Historia Łotwy

obowiązkowe

Filologia - filologia łotewska

I stopień

Przedmiotem nauczania jest historia Łotwy na przestrzeni tysiącleci. Studenci zapoznają się z teoriami na temat pochodzenia Łotyszy, ważnymi postaciami i symbolami, zabytkami i dziedzictwem kultury Łotewskiej. Zapoznają się z najważniejszymi wydarzeniami w dziejach Łotwy na tle wydarzeń w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem relacji polsko-łotewskich, wspólnych przedsięwzięć, wzajemnej pomocy.

I rok

Historia Łotwy i jej ziem od czasów prehistorycznych aż do teraźniejszości.

Wykład prezentuje historię ziem łotewskich począwszy od prehistorii, poprzez okres plemienny, okres dominacji niemieckiej, polskiej, szwedzkiej, rosyjskiej po dzieje niepodległego państwa łotewskiego w okresie międzywojennym. Ukazuje losy Łotwy i Łotyszy podczas II wojny światowej, po wojnie oraz sytuację niepodległego kraju w ostatnich dwóch dekadach. Uwaga skoncentrowana jest na zagadnieniach politycznych, społecznych, ekonomicznych i kulturalnych.

Treści kształcenia:

Łotwa – informacje ogólne, ziemie wschodniobałtyckie i Bałtowie w okresie pradziejowym.

Proces tracenia suwerenności przez plemiona łotewskie, ziemie łotewskie w obliczu ekspansji chrześcijaństwa XI-XIII w.

Okres niemieckiego władztwa instytucji kościelnych, jego ekspansja, stabilizacja u upadek.

Ziemie łotewskie pod panowaniem polsko-litewskim (1561 1617), Księstwo Inflanckie i Ziemia Piltyńska w ramach Rzeczypospolitej (1560-1772)

Okres panowania szwedzkiego w Inflantach i trzecia wojna północna na ziemiach łotewskich.

Historia Księstwa Kurlandzkiego

Ziemie łotewskie pod panowaniem rosyjskim do połowy XIX w., prosperita wieku XIX – łotewskie odrodzenie narodowe pod panowaniem rosyjskim, Od rewolucji 1905 r. do I wojny światowej – rozwój łotewskiego życia politycznego

Walka o niepodległość Łotwy, Łotwa niepodległa w dwudziestoleciu międzywojennym, Sprawy łotewskie podczas II wojny światowej

Łotwa w ramach ZSRR

Odzyskanie przez Łotwę niepodległości (1988-1991), 20 lat Łotwy niepodległej (1991-2010)

Podstawowa:

Antoniewicz Jerzy, Bałtowie zachodni w V w. p. n. e. - V w. n. e. : terytorium, podstawy gospodarcze i społeczne plemion prusko-jaćwieskich i letto-litewskich; przedm. Aleksander Gieysztor ; oprac. Jan Tyszkiewicz, Olsztyn ; Białystok : "Pojezierze", 1979

Bishop. Chris, Zagraniczne formacje SS. Zagraniczni ochtonicy w Waffen-SS w latach 1940-1945, Warszawa 2006.

Christiansen Eric, Krucjaty północne, Poznań 2009.

Cygański Mirosław, Dubicki Tadeusz, Niemcy wschodniobałtyccy w Estonii na Łotwie i Litwie. Zarys dziejów do 1920 roku, Łódź 2004.

Danuta Jaskanis, Marian Kaczyński, Bałtowie – północni sąsiedzi Słowian (V wiek p.n.e. do XIII-XVI wiek), Warszawa 1981.

Inflanty w średniowieczu: władztwa zakonu krzyżackiego i biskupów, pod red. Mariana Biskupa ; oprac. Marian Arszyński [et al.], Toruń 2002.

Łossowski Piotr, Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury: 1918-1934, Wrocław 1972.

Łossowski Piotr, Kraje bałtyckie w latach przełomu 1934-1944, Warszawa 2005.

Łossowski Piotr, Łotwa nasz sąsiad : stosunki polsko-łotewskie w latach 1918-1939, Warszawa 1990.

Łossowski Piotr, Tragedia państw bałtyckich 1939-1941, Warszawa 1990.

Łotwa wczoraj, dziś, jutro: materiały pokonferencyjne, pod red. Tomasza Paluszyńskiego, Tatjany Navickas, Ligii Marcinkowskiej, Poznań 2003.

Manteuffel Gustaw, Inflanty polskie poprzedzone ogólnym rzutem oka na siedmiowiekową przeszłość całych Inflant, Poznań 1879.

Manteuffel Gustaw, Zarysy z dziejów krain dawnych inflanckich: czyli Inflant właściwych (tak szwedzkich jako i polskich), Estonii z Ozylią, Kurlandii i Ziemi Piltyńskiej, Kraków 2007.

Paluszyński Tomasz, Czy Rosja uczestniczyła w pierwszym rozbiorze Polski czyli Co zaborcy zabrali Polsce w trzech rozbiorach? : nowe określenie obszarów rozbiorowych Polski w kontekście analizy przynależności i tożsamości państwowej Księstw Inflanckiego i Kurlandzkiego, prawnopaństwowego stosunku Polski i Litwy oraz podmiotowości przedrozbiorowej Rzeczpospolitej, Poznań 2012.

Paluszyński Tomasz, Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Warszawa 1999.

Perspektywy współpracy gospodarczej Polski z republikami bałtyckimi - Litwą, Łotwą i Estonią, praca zbiorowa, pod kier. Eufemii Teichmann, Warszawa 1998.

Plewczyński Marek, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. II: Lata 1548-1575, Zabrze 2012.

Polacy na Łotwie, pod red. Edwarda Walewandra, Lublin 1993.

Prusy i Inflanty między średniowieczem a nowożytnością : państwo, społeczeństwo, kultura : zbiór studiów, red. Bogusła Dybaś i Dariusz Makiła, Toruń 2003.

Roszkowski Wojciech, Dramat narodów bałtyckich, Warszawa 1987.

Skrzypek Andrzej, Stosunki polsko-łotewskie 1918-1939, Gdańsk 1997.

Urban William, Krzyżacy. Historia działań militarnych, Warszawa 2005.

Wojny północne w XVI-XVIII wieku: w czterechsetlecie bitwy pod Kircholmem, red. Bogusław Dybaś ; współpr. Anna Ziemlewska, Toruń 2007.

Dodatkowa:

Albin Janusz, Polski ruch narodowy na Łotwie w latach 1919-1940, 1993.

Bilikiewicz-Blanc Danuta, Estonia i Łotwa : kraje bliskie, mało znane : wystawa w Bibliotece Narodowej w Warszawie, grudzień 2006 - luty 2007, Warszawa 2006.

Brežgo Bojeslavs, Odgłosy powstania 1830-1831 roku na Witebszczyźnie i Inflantach, 1930

Cynarski Jan , Łotwa współczesna, Warszawa 1925.

Cynarski Jan, Łotwa współczesna, 1925.

Eberhardt Piotr, Problematyka narodowościowa Łotwy, Warszawa 1998.

Fonnesberg-Schmidt Iben, Papieże i krucjaty bałtyckie 1147-1254, Warszawa 2009.

Gorzuchowski Stanisław, Państwa wschodnio-bałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonja), 1930.

Herbst Stanisław, Wojna inflancka 1600-1602, Zabrze 2006.

Karwowski, Stanisław, Wcielenie Inflant do Litwy i Polski 1558-1561 roku, Poznań 1873.

Keller Kazimierz, Stosunki narodowościowe, społeczne, ekonomiczne na Inflantach Polskich i polityczne w Letgalji, 1920

Kierończyk Przemysła, Państwo łotewskie : geneza i ustrój konstytucyjny, 2008.

Kiewisz Leon, Sprawy łotewskie w bałtyckiej polityce Niemiec w latach 1914-1919, Poznań 1970.

Koneczny Feliks, Walter von Plettenberg landmistrz inflancki wobec Zakonu, Litwy i Moskwy : 1500-1525, Kraków 1891

Kosman Marceli, Drogi zaniku pogaństwa u Bałtów, Wrocław 1976.

Kosman Marceli, Zmierzch Perkuna czyli Ostatni poganie nad Bałtykiem, Warszawa 1981.

Kultura polska na Łotwie, Ryga 1994.

Kwiecień Roman, Tożsamość Litwy, Łotwy i Estonii w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 1997

Łossowski Piotr, Między wojną a pokojem. Niemieckie zamysły wojenne na wschodzie w obliczu traktatu wersalskiego (marzec-czerwiec 1919), Warszawa 1976.

Łotwa-Polska: materiały z międzynarodowej konferencji naukowej nt. "Polsko-łotewskich związków politycznych, ekonomicznych i kulturalnych od XVI w. do 1940 roku" (organizowanej w 200-lecie Insurekcjii Kościuszkowskiej 1794 r. w Kurlandii), red. i przygot. ed. Jarosław Sozański, Ryga 1995.

Maryański Andrzej, Litwa, Łotwa, Estonia, Warszawa 1993.

Mikulski Krzysztof, Rachuba Andrzej, Urzędnicy inflanccy XVI-XVIII wieku : spisy, Kórnik 1994.

Przybyła Sylwester, Podejście Łotwy do bezpieczeństwa w regionie, Warszawa-Toruń 1996.

Skarby starożytnej Łotwy, pod red. Anny Bitner-Wróblewskiej, Warszawa 2007.

Sozański Jarosław, Status prawnomiędzynarodowy Litwy, Łotwy i Estonii w latach 1918-1994, Ryga 1995.

Szafraniec Rafał, Rozwój stosunków Rosji z Litwą, Łotwą i Estonią po 1991 r., Warszawa 2005.

Sztuka w kręgu Zakonu Krzyżackiego w Prusach i Inflantach, red. Agnieszka Bojarska, Toruń 1995.

Topij Andrzej, Ludność niemiecka wobec rusyfikacji gubernii bałtyckich 1882-1905, Bydgoszcz 1997.

Topij Andrzej, Mniejszość niemiecka na Łotwie i w Estonii 1918-1939/41, Bydgoszcz 1998.

Więcławski Jacek, Stosunki łotewsko-rosyjskie u progu członkostwa Łotwy w Unii Europejskiej i NATO, Warszawa 2004.

Zajas Krzysztof, Nieobecna kultura: przypadek Inflant Polskich, Kraków 2008.

Zieliński Jacek, Instytucjonalizacja przemian ustrojowych na Litwie, Łotwie i w Estonii, Warszawa 2004.

Zieliński Jacek, Systemy konstytucyjne Łotwy, Estonii i Litwy, Warszawa 2000.

Zubiński Tadeusz, Etniczne dziedzictwo Bałtów : wierzenia, obrzędy, zwyczaje, Warszawa 2007.

Żebrowski Waldemar, Współczesne systemy polityczne Litwy, Łotwy i Estonii : podobieństwa i różnice, Olsztyn 2004.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w zakresie historii Łotwy i polsko-łotewskich związków historyczno-kulturowych

umie samodzielnie zdobywać wiedzę dotyczącą historii Łotwy z wykorzystaniem literatury przedmiotu oraz innych źródeł informacji

potrafi analizować przyczyny i skutki wydarzeń historycznych

ma świadomość wartości dziedzictwa historyczno-kulturowego Łotwy

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywność w trakcie zajęć, wykonanie zadań zadanych przez wykładowcę, zaliczenie wszystkich testów cząstkowych oraz testu końcowego (minimum 61%). Możliwość 3 nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.

Ocena końcowa: na podstawie testów cząstkowych, wykonanych zadań oraz testu końcowego (kryteria oceny: <61% - ndst, 61-70% - dst, 71-75% - dst+, 76-85% - db, 86-90% - db+, >90% - bdb)