Język łaciński z elementami kultury antycznej

obowiązkowe

filologia polska

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- poznanie podstaw gramatycznych i leksykalnych języka łacińskiego,

- pokazanie przydatności znajomości języka łacińskiego w pracy polonisty,

- przybliżenie mitologii, zwyczajów, obyczajów i życia codziennego starożytnych Rzymian,

- pokazanie roli tradycji antycznej w literaturze i kulturze polskiej i europejskiej.

I rok

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, dyskusja, praca nad tekstem, metoda ćwiczeniowa.

7 (3+4)

Treści programowe dla przedmiotu:

- krótka historia języka łacińskiego i jego roli w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej i europejskiej,

- wymowa w łacinie i jej historyczna zmienność,

- łaciński system koniugacyjny i deklinacyjny,

- poznawanie słownictwa łacińskiego w oparciu o preparacje i teksty oryginalne,

- wybrane sentencje i zwroty łacińskie oraz terminy używane w naukach humanistycznych,

- poznawanie głównych osiągnięć literackich i kulturowych starożytnych Rzymian, epoki literackie i osiągnięcia twórców kanonicznych,

- mitologia, zwyczaje, obyczaje i życie codziennych starożytnych Rzymian,

- recepcja antyki w kulturze dawnej i współczesnej.

Wybrane podręczniki i słowniki do nauki języka łacińskiego:

- O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych, Warszawa 2000.

- J. Ryba, E. Wolanin, A. Klęczar, Homo Romanus. Podręcznik do języka łacińskiego i kultury antycznej, Kraków 2017.

- J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 2001.

- L. Winniczuk, Lingua Latina. Łacina bez pomocy Orbiliusza, Warszawa 1975.

- Mały słownik łacińsko-polski, red. J. Korpanty, Warszawa 2007.

- Mały słownik polsko-łaciński, red. L. Winniczuk, Warszawa 2001.

- Słownik łacińsko-polski, red. M. Plezia, t. 1-5, Warszawa 1998.

Wybrane opracowania dotyczące historii języka łacińskiego, kultury antycznej i jej recepcji:

- M. Cytowska, H. Szelest, Literatura grecka i rzymska w zarysie, Warszawa 1985.

- P. Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, red. J. Łanowski, przeł. M. Bronarska et al., Wrocław 2002

- G. Highet, The Classical Tradition. Greek and Roman Influences on Western Literature, New York-Oxford 1985.

- Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, Warszawa 1988.

- A. W. Mikołajczak, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław 1998.

- J. Safarewicz, Zarys historii języka łacińskiego, Wrocław 1986.

- W. Stroh, Łacina umarła, niech żyje łacina! Mała historia wielkiego języka, przeł. A. Arndt, wstęp E. Wesołowska, Poznań 2013.

- Tradycje antyczne w kulturze europejskiej. Perspektywa polska, red. J. Axer, Warszawa 1995.

Podana bibliografia obejmuje głównie podręczniki do nauki języka, słowniki pomocne w pracy z tekstem oraz kompendia dotyczące historii łaciny i roli tradycji antycznej w kulturze europejskiej. Szczegółową bibliografię w postaci artykułów z czasopism i monografii prowadzący podaje w czasie zajęć.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student/ka potrafi:

- poprawnie odczytuje teksty w języku łacińskim,

- zna kategorie deklinacyjne i koniugacyjne języka łacińskiego oraz podstawowe reguły syntaktyczne,

- potrafi przetłumaczyć przy pomocy słownika prosty tekst łaciński, określając formy gramatyczne poszczególnych słów, podając formy podstawowe użytych czasowników, rzeczowników, przymiotników etc.

- zna na pamięć, rozumie i potrafi właściwie stosować wybrane sentencje i zwroty łacińskie oraz terminy używane w naukach humanistycznych,

- zna historię języka łacińskiego i jego wpływ na rozwój polszczyzny,

- zna literaturę i kulturę antyczną w stopniu pozwalającym objaśnić kontekst kulturowy tłumaczonych tekstów i opanowanych na pamięć sentencji; potrafi wskazać najważniejsze osiągnięcia literackie i kulturowe starożytnego Rzymu; potrafi opowiedzieć o mitach, życiu codziennym Rzymian, ich obyczajach i rozrywkach,

- trafnie wskazuje elementy przejęte z antyku w literaturze i kulturze dawnej i współczesnej; potrafi odpowiedzieć na pytanie, do czego nam dziś potrzebna kultura i literatura antyczna.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra umiejętność czytania tekstu w języku łacińskim. Bardzo dobra umiejętność tłumaczenia prostego łacińskiego tekstu na język polski. Doskonała znajomość przerobionego materiału gramatycznego. Umiejętność problematycznego podejścia do przeczytanych artykułów, traktujących o osiągnięciach literackich i kulturowych starożytnych Rzymian, ich obyczajach, zwyczajach, mitologii oraz życiu codziennym. Bardzo dobra znajomość recepcji antyku w kulturze polskiej i europejskiej.

dobry plus (+db; 4,5): dobra umiejętność czytania tekstu w języku łacińskim. Dobra umiejętność tłumaczenia prostego łacińskiego tekstu na język polski. Dobra znajomość przerobionego materiału gramatycznego. Umiejętność problematyzowania materiału z przeczytanych artykułów, traktujących o osiągnięciach literackich i kulturowych starożytnych Rzymian, ich zwyczajach, mitologii i życiu codziennym. Dobra znajomość problematyki recepcyjnej dotyczącej obecności antyku w kulturze polskiej i europejskiej.

dobry (db; 4,0): dobra umiejętność czytania tekstu w języku łacińskim. Dobra umiejętność tłumaczenia prostego łacińskiego tekstu na język polski. Dobra znajomość przerobionego materiału gramatycznego. Umiejętność problematyzowania materiału z przeczytanych artykułów, traktujących o osiągnięciach literackich starożytnych Rzymian, ich mitologii, obyczajach i życiu codziennym. Dobra znajomość obecności antyku w literaturze i kulturze wieków późniejszych.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca umiejętność czytania tekstu w języku łacińskim. Zadowalająca umiejętność tłumaczenia prostego łacińskiego tekstu na język polski. Dobra znajomość przerobionego materiału gramatycznego. Zadowalająca znajomość materiału z przeczytanych artykułów, traktujących o osiągnięciach starożytnych Rzymian w aspekcie kulturowym, ich mitologii i życia codziennego.

dostateczny (dst; 3,0): dostateczna umiejętność czytania tekstu w języku łacińskim. Zadowalająca umiejętność tłumaczenia prostego łacińskiego tekstu na język polski. Dostateczna znajomość przerobionego materiału gramatycznego. Dostateczna znajomość materiału z przeczytanych artykułów na temat osiągnięć literackich starożytnych Rzymian i ich mitologii.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca umiejętność czytania tekstu w języku łacińskim. Brak umiejętności tłumaczenia prostego łacińskiego tekstu na język polski. Brak znajomości przerobionego materiału gramatycznego. Nieznajomość artykułów traktujących o osiągnięciach starożytnych Rzymian, ich mitologii, obyczajach i życiu codziennym.

Metoda oceniania: egzamin pisemny po II semestrze.