Dydaktyka języka polskiego: Literatura na lekcjach języka polskiego/Literatura dla dzieci

obowiązkowe

polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami literatury dziecięcej i młodzieżowej, ze szczególnym uwzględnieniem jej specyfiki, miejsca w kulturze, w tym – sposobu funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie,

- świadomość konieczności interdyscyplinarnego podejścia do tekstów literatury dziecięcej i młodzieżowej (psychologia, pedagogika, metodyka nauczania języka polskiego, nauka o mediach itp.),

- doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji tekstów z zakresu literatury dla młodego czytelnika,

- kształtowanie umiejętności wartościowania literatury dziecięcej i młodzieżowej,

- uwrażliwienie na złożoność społecznego funkcjonowania literatury dziecięcej i młodzieżowej (literatura jako narzędzie socjalizacji).

II rok

Dyskusja, praca z tekstem, rozwiązywanie zadań, metoda ćwiczeniowa, praca w grupach, ustna/pisemna indywidualna analiza i interpretacja wybranej/wskazanej książki dla młodego czytelnika (1. lektura szkolna, 2. książka spoza listy lektur), pisemnie zespołowo opracowana propozycja listy lektur (uwzględniająca specyfikę adresata i współczesne zjawiska literackie, w których uczestniczy młody czytelnik)

2

Treści programowe dla przedmiotu:

- literatura dziecięca i dzieciństwo (interdyscyplinarność studiów nad dzieciństwem, historia dzieciństwa, literatura dziecięca a inne media, rola literatury w rozwoju dziecka),

- literatura dziecięca i młodzieżowa – zagadnienia definicyjne („osobność” literatury dziecięcej, semiotyczna natura tekstów dla młodego odbiorcy),

- literatura dziecięca i młodzieżowa – w perspektywie odbiorcy; dziecko jako odbiorca literatury (psychologiczne mechanizmy odbioru, wartościowanie dziecięce a dorosłe); czytelnik młodzieżowy i jego potrzeby; społeczne konteksty odbioru; problematyka literatury dla młodego czytelnika a prefiguratywność współczesnej kultury,

- „nurty, konwencje, tematy” – najważniejsze zjawiska literatury dziecięcej i młodzieżowej w kontekście historycznym; wybrane teksty z zakresu klasyki – klasyczne i nowe opracowania; rendencje w najnowszej literaturze dziecięcej i młodzieżowej (np. współczesna literatura fantastyczna dla młodego czytelnika),

- krytyka literatury dla młodego czytelnika – tradycja oraz nowe kierunki; zagadnienia cenzury oraz tabu; literatura dziecięca/młodzieżowa a ideologia (np. gender, postkolonializm a literatura dziecięca),

- literatura dziecięca/młodzieżowa – w obiegu szkolnym; kanon szkolny; szkolna lektura klasyki z uwzględnieniem nowszych tendencji w badaniach literackich; wielokulturowość w literaturze dla młodego czytelnika – na lekcjach języka polskiego.

- literatura dziecięca/młodzieżowa – w perspektywie biblioterapeutycznej; biblioterapia w paradygmacie narracyjnym; storytelling.

Zalecana literatura:

Adamczykowa Z., Literatura dziecięca. Funkcje – kategorie – gatunki, Warszawa 2004.

Baluch A., Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992.

Baluch A., Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnice dziecięcej lektury, Warszawa 1987.

Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, t. 1-2, Warszawa 1985 (lub inne wyd.).

Cieślikowski J., Literatura i podkultura dziecięca Wrocław 1975.

K. Kuliczkowska, W świecie prozy dla dzieci, Warszawa 1983.

Kwiatkowska-Ratajczak M., Z perspektywy wartości. O prozie dla dzieci i młodzieży, Poznań 1994.

Lasoń-Kochańska G., Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny, Słupsk 2010.

Propp W., Morfologia bajki, Warszawa 1976.

Smuszkiewicz A., Fantastyka i pajdologia. Studia i szkice, Poznań 2013.

Zając M., Promocja książki dziecięcej: podręcznik akademicki, Warszawa 2000.

Żurakowski B., W świecie poezji dla dzieci, Warszawa 1981.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- ma podstawową wiedzę dotyczącą specyfiki i zadań literatury dla młodego czytelnika, jej miejsca w kulturze, problematyki odbioru przez niedorosłych czytelników,

- posługuje się terminologią funkcjonującą w obszarze badań literatury dla młodego czytelnika,

- zna wybrane pozycje należące do arcydzieł literatury dziecięcej i młodzieżowej (polskiej i światowej) oraz teksty z literatury nowej, potrafi dokonać ich analizy i interpretacji w kontekście dziecięcości - z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej,

- potrafi wyjaśnić, na czym polega potrzeba interdyscyplinarności badań nad literaturą dziecięcą i młodzieżową, potrafi wyszukać informacje z innych dziedzin (źródeł) i wykorzystać je w analizie i interpretacji literatury dla młodego odbiorcy (psychologia rozwojowa, pedagogika, kultura masowa itp.).

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): student potrafi przygotować dojrzałą analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej, swobodnie posługuje się terminologią związaną z obszarem badań literatury dla niedorosłych, w sposób uzasadniony wykorzystuje konteksty innych dziedzin, dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury.

dobry (db; 4,0): student potrafi przygotować poprawną analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej, posługuje się terminologią związaną z obszarem badań literatury dla niedorosłych, umiejętnie przywołuje konteksty interpretacyjne, w pracy zdarzają się drobne usterki, dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury.

dostateczny (dst; 3,0): student przygotowuje analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej, formułuje uzasadnione założenia interpretacyjne, projektuje adekwatne konteksty interpretacyjne, znajomość zagadnień teoretycznych i zalecanych lektur - dostateczna.

niedostateczny (ndst; 2,0): nie spełnia kryteriów oceny dostatecznej.