Zróżnicowanie etniczno-kulturowe Bałkanów

obowiązkowe

bałkanistyka

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- dostarczenie pogłębionej wiedzy na temat zróżnicowania literackiego i etnicznego- kulturowego Bałkanów ujętego z perspektywy etnologii/antropologii kulturowej,

- wdrożenie w praktykę badawczą poprzez samodzielne formułowanie wybranego przedmiotu i problemu badawczego oraz ich merytoryczną analizę w odniesieniu do studiów bałkanistycznych.

II rok

Wiedza podstawowa na temat historii i tożsamości kulturowej Bałkanów.

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, praca z tekstem.

2

Treści programowe dla przedmiotu:

- prezentacja różnych sposobów rozumienia pojęcia „Bałkany” i wyznaczania ich terytorialnego zasięgu,

- zaznajomienie z podstawowymi pojęciami etnologicznymi/antropologicznymi odnoszącymi się do zagadnienia etniczności i zróżnicowania etnicznego,

- ukazanie specyfiki i uwarunkowań procesów narodotwórczych na Bałkanach z uwzględnieniem dziejów najnowszych,

- szczegółowa prezentacja współczesnego zróżnicowania etnicznego (z uwzględnieniem aspektu językowego i religijnego) poszczególnych krajów bałkańskich,

- omówienie sytuacji formalnoprawnej mniejszości narodowych/etnicznych w poszczególnych krajach bałkańskich,

- przedstawienie etnokulturowych charakterystyk wybranych, bałkańskich narodów/grup etnicznych,

- zaznajomienie z wybranymi pojęciami etnologicznymi/antropologicznymi odnoszącymi się do zróżnicowania kulturowego,

- ukazanie w ogólnym zarysie zróżnicowania i jedności tradycji kulturowych Bałkanów,

- analiza uwarunkowań zróżnicowania kulturowego Bałkanów (środowiskowych, historycznych, etnicznych, religijnych),

- przedstawienie na wybranych przykładach wyróżników kultur etnicznych Bałkanów (w szczególności z perspektywy „tradycja, zwł. tzw. ludowa, we współczesności),

- omówienie zasad i wymogów związanych z przygotowaniem przez studenta pracy zaliczeniowej.

Zalecana literatura:

U. Altermatt, Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie, Kraków 1997.

J. Bednarski, Zróżnicowanie etniczne, w: Europa, Europa..., Poznań 2004.

Čelović, Bałkany – terror kultury: wybór esejów, Wołowiec 2007.

E. Jelavich, Historia Bałkanów, t. 1: Wiek XVIII i XIX, t. 2: Wiek XX, Kraków 2005.

M. Kuczyński, Krwawiąca Europa. Konflikty zbrojne i punkty zapalne w latach 1990- 2000. Tło historyczne i stan obecny, Warszawa 2001.

K. Pomian, Europa i jej narody, Warszawa 1992.

K. Pomian, Europa i jej podziały, "Przegląd Polityczny" nr 9, 2008.

M. Todorowa, Bałkany wyobrażone, Wołowiec 2008; Ch. Vakarelski, Etnografia Bułgarii, Wrocław 1965.

P. Vlahović, Kultura ludowa w Serbii.

M. Walczak-Mikołajczakowa, Bałkańskie rytmy życia, Gniezno 2001.

M. Waldenberg, Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo- Wschodniej, Warszawa 2000.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- ma elementarną wiedzę na temat etnologii/ antropologii kulturowej oraz literackiej, zna w podstawowym zakresie ich terminologię i ujęcia teoretyczno-metodologiczne w odniesieniu do aspektów zróżnicowania etnicznego i kulturowego,

- zna etniczną strukturę Bałkanów i jej wpływ na kształt literatury bałkańskiej, ma podstawową wiedzę na temat jej diachronicznych i synchronicznych uwarunkowań i przejawów,

- ma elementarną wiedzę na temat specyfiki krajów Półwyspu Bałkańskiego, ich historii, literatury i wzajemnych stosunków,

- ma podstawową wiedzę na temat zróżnicowania religijnego Bałkanów oraz związków etniczności z tradycją religijną i literacką,

- potrafi wynajdywać, analizować, ewaluować, selekcjonować i użytkować informacje dotyczące etniczności, kultury i życia społecznego Półwyspu Bałkańskiego z wykorzystaniem źródeł teoretycznych i materiałowych,

- potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla Bałkanów w zakresie etnologii/antropologii kulturowej oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość zagadnień związanych ze zróżnicowaniem literackim i etniczno- kulturowym Bałkanów ujętym z perspektywy etnologii/antropologii kulturowej oraz wykazanie się umiejętnością bardzo dobrej analizy wybranego przedmiotu i problemu badawczego w odniesieniu do studiów bałkanistycznych.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć - słabsza umiejętność analizy wybranego przedmiotu i problemu badawczego w odniesieniu do studiów bałkanistycznych.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość zagadnień związanych ze zróżnicowaniem literackim i etniczno- kulturowym Bałkanów ujętym z perspektywy etnologii/antropologii kulturowej oraz wykazanie się umiejętnością zadowalającej analizy wybranego przedmiotu i problemu badawczego w odniesieniu do studiów bałkanistycznych.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość zagadnień związanych ze zróżnicowaniem literackim i etniczno- kulturowym Bałkanów ujętym z perspektywy etnologii/antropologii kulturowej oraz wykazanie się powierzchowną umiejętnością analizy wybranego przedmiotu i problemu badawczego w odniesieniu do studiów bałkanistycznych.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość zagadnień związanych ze zróżnicowaniem literackim i etniczno- kulturowym Bałkanów ujętym z perspektywy etnologii/antropologii kulturowej oraz wykazanie się niezadowalającą umiejętnością analizy wybranego przedmiotu i problemu badawczego w odniesieniu do studiów bałkanistycznych.

Kryteria oceniania:

- dwie pisemne prace zaliczeniowe przygotowane w ciągu roku akademickiego (tematy dotyczące zróżnicowania etnicznego i kulturowego Bałkanów konsultowane z prowadzącym), przedstawione na zajęciach,

- dodatkowo: obecność na zajęciach (dopuszczalna jest nieusprawiedliwiona nieobecność na dwóch zajęciach).