Historia czeskiego języka literackiego

obowiązkowe

studia slawistyczne, specjalność: studia bohemistyczne

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zapoznanie z istotnymi zagadnieniami dotyczącymi rozwoju piśmiennictwa języka czeskiego,

- wskazanie sytuacji dyglosji w historii języka czeskiego,

- ukazanie różnicujących i utożsamiających cech zabytków języka czeskiego z perspektywy genetycznej,

- ukazanie współczesnego języka czeskiego jako efektu przemian, jakie zachodziły w jego historii we wcześniejszych okresach jego istnienia,

- wykształcenie umiejętności lingwistycznej interpretacji dawnych tekstów czeskich (z perspektywy diachronicznej).

III rok

Znajomość gramatyki opisowej języka czeskiego. Znajomość gramatyki opisowej języka czeskiego. Kompetencja językowa na poziomie B1 oraz znajomość podstawowych terminów z zakresu językoznawstwa historycznego.

Elementy wykładu z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, dyskusja, praca z tekstem, metoda ćwiczeniowa, pokaz i obserwacja.

2

Treści programowe dla przedmiotu:

- wspólne pochodzenie języka czeskiego i polskiego; najstarsze zabytki słowiańskiego i czeskiego języka literackiego,

- bohemizmy w tekstach starocerkiewnosłowiańskich; glosa w Mszale kijowskim i w tekstach łacińskich; najstarsze czeskie zdania,

- rozkwit czeszczyzny w czasach Karola IV; kroniki czeskie; zabytki doby staroczeskiej (w języku czeskim, niemieckim i łacińskim),

- język najstarszych czeskich pieśni duchownych i utworów poetyckich,

- wkład braci czeskich w rozwój języka czeskiego, wpływ języka Biblii kralickiej na kodyfikację języka czeskiego,

- średniowieczne gramatyki i słowniki języka czeskiego; reformatorskie działania Jana Husa,

- tło historyczne czeszczyzny literackiej w XIV i XV wieku oraz w wieku XVI,

- zabytki doby średnioczeskiej; okres „temna” i przebudzenia; działania Františka Martina Pelcla i Josefa Dobrovskiego,

- czeskie odrodzenie narodowe; powstanie „nowej wersji” języka czeskiego; język czeski w drugiej połowie XIX w.; gramatyki i słowniki języka czeskiego; puryzm językowy.

Zalecana literatura:

Sławski F., Języki słowiańskie, w: Języki indoeuropejskie, red. L. Bednarczuk, Warszawa 1988.

Cuřín F., Vývoj spisovné češtiny, Praha 1985.

Havránek B., Vývoj českého spisovného języka, Praha 1980.

Orłoś T. Z., Studia bohemistyczne cz. I i cz. II, Kraków; 1993.

Němec I. a kol., Slova a dějiny. Praha 1980.

Siatkowska E., Siatkowski J., Wybór tekstów staroczeskich, Warszawa 1988.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- ma uporządkowaną wiedzę na temat zabytków języka czeskiego i odpowiednio charakteryzuje je na wszystkich etapach rozwoju języka czeskiego,

- ma podstawową wiedzę z zakresu analizy różnic między historycznymi a współczesnymi cechami tekstów języka czeskiego (oraz wybranymi tekstami języka polskiego),

- posiada umiejętność wyjaśniania procesów rozwojowych piśmiennictwa czeskiego i jego wpływów na piśmiennictwo zachodniosłowiańskie,

- potrafi wyszukiwać w tekstach odpowiednie elementy językowe, analizować je i określać ich związek z danym okresem rozwoju języka czeskiego,

- potrafi powiązać zjawiska historycznojęzykowe z analogicznymi zjawiskami w kulturze słowiańskiej i – szerzej – europejskiej oraz je zanalizować,

- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa językowego krajów Europy.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość zagadnień z historii języka czeskiego, bardzo dobra orientacja w zagadnieniach z historii języka czeskiego na ćwiczeniach, bardzo dobra umiejętność stosowania wiedzy i posługiwania się terminologią z językoznawstwa historycznego na ćwiczeniach, na kolokwium.

dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra znajomość zagadnień z historii języka czeskiego z niewielkimi uchybieniami, bardzo dobra orientacja w zagadnieniach z historii języka czeskiego na ćwiczeniach z niewielkimi uchybieniami, bardzo dobra umiejętność stosowania wiedzy i posługiwania się terminologią z językoznawstwa historycznego na ćwiczeniach, na kolokwium z niewielkimi uchybieniami.

dobry (db; 4,0): dobra znajomość zagadnień z historii języka czeskiego, dobra (większe uchybienia) orientacja w zagadnieniach z historii języka czeskiego na ćwiczeniach, dobra umiejętność stosowania wiedzy i posługiwania się terminologią z językoznawstwa historycznego na ćwiczeniach, na kolokwium.

dostateczny plus (+dst; 3,5): dobra znajomość zagadnień z historii języka czeskiego z niewielkimi uchybieniami, dobra (większe uchybienia) orientacja w zagadnieniach z historii języka czeskiego na ćwiczeniach z niewielkimi uchybieniami, dobra umiejętność stosowania wiedzy i posługiwania się terminologią z językoznawstwa historycznego na ćwiczeniach, na kolokwium z niewielkimi uchybieniami.

dostateczny (dst; 3,0): mała znajomość zagadnień z historii języka czeskiego, słaba (poniżej 60%) orientacja w zagadnieniach z historii języka czeskiego na ćwiczeniach, mała umiejętność stosowania wiedzy i posługiwania się terminologią z językoznawstwa historycznego na ćwiczeniach, na kolokwium.

niedostateczny (ndst; 2,0): nikła lub żadna znajomość zagadnień z historii języka czeskiego, brak orientacji w zagadnieniach z historii języka czeskiego na ćwiczeniach lub orientacja bardzo słaba, nikła (poniżej 50%) lub żadna umiejętność stosowania wiedzy i posługiwania się terminologią z językoznawstwa historycznego na ćwiczeniach, na kolokwium.