- Fenomenologia (E. Husserl, M. Scheler. E. Levinas)

- Ontologia fundamentalna M. Heideggera

- Pragmatyczna koncepcja kultury Fl. Znanieckiego

- H.-G. Gadamer i jego współcześni kontynuatorzy (G. Vattimo, St. Fish)

- Egzystencjalizm

- Konstruktywiści i dekonstrukcjoniści - spór o ponowoczesność

- Filozofia dialogu

- Filozoficzne podstawy performatyki

- Wł. Tatarkiewicz, Historia filozofii. T. III, PWN Warszawa

- B. Hindess, Filozofie władzy. Od Hobbesa do Foucaulta, przeł. D. Leszczyński, L. Rasiński, PWN, Warszawa – Wrocław 1999

- J. Kmita, Racjonalność „uwolniona od hipoteki metafizycznej”, Posłowie do: J. Habermas, Działanie komunikacyjne i detranscendentalizacja rozumu, przeł. W. Lipnik, Oficyna Naukowa, Warszawa 2004

- P. Rotengruber, Ideologia, anarchia, etyka. Dyskurs ponowoczesny a dialog. Humaniora, Poznań 2000

- P. Rotengruber, Perspektywy społecznego porozumienia. Pragmatyka dyskursu władzy, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 2006

- P. Rotengruber, Kultura jako przedmiot badania, kultura jako horyzont wartości. Pragmatyczny zwrot Floriana Znanieckiego. Humaniora. Czasopismo Internetowe Nr 1 (13)/2016, ss. 83–95

Po zakończeniu modułu student dysponuje wiedzą z zakresu filozofii kultury. Wiedzę tę potrafi wykorzystać w dwojaki sposób. Po pierwsze, przedstawione propozycje odnoszące się do ontologicznego statusu kultury oraz możliwości wglądu w jej stan, traktuje on jak narzędzia użyteczne w badaniach kulturoznawczych. Po drugie, orientuje się, co na temat kultury mieli do powiedzenia filozofowie od narodzin nowoczesnej formacji kulturowej (w XVIII wieku) do czasów współczesnych.

Egzamin pisemny; standardowa skala ocen (5.0-2.0):

5.0 - znakomita wiedza w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu

4.5 – bardzo dobra wiedza w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu

4.0 - dobra wiedza w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu

3.5 - zadowalająca wiedza w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu

3.0 - zadowalająca wiedza w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu

2.0 - niezadowalająca wiedza w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu