Historical background of modernity. Issues and positions

Przedmiotem zajęć jest zrozumienie definicji cywilizacji i specyfiki cywilizacji zachodniej, analiza procesów rewolucyjnych, poznanie różnych ujęć demokracji, autorytaryzmu i totalitaryzmu, roli świadomości w przemianach współczesnego świata oraz mechanizmów kontroli politycznej.

1. Zajęcia wstępne: koncepcja ćwiczeń, program, warunki zaliczenia; literatura przedmiotu

2. Koncepcja czasu osiowego i status cywilizacji zachodniej w ujęciu Karla Jaspersa;

3. Oświeceniowa wizja historii

4. Immoralizm w polityce i historii,

5. Trzy typy politycznego panowania

6. Antynomie rewolucji

7. O dwóch koncepcjach wolności,

8. Geneza komunizmu w Rosji,

9. Antropologia zniewolenia:

10. Praktyka władzy w realnym socjalizmie. Analiza literacka,

11. Demokracja a świadomość narodowa,

12. Świadomość narodowa w polskiej refleksji humanistycznej

13. Kryzys demokracji liberalnej

14. Wyzwania i zagrożenia globalizacji

Karl Jaspers, O źródle i celu historii. Kęty, Wydawnictwo Marek Derewiecki 2006, ss. 13-38; 53-73

August Comte, Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej. Kęty, Wydawnictwo Antyk 2001, ss. 15-83

Immanuel Kant, Rozprawy z filozofii historii. Kęty, Wydawnictwo Antyk 2005, ss. 31-49.

Niccolò Machiavelli, Książę, Warszawa, PIW 1987 (wiele wydań).

Max Weber, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej (przekł. D. Lachowska). Warszawa 2002, s. 158-192 i 228-234.

Hannah Arendt, O rewolucji. Kraków 1991 (wiele wydań, rozdział VI)

Leszek Nowak, Rewolucja jest opacznym postępem, lecz jednak postępem. W: Krzysztof Brzechczyn, Marek Nowak (red.) O rewolucji. Obrazy radykalnej zmiany społecznej. Poznań 2007, ss. 65-76.

Isaiah, Berlin. Dwie koncepcje wolności W: idem Cztery eseje o wolności. Poznań: Zyska i S-ka 2000, s. 183-240.

Arend Hannah, Co to jest wolność? W: idem, Między czasem minionym a przyszłym. Warszawa: Aletheia, 1994, ss. 175-209.

Mikołaj Bierdiajew, Źródła i sens komunizmu rosyjskiego, Kęty, Wydawnictwo Antyk 2005, ss. 71-139.

Leszek Nowak, Błędy Lenina, czyli o konieczności socjalizmu w Rosji. W: L. Nowak, Polska droga od socjalizmu. Poznań 2011, ss. 65-75.

Ervin Goffman, Charakterystyka instytucji totalnych. W: Elementy teorii socjologicznych. Warszawa PWN 1975

Leszek Nowak, Socjalistyczny sposób panowania nad człowiekiem. W: Leszek Nowak, Polska droga od socjalizmu. Pisma polityczne 1980-1989. Poznań 2011, ss. 76-103.

Sołżenicyn, Aleksander, Jeden dzień w życiu Iwana Denisowicza. Warszawa: Iskry, wiele wydań)

Wosleński, Michaił, Jeden dzień w życiu Denisa Iwanowicza, Aneks 1981, nr 26 [https://aneks.kulturaliberalna.pl/archiwum/jeden-dzien-w-zyciu-denisa-iwanowicza/]

MacIntyre Alasdair, Czy patriotyzm jest cnotą? W: Paweł Śpiewak (red.). „Komunitarianie. Wybór tekstów”. Warszawa Aletheia, 2004, ss. 285-304.

Miller, David. Państwo narodowe: umiarkowana obrona. W: Paweł Śpiewak (red.). „Komunitarianie. Wybór tekstów”. Warszawa Aletheia, 2004, s. 321-351.

Kurczewska, Joanna, Po co nam patriotyzm? W: Edward Mokrzycki, Andrzej Rychard, Andrzej Zybertowicz (red.) Utracona dynamika. O niedojrzałości polskiej demokracji. Warszawa 2002.

Walicki, Andrzej, Trzy tradycje polskiego patriotyzmu i ich znaczenie współczesne. Warszawa: Res Publica 1991.

Stanisław Ossowski, Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny. W: idem, O ojczyźnie i narodzie. Warszawa: PWN 1984,

Leszek Nowak, Wyzwolenie społeczne czy narodowe. W: L. Nowak, Polska droga od socjalizmu. Poznań 2011, ss. 131-150.

Jan Zielonka, Kontrrewolucja. Liberalna Europa w odwrocie. Warszawa 2018, ss. 294

Andrzej Walicki, Czy możliwy jest liberalizm lewicowy. W: Andrzej Walicki, Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii. Kraków 2013, ss. 319-425.

Claude Ake, Niebezpieczne związki: globalizacja a demokracja. W: Paweł Śpiewak (red.) „Przyszłość demokracji. Wybór tekstów”. Warszawa: Aletheia, 2005, s. 323-342.

Jan Waszewski, Ewolucja systemów nadzoru oraz Czy kontrtendencja? Nowe technologie a demokratyzacja władzy. W: Andrzej Zybertowicz, et. al., (red.) Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat. Kraków: Wyd. Kasper 2015, s. 233-284 i 411-428.

W wyniku zajęć student będzie potrafił:

- scharakteryzować koncepcję czasu osiowego;

- podać różnicę pomiędzy pesymistyczna a optymistyczną wizja dziejów

- scharakteryzować znaczenie Machiavellego w historii myśli filozofii polityki;

- podać źródła totalitaryzmu;

- określić różnice pomiędzy totalitaryzmem, autorytaryzmem a demokracją

5 – bardzo dobra wiedza, umiejętność całkowicie samodzielnej analizy, samodzielnego formułowania formułowanie problemów, dokonywania rozstrzygnięć w ramach poznanego aparatu pojęciowego

4.5 – bardzo dobra wiedza, zdarzają się pojedyncze błędy, samodzielna analiza problemów i formułowanie rozstrzygnięć

4.0 – dobra wiedza, analiza problemów i formułowanie rozstrzygnięć wymaga podania dodatkowych wskazówek

3.5 – zadowalająca wiedza, analiza i rozstrzyganie problemów wymaga zwiększone kontroli wykładowcy

3.0 – satysfakcjonująca wiedza ale występują liczne błędy, brak samodzielnej analizy i nieumiejętność formułowania i rozstrzygania problemów

2.0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne

nie dotyczy