The biological basis of human development

Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU

student/ka:

Potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu rozwoju biologicznego człowieka, czynników rozwoju, genetyki, dziedziczenia cech jakościowych i ilościowych.

Zna mechanizmy kształtowania się cech fenotypowych pod kontrolą genów; mechanizm regulacji procesu wzrastania oraz inne aspekty rozwoju człowieka.

Potrafi opisać okresy rozwojowe i scharakteryzować zmiany fizyczne organizmu w poszczególnych fazach życia człowieka.

Potrafi określić wiek rozwojowy człowieka, zna jego wyznaczniki oraz metody oceny wieku biologicznego, którymi potrafi się posługiwać.

Ma wiedzę na temat specyfiki poszczególnych okresów rozwojowych; złożonej problematyki płci biologicznej; etiologii wybranych chorób genetycznych; chorób wieku dziecięcego, szczepień ochronnych oraz nieprawidłowości rozwojowych mających istotny wpływ na rozwój i zachowanie się człowieka.

Wymienia i charakteryzuje czynniki wpływające na rozwój fizyczny. Rozpoznaje problemy i rozumie potrzeby biologiczne człowieka na różnych etapach rozwoju i w różnych stanach fizycznych w kontekście działalności edukacyjnej i wychowawczej.

Struktura i funkcje systemów żywych. Biologiczne podłoże rozwoju osobniczego. Podstawowe pojęcia stosowane w charakterystyce ontogenezy. Auksologia człowieka. Gerontologia. Fazowość ontogenezy. Determinacja genetyczna rozwoju. Modyfikatory, regulatory i stymulatory rozwojowe.

Przepływ informacji genetycznej: replikacja; transkrypcja; translacja. Kształtowanie się cech jakościowych i ilościowych pod kontrolą genów. Czynniki teratogenne. Mutacje i przykłady zaburzeń przez nie wywoływanych

Regulacja neurohormonalna rozwoju. Mechanizm wzrastania. Zaburzenia procesu wzrastania. Potrzeby żywieniowe człowieka w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju.

Środowisko rozwoju biologicznego człowieka. Adaptabilne i adiustacyjne zmiany w rozwoju fizycznym człowieka w zależności od zmieniających się warunków życia. Norma adaptacyjna i norma reakcji osobnika. Źródła wariancji fenotypowej.

Zmiany fizyczne zachodzące w organizmie człowieka od narodzin do śmierci. Budowa i funkcje narządów rozrodczych człowieka. Powstawanie, rozwój i dojrzewanie gamet – oogeneza, spermatogeneza; fizjologia zapłodnienia. In vitro. Charakterystyka poszczególnych okresów rozwojowych. Dymorfizm płciowy. Płeć biologiczna. Wybrane teorie starzenia się organizmu.

Wiek biologiczny i jego wyznaczniki. Metody oceny wieku biologicznego. Norma rozwojowa jako biologiczny układ odniesienia. Tabele norm. Siatki centylowe cech somatycznych.

Najczęściej występujące choroby wieku dziecięcego. Kalendarz szczepień ochronnych.

Biologiczne uwarunkowania i mechanizmy zachowań człowieka na różnych etapach ontogenezy, ze szczególnym uwzględnieniem progresywnej fazy rozwoju osobniczego, z perspektywy podejmowania adekwatnych działań edukacyjnych i wychowawczych.

‒ M. Kaczmarek, N. Wolański (2018) Rozwój biologiczny człowieka. Od poczęcia do śmierci. PWN, W-wa

‒ N. Wolański (2012) Rozwój biologiczny człowieka. PWN, W-wa

‒ B. Woynarowska (et al.) (2012) Biomedyczne podstawy kształcenia i wychowania. PWN, W-wa

‒ A. Malinowski, J. Tatarczuk, R. Asienkiewicz (2008) Antropologia dla pedagogów. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra

‒ R. M. Twyman (2005) Biologia rozwoju. Krótkie wykłady. PWN, W-wa

‒ R. Plomin, J. C. DeFries, G. E. McClearn, P. McGuffin (2001) Genetyka zachowania. PWN, W-wa

‒ T. W. Sadler (1993) Embriologia lekarska. Med. Tour Press International, W-wa

‒ T. Górska, A. Grabowska, A. Zagrodzka (2019) Mózg a zachowanie. PWN, W-wa, /wydanie 3/

‒ D. Hamer, P. Copeland (2005) Geny a charakter. Wydawnictwo CiS, w-wa

‒ A. Jaczewski (2005) Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania. Wyd. „Żak”

‒ E. Hurlock (1985) Rozwój dziecka. PWN, W-wa

‒ W. Sherborne (2012) Ruch rozwijający dla dzieci. PWN, W-wa

‒ M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przasnyska (2004) Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. WSiP, W-wa, /wydanie 6/

‒ P. Zimbardo (2001) Psychologia i życie. PWN, W-wa

‒ R. Schulz (1996) Antropologiczne podstawy wychowania. Wyd. „Żak”

‒ https://www.totylkoteoria.pl/2019/01/embriologia-dla-zabieganych.html

‒ http://nwolanskibc.wordpress.com

‒ https://www.ted.com/talks/alexander_tsiaras_conception_to_birth_visualized?language=pl

‒ https://www.youtube.com/watch?v=_5OvgQW6FG4

‒ https://www.youtube.com/watch?v=Fh7Bu8XX0vk

‒ https://www.youtube.com/watch?v=QUPHBm8sBTs

https://scholar.google.pl/scholar?q=czynniki+teratogenne+pdf&hl=pl&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart