Filozofia

Nabycie przez słuchaczy kompetencji humanistycznej, tj. wiedzy i umiejętności interpretacyjnych - w ramach kształtowania ogólnej kultury intelektualnej - w zakresie głównych obszarów problemowych i trendów filozoficznych oraz społecznie znaczących przemian obrazu świata w śródziemnomorskim kręgu kulturowym.

Wykształcenie umiejętności odczytywania (rozumienia) i interpretowania filozoficznych toposów współczesnej kultury symbolicznej. Nabycie umiejętności rozumienia tekstu filozoficznego i poprawnego argumentowania w dyskursie filozoficznym.

Zaznajomienie studentów z tradycją i współczesnością filozofii lingwistycznej, aksjolingwistyki, w tym ze spektrum literatury przedmiotu.

Prześledzenie ciągłości rozwojowej głównych zagadnień filozofii śródziemnomorskiego kręgu kulturowego w ich uwarunkowaniach historyczno-społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem epistemologii, aksjologii i filozofii języka, i z odniesieniem do szerszych kontekstów interkulturowych. Wprowadzenie w pojęcia i terminologie filozoficzną. Filozofia jako inspiracja samodzielnego, kreatywnego myślenia i sztuka interpretacji świata empirycznego. Relacje filozofii z językoznawstwem i kulturoznawstwem; elementy filozofii i etyki spotkania z innością (kulturową). Wprowadzenie do aksjolingwistyki i etyki analitycznej.

Treści kształcenia:

Periodyzacja i podstawowe działy filozofii. Początki filozofii europejskiej. Jońska filozofia przyrody. Program racjonalnego poznawania świata.

Początki pragmalingwistyki. Sofiści – nurt naturalistyczno-indywidualistyczny oraz racjonalistyczno-relatywistyczny.

Wstęp do epistemologii.

Sokrates i intelektualizm etyczny. Wstęp do etyki. Powstanie szkół sokratejskich mniejszych.

Okres wielkich syntez: Platon i Arystoteles.

Hellenistyczne filozofie życia.

Omówienie głównych nurtów filozofii europejskiego średniowiecza, w tym myśli wczesnochrześcijańskiej.

Empiryzm i filozofia nauki. Program nowej metody naukowej F.Bacona. Libertyński sceptycyzm.

Filozofia europejska XVI/XVII wieku.

Krytycyzm kartezjański i filozofia cogito. Filozofia mowy, myślenia, języka.

Filozofia czasów Oświecenia: naturalizm, sensualizm; empiryzm brytyjski. Kantowski "przewrót kopernikański” i jego konsekwencje dla językoznawstwa. Filozofia języka XVIII/XIX wieku.

Główne nurty filozofii XIX i XX wieku.

Filozofia lingwistyczna XX wieku. Brytyjska szkoła analityczna.

Koncepcja" gry językowej" L. Wittgensteina.

Egzystencjalizm. Zagadnienie odpowiedzialności, tolerancji, odmiany nihilizmu.

Lektury obowiązkowe:

Platon, Eutyfron [fragment: XI C - XIII B 7] Państwo [ks. 7, fragmenty: I-VI]

Arystoteles, Metafizyka, ks. IV, § 1-2

Etyka nikomachejska, księgi I-II

Epikur, List do Menoikeusa, [w: Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów]

J. Hospers, Wprowadzenie do analizy filozoficznej, s.11-71

Lektury dodatkowe:

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii

F. Copleston, Historia filozofii

V. Bourke, Historia etyki

F. Youlan, Krótka historia filozofii chińskiej

M. Hempoliński, Brytyjska filozofia analityczna (seria Myśli i Ludzie)

A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej

J. Legowicz, Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu - opracowanie

Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu - teksty źródłowe

J. Legowicz (red), Historia filozofii średniowiecznej, szczególnie s.194-208

Martens, E., Schnedälbach, H., Filozofia - podstawowe pytania, s.589-646

J. Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata, cz. I-II

P. Prechtl, Wprowadzenie do filozofii języka

J. Puzynina, Język wartości, szczególnie rozdz.. VI

Filozofia XX wieku (seria Myśli i Ludzie, wyd. 1990 lub 2002), red. Z. Kuderowicz

J. Austin, Mówienie i poznawanie, s.311-334, 550-665

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

Potrafi wskazać wpływ filozofii greckiej na kształt kultury europejskiej.

Umie przedstawić główne stanowiska filozoficzne starożytnej Grecji, Rzymu, średniowiecza, czasów nowożytnych i współczesnych.

Posiada znajomość podstawowych zagadnień filozoficznych.

Umie wykazać się znajomością podstawowych pojęć z zakresu filozofii moralności (etyki).

Umie czytać ze zrozumieniem teksty filozoficzne oraz poddawać je interpretacji w zakresie przewidzianym przedmiotem.

Potrafi przywołać najsławniejsze dzieła filozoficzne.

Potrafi samodzielnie analizować wybrane problemy filozoficzne.

Ma wykształconą zdolność analitycznego i krytycznego myślenia.

Potrafi wskazać społecznie znaczące przemiany obrazu świata w śródziemnomorskim kręgu kulturowym.

Umie pracować w grupie.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zdanie pisemnego kolokwium w semestrze zimowym i letnim (<61% - ndst, 61-70% dst, 71-75% dst+, 76-85% db, 86-90% db+, 91%< bdb)