Maszyny społeczne. Teoria i praktyka

Interdyscyplinarne nawiązanie do myśli Foucaulta i Agambena, a także do pojęcia „maszyn społecznych” jako narzędzia analiz socjologicznych, psychologii społecznej, antropologii, filozofii / filozofii polityki i socjologii.

Przyjmowane przez nas rozumienie „maszyn społecznych” wychodzi od definicji maszyn fizycznych, poszerzając ją jednak tak, by była w stanie opisywać zjawiska z wielu poziomów rzeczywistości (od fizycznej, przez biologiczną do społecznej). Zabieg taki pozwala uzyskać syntetyczny wgląd w istotne cechy badanego zjawiska. Maszyną jest według tej poszerzonej definicji struktura, która ma dostęp do pewnego zasobu energii i używa jej, by 1’ potwierdzać, wypełniać (treścią) i usprawiedliwiać siebie samą (swój własny projekt), 2’ zapewniać sobie sukces wśród innych maszyn (przy czym sukcesem dla maszyny jest potwierdzanie jej własnego projektu przez przejmowanie zasobów / energii, do których wraz z nią pretendują inne maszyny). W przeniesieniu na rzeczywistość społeczną ujęcie takie pozwala definiować „maszynę społeczną” jako strukturę hierarchicznie grupującą ludzi i przejmującą ich życiową energię, by urzeczywistniać projekt, którym jest przejęcie i kontrolowanie (jak największej części) przestrzeni publicznej.

Punktem wyjścia będą pytania o mechanizmy psychospołeczne odpowiedzialne za brak autokrytycyzmu i autodyskursywności całych formacji kulturowych / systemów uniwersalnych, a w ich ramach ich poszczególnych uczestników, oraz o możliwość uruchamiania metakrytyki w ramach systemów formalnie autokrytycznych (choćby tylko według ich własnej świadomości). Chodzi w szczególności o zdolność wewnątrzsystemowego / wewnątrzpodmiotowego odnoszenia się do zjawisk stabilizujących własne idee, poglądy i przekonania na groźnym poziomie zastępczego a nie bezpośredniego odniesienia do realnych przypadków ludzkiej egzystencji.