Nowy irracjonalizm. Współczesny świat i wytwarzanie ignorancji

Celem cyklu będzie przedstawienie współczesnego zjawiska polegającego na rosnącej popularności poglądów, które opierają się na negowaniu ustaleń naukowych, danych faktograficznych i reguł wnioskowania. Przedmiotem analiz będą m.in. takie jego przejawy jak ruchy antyszczepionkowe, teorie spiskowe (Reptilianie, chemitrialsy, tajny rząd światowy), mnożące się koncepcje „alternatywnej przeszłości” (np. koncepcja Wielkiej Lechii), wytwarzanie „fake news-ów” (m. in. na temat uchodźców i mniejszości społecznych), kampanie w rodzaju „wojny z gender” czy też akcje dezinformacyjne dotyczące problemu globalnego ocieplenia oraz szkodliwości tytoniu. W trakcie zajęć zastanowimy się nad społecznym, kulturowym, politycznym i ekonomicznym kontekstem tego zjawiska i postawimy pytanie o jego genezę, rozwój i konsekwencje. Przeanalizujemy także rolę, jaką wspomniane przykłady pełnią w polityce wzniecania strachu i zastanowimy się nad znaczeniem autorytetu nauki w demokratycznych społeczeństwach. Poszukując źródeł nowego irracjonalizmu, sproblematyzujemy wpływ dominujących form komunikacji, związanych z rozwojem Internetu oraz charakterem współczesnych mediów. Podejmiemy również kwestię tego, jak dalece neoliberalny porządek ekonomiczny przyczynia się do erozji dawnych sposobów racjonalizacji życia publicznego i produkcji wiedzy. W tym kontekście zwrócimy uwagę na paradoks polegający na tym, że krytyczne strategie intelektualne takie jak sceptycyzm czy „hermeneutyka podejrzeń”, które tradycyjnie były ważnym elementem budowania wiedzy, służą obecnie napędzaniu kultury irracjonalizmu, czego przejawem jest zjawisko tzw. handlarzy wątpliwości i siewców strachu. Podczas zajęć podkreślimy ważność krytycznych podejść wskazujących na ambiwalencje i ciemne strony naukowej racjonalności, a jednocześnie postaramy się odpowiedzieć na pytanie o to, jak chronić współczesne społeczeństwa przed niszczącymi skutkami nowego irracjonalizmu.