Diagnoza psychologiczna: podstawowe kompetencje

obowiązkowe

psychologia

jednolite magisterskie

• Dostarczenie wiedzy na temat etapów i uwarunkowań procesu diagnozowania

• Wyposażenie w wiedzę dotyczącą podstawowych metod diagnostycznych i zakresu ich stosowania

• Uwrażliwienie na możliwe błędy popełniane w procesie wnioskowania diagnostycznego

• Uwrażliwienie na etyczne problemy i ograniczenia w diagnozowaniu

• Wykształcenie umiejętności planowania i przeprowadzenia procesu diagnostycznego

• Wykształcenie podstawowych umiejętności stosowania metod diagnostycznych (rozmowa, obserwacja, techniki kwestionariuszowe, techniki projekcyjne)

• Wykształcenie umiejętności integrowania danych uzyskanych za pomocą różnych metod

• Uświadomienie roli własnej aktywności w procesie poszerzania własnej wiedzy oraz budowania profesjonalnych umiejętności diagnostycznych

III rok

---

---

http://paluchja-zajecia.home.amu.edu.pl/?dzial=strona_glowna

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień

Wykład problemowy

Dyskusja

Metoda analizy przypadków

Uczenie problemowe (Problem-based learning)

Metoda ćwiczeniowa

Metoda projektu

Demonstracje dźwiękowe i/lub video

Metody aktywizujące (np.: „burza mózgów”, technika analizy SWOT, technika drzewka decyzyjnego, metoda „kuli śniegowej”, konstruowanie „map myśli”)

Praca w grupach

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem - 110 godz.

Przygotowanie do zajęć - 25 godz.

Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia - 35 godz.

Praca samodzielna (diagnoza indywidualnego przypadku, raport z badań diagnostycznych) - 70 godz.

SUMA GODZIN: 300

LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU: 8

Literatura obowiązkowa:

Filipiak, M., Paluchowski, W. J. (2019). Standardy diagnozy psychologicznej – historia powstawania. Testy psychologiczne w praktyce i badaniach, Numer specjalny: Standardy diagnozowania, 2, 1-6.

Lilienfeld S. O., Wood J. M., Garb H. N. (2002). Status naukowy technik projekcyjnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Paluchowski W.J., Stemplewska-Żakowicz K. (2013). The reliability of projective techniques as tools of psychological assessment. Part 2: The Tree Test, Problems Of Forensic Sciences, 94, 502-516.

Paluchowski, W. J. (2006). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe (wyd. 2). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Paluchowski, W. J. (2007). Diagnoza psychologiczna. Proces, narzędzia, standardy. Warszawa: WAiP

Paluchowski, W. J. (2017). Diagnozowanie diagnozy. Wybór tekstów. Poznań: UAM – Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza

Słysz, A. (2008). Typy diagnostów. Preferencje poznawcze psychologów a strategie diagnozowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM (s. 37-146).

Słysz, A. (2014). Refleksje nad diagnozą psychologiczną. Pytania i odpowiedzi. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Słysz, A. (2017). Konceptualizacja przypadku w różnych modelach psychoterapii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Stasiakiewicz, M. (2000). Testy projekcyjne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, tom I (s. 491-503). Gdańsk: GWP.

Stasiakiewicz, M. (2004). Test Apercepcji Tematycznej jako narzędzie diagnozy psychologicznej. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 307-344) Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Stemplewska-Żakowicz, K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz (red), Wywiad psychologiczny. Tom 1. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 31-89).

Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej (s. 23- 92). W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP.

Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W.J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2 (rozdział 11).

Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Ustjan, D. (2005). Instrumenty konwersacyjne. Rozróżnienia, klasyfikacja i badania. W: K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz (red), Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 131-151).

Ustjan, D. (2005). Pytania i inne instrumenty konwersacyjne. Zastosowania praktyczne podczas wywiadu diagnostycznego. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (str. 152-187).

Zawadzki, B. (2000). Kwestionariusze osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, str. 469-490). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Literatura uzupełniająca:

Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Brzezińska, A., Brzeziński, J., (2004). Skale szacunkowe w badaniach diagnostycznych. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 232-306).

De Jong, P., Berg, I.K. (2007). Rozmowy o rozwiązaniach. Kraków: Księgarnia Akademicka SP. z o.o.

Frank, L.K. (1989). Metody projekcyjne w badaniu osobowości. W: M. Stasiakiewicz, T. Szustrowa (red.), Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, (s. 9-28). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Goldberg, L. R. (1994). Historyczny przegląd skal i inwentarzy osobowości. W: W. J. Paluchowski (red.), Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5 (s. 11-82). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Gynther, M. D., Green, S. B. (1994). Problemy metodologiczne w badaniach z zastosowaniem inwentarzy opartych na samoopisie. W: W. J. Paluchowski (red.), Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5 (s. 193-244). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Harrower, M. (1989). Projekcyjne aspekty rysunku. W: M. Stasiakiewicz, T. Szustrowa (red.), Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3 (s. 259-271). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i UW.

Hornowska E. (2004). Skale Inteligencji dla dorosłych Davida Wechslera WAIS-R oraz WAIS-III. Seria: Metody Diagnozy Psychologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Scholar

Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Hornowska, E., Paluchowski, W.J. (2004). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Kostrubiec, B., Mirucka, B. (red.). (2004). Rysunek projekcyjny w badaniach obrazu siebie. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Łaguna, M., Lachowska, B. (red.). (2003). Rysunek psychologiczny jako metoda badań psychologicznych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Matkowski, M. (1984). Test Przymiotnikowy jako narzędzie dla badania struktury potrzeb jednostki, Przegląd Psychologiczny, 2, 519-536.

McReynolds, P. (1994). Teoretyczne podstawy pomiaru psychologicznego. W: W. J. Paluchowski (red.), Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5 (s. 83-92). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Murstein, B.J., Pryer, R.S. (1989). Pojęcie projekcji. Przegląd problematyki. W: M. Stasiakiewicz, T. Szustrowa (red.), Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3 (s.71-99). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Namysłowska, I. (1983). Psychoanalityczna teoria związków z obiektem. Psychiatria Polska, T. XVII, nr 5-6.

Nęcka, E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2, s. 721-760). Gdańsk: GWP.

Nowak, A., Roman, Z. (1985). Czas reakcji w badaniach psychologicznych. W: E. Paszkiewicz, T. Szustrowa (red.), Metody badań psychologicznych. Tom 4. Materiały do nauczania psychologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Paluchowski W. J. (1983). Źródła zakłóceń w kwestionariuszowym badaniu osobowości i ich kontrola. W: W. J. Paluchowski (red.), Z zagadnień diagnostyki osobowości (s. 249-271). Wrocław: Ossolineum.

Paluchowski, W. J. (1984). Diagnoza aktuarialna. W: J. Brzeziński (red.), Wybrane zagadnienia z psychometrii i diagnostyki psychologicznej (s. 199-221). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Paluchowski, W. J. (2019). Diagnozowanie i opiniowanie źródłem problemów oraz dylematów etycznych. Testy psychologiczne w praktyce i badaniach, Online first, 1, 1-21.

Paluchowski, W. J. (2019). Wytyczne diagnostyki osób z niepełnosprawnościami - historia powstawania. Testy psychologiczne w praktyce i badaniach, Numer specjalny: Standardy diagnozowania, 2, 41-56.

Paluchowski, W. J., Hornowska, E. (2017). Problemy związane z badaniami testowymi osób niepełnosprawnych. W: W. J. Paluchowski (red.), Diagnozowanie wyzwania i konteksty. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.

Paluchowski, W. J. (2015). Kompetencje diagnostyczne psychologów W: M. Filipiak, W. J. Paluchowski, B. Zalewski, M. Tarnowska (red.), Diagnoza Psychologiczna: kompetencje i standardy. Wybrane zagadnienia. PTP/PTP, s. 35-56.

Schafer, R. (1989). Jak ta historia została opowiedziana? W: M. Stasiakiewicz, T. Szustrowa (red.), Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3 (s.191-231). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Shaughnessy, J., J., Zechmeister, E. B., Zechmeister, J., S. (2002). Metody badawcze w psychologii (cz. II, s. 101-140). Gdańsk: GWP

Stasiakiewicz M., Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Stasiakiewicz, M. (2004). Test Apercepcji Tematycznej jako narzędzie diagnozy psychologicznej. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 307-344) Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Stasiakiewicz, M. (2005). Test Rorschacha. Warszawa: SCHOLAR.

Stemplewska-Żakowicz K., Paluchowski, W.J. (2013). The reliability of projective techniques as tools of psychological assessment. Part 1: why it is unjustified to describe some of them as projective?, Problems Of Forensic Sciences, 93, s. 421-437.

Stemplewska-Żakowicz, K. (2004). O rzeczach widywanych na obrazkach i opowiadanych o nich historiach. TAT jako metoda badawcza i diagnostyczna. Warszawa: Wydawnictwo Akademica SWPS.

Strelau, J. (2002). Psychologia temperamentu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Suchańska, A. (1994). Test apercepcji tematycznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Szustrowa, T. (2003). Raport o stanie orzecznictwa psychologicznego w Polsce. Warszawa: PTP.

Wiggins J. S. (1994). Techniki ustrukturowane. W: W. J. Paluchowski (red.), Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5 (s. 93- 170). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.

Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura konstruowania. Warszawa: Scholar.

DIA_01 Definiuje podstawowe pojęcia związane z diagnozą psychologiczną; omawia kroki i etapy procesu diagnozowania; rozumie ujęcie procesu diagnostycznego jako relacji międzyosobowej zachodzącej w określonym czasie i kontekście

DIA_01 Zna specyfikę podstawowych metod diagnostycznych, potrafi wskazać ich możliwości i ograniczenia oraz źródła potencjalnych błędów; zna kryteria rozpoznawania wartości podstawowych metod diagnostycznych pod kątem jakości psychometrycznej i diagnostycznej oraz zakresu stosowania.

DIA_03 Potrafi nawiązać kontakt, motywować oraz efektywnie współpracować z osobami badanymi (na podstawowym poziomie).

DIA 04 Ma świadomość problemów etycznych związanych z procesem diagnozy oraz być wrażliwym na kwestie etyczne.

DIA 05 Zna zasady konstruowania opinii psychologicznych (orzeczeń).

DIA 06 Potrafi sformułować problem, postawić hipotezy diagnostyczne oraz dobrać odpowiednie metody do weryfikacji hipotez; zaplanować przebieg procesu diagnostycznego; dobrać narzędzia diagnostyczne odpowiednie do celu diagnozy i stosownie do okoliczność.

DIA 07 Potrafi samodzielnie przeprowadzić badanie za pomocą wywiadu, kwestionariuszy, wybranych technik projekcyjnych.

DIA 08 Potrafi interpretować dane uzyskane za pomocą wybranych narzędzi diagnostycznych, w świetle teorii.

DIA 09 Umie sporządzić raport z przeprowadzonego badania diagnostycznego.

DIA 10 Potrafi integrować dane uzyskane za pomocą różnych metod diagnostycznych.

DIA 11 Potrafi adekwatnie komunikować wyniki badania odnośnie do problemu klienta i celu badania; dostarczać zrozumiałych i użytecznych informacji zwrotnych.

DIA 12 Zna możliwe źródła błędów popełnianych w procesie decyzji diagnostycznych.

DIA 13 Rozumie związek pomiędzy diagnozą a interwencją.

Kryteria ogólne, dotyczące wszystkich rodzajów zajęć (wykłady, ćwiczenia, konwersatoria):

bardzo dobry (bdb; 5,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów uczenia się obejmujących wszystkie istotne aspekty, w tym znajomość etapów procesu diagnozowania oraz specyfiki podstawowych metod diagnostycznych

dobry plus (+db; 4,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów uczenia się obejmujących wszystkie istotne aspekty, w tym znajomość etapów procesu diagnozowania oraz specyfiki podstawowych metod diagnostycznych, z pewnymi błędami lub nieścisłościami

dobry (db; 4,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów uczenia się z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów

dostateczny plus (+dst; 3,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów uczenia się z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami

dostateczny (dst; 3,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów uczenia się z pominięciem niektórych ważnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami

niedostateczny (ndst; 2,0): brak osiągnięcia przez studenta zakładanych efektów uczenia się.

Informacje dodatkowe, dotyczące poszczególnych rodzajów zajęć:

Wykłady: egzamin pisemny (test wiadomości) - powyżej 60% poprawnych odpowiedzi - ocena pozytywna; punkty dodatkowe do wyniku egzaminu za aktywny udział w zajęciach.

Konwersatoria: test wiadomości – kolokwia cząstkowe, punkty dodatkowe za wykonanie zadania fakultatywnego; minimum 80% obecności na zajęciach.

Ćwiczenia: terminowość oddania pracy pisemnej (portfolio diagnostycznego oraz raportu z badań na podstawie diagnozy indywidualnego przypadku); ocenę ostateczną stanowi ocena z portfolio wraz z raportem, dodatkowo istnieje możliwość podwyższenia oceny o 0,5 stopnia za wykonanie zadania dodatkowego; szczegółowe kryteria oceny pracy pisemnej znajdują się w materiałach dla studentów (http://paluchja-zajecia.home.amu.edu.pl/?dzial=diagnoza/laboratorium); minimum 80% obecności na zajęciach.