Znaczenia i role pojęcia informacji

Ideą zajęć jest przedstawić „panoramicznie” pojęcie i znaczenie informacji – zaczynając od matematyki / informatyki i fizyki, przez nauki biologiczne i społeczne, nauki o języku i literaturze i filozofii oraz sproblematyzować zagadnienia znajdujące się w obszarach granicznych między perspektywami poszczególnych dyscyplin w tej materii. Założeniem wykładów jest zatem: w pierwszej linii przekaz podstawowej wiedzy z różnych poziomów zastosowania pojęcia informacji, w drugiej: problematyzacje pojawiające się w polach „granicznych”, wreszcie próba pokazania bieżącego funkcjonowania pojęcia informacji jako istotnej składowej obrazowania świata w różnych naukach. Metodą będą pytania stawiane przez poszczególne dyscypliny we własnym obszarze jak i kierowane przez nie do innych nauk.

Nie chodzi jedynie o „teorię informacji” w używanym dzisiaj często znaczeniu technicznym i pragmatycznym (teoria kodowania i przekazu), chociaż tak rozumiana teoria informacji stanowi istotną część stawianego przez nas problemu. Perspektywa graniczności pokazuje, że pytania wokół pojęcia informacji dotykają wielu kwestii nie zawsze dostrzeganych, lub dostrzeganych w stopniu niewystarczającym. Jedną z takich płaszczyzn jest płaszczyzna społeczna w szerokim spektrum realnego stosowania pojęcia „informacja”: komunikacji międzyludzkiej, komunikacji między uczestnikami życia społecznego a instytucjami społecznymi, tworzenia i szerzenia ideologii, słowem: wszelkiego przekazu w zakresie organizacji życia społecznego, jak i komunikacji ideowej. Drugą jest płaszczyzna praxis językowej, będącej wynikową złożonych procesów modelowania języka zarówno jako komunikatora, ale także jako kreatora rzeczywistości. Oglądowi podlegać będą relacje między rzeczywistością a językiem, a więc funkcje: mimetyczna, modelująca, propagandowa, kamuflażowa, języka. Stąd niedaleko jest do postawienia pytań w zakresie zależności między podłożem „biologicznym” języka a postrzeganiem człowieka jako jednostki twórczej i zdolnej twórczo przetwarzać rzeczywistość, wykorzystując język jako narzędzie tej twórczości, a także zagadnień związanych z pojmowaniem języka jako narzędzia informacji podlegającego determinacji (bądź niezderminowanego), a za tym idzie problematyzacja determinizmu/indeterminizmu ludzkiej decyzyjności. W ten sposób rysujemy szerszy kontekst filozoficzny pytania o „informację”.

Arbib M., Mózg i jego modele, PWN 1977,

Armstrong D., Materialistyczna teoria umysłu, PWN 1982,

Bobryk J., Locus umysłu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1987,

Bobryk J., Przyczynowość i intencjonalność, Oficyna Wydawnicza Wydz. Psychologii UW 1992,

Cackowski Z.(red), Poznanie, umysł, kultura, Wydawnictwo Lubelskie 1982,

Filozofia matematyki i informatyki, red. R. Murawski, Kraków 2015,

Bondecka-Krzykowska I., O związkach informatyki z matematyką, Filozofia Nauki , 1 (2010), 77-89,

Bondecka-Krzykowska I., Paradygmaty informatyki, [w:] Światy matematyki. Tworzenie czy odkrywanie? , red. I. Bondecka-Krzykowska, J. Pogonowski, Poznań 2010, 117-134,

Bondecka-Krzykowska I., Uwagi na temat ontologii wirtualnej rzeczywistości, Filozofia Nauki 4 (2012), 139-153,

Chalmers D. J., Świadomy umysł. w poszukiwaniu teorii fundamentalnej, Warszawa 2010,

Chalmers D. J., The Conscious Mind. In Search of a Fundamental Theory, Oxford University Press,

1996,

Chlewiński Z. (red), Modele umysłu, Wydawnictwo Naukowe PWN 1999,

Chmielecki A., Między mózgiem a świadomością. Próba rozwiązania problemu psychofizycznego, https://docplayer.pl/351224-Andrzej-chmielecki-miedzy-mozgiem-i-swiadomoscia-proba-rozwiazania-problemu-psychofizycznego.html,

Chmielecki A. Podstawy psychoniki. Ku alternatywie dla cognitive science, Warszawa 2013,

Gawroński R. (red), Bionika. System nerwowy jako układ sterowania, PWN 1966,

Gazzaniga M. (ed), Cognitive Neuroscience, The MIT Press 1995,

Gazzaniga M., LeDoux J., The Integrated Mind, Plenum Press 1978,

Gniadek K., Optyczne przetwarzanie informacji, Wydawnictwo Naukowe PWN 1992,

Maturana H., Autopoiesis, structural coupling and cognition, http://www.isss.org/maturana.htm,

Maturana H. Varela F., De máquinas y seres vivos. Santiago, Chile: Editorial Universitaria, 1972; English version: "Autopoiesis: the organization of the living," in Maturana, H. R., and Varela, F. G., Autopoiesis and Cognition. Dordrecht 1980,

Poppel E., Edingshaus A., Mózg – tajemniczy kosmos, PIW 1998,

Shannon Claude E., A Mathematical Theory of Cryptography, 1945,

Shannon Claude E., A Mathematical Theory of Communication, 1948.