Historia literatury polskiej do końca XIX w. (Pozytywizm i Młoda Polska)

obowiązkowe

Filologia polska

II stopień

Poszerzenie specjalistycznej wiedzy na temat konwencji literackich, tematów i motywów polskich utworów drugiej połowy XIX wieku (i początku XX wieku) wraz z szerszym osadzeniem w kontekście literatury i sztuki polskiej oraz europejskiej (także w kontekście teatru, malarstwa, muzyki).

I rok

Znajomość historii literatury polskiej osiągnięta po całości kursu licencjackiego, umiejętności analityczne wypracowane w trakcie licencjackich zajęć z poetyki, ogólne kompetencje w zakresie historii kultury polskiej.

13-FSM2XCHP_01

TK_01-TK_15 Wprowadzenie z elementami wykładu konwersatoryjnego i problemowego; dyskusja problemowa, analiza genologiczna, wersyfikacyjna, stylistyczna, retoryczna F – przygotowanie wstępnych wiadomości oraz analiz zadanych na dane zajęcia ćwiczeniowe; wstępne opracowanie przykładów z zadanego utworu

P – bieżące omawianie i weryfikacja wypowiedzi

13-FSM2XCHP_02

TK_02; TK_05; TK_14 Pogadanka wprowadzająca, analiza kontekstualna, dyskusja połączona ze wspólną analizą cytatów F - zapoznanie się z zadanymi opracowaniami, wstępne przygotowanie cytatów z zadanego utworu

P – sprawdzenie i ocena ustnego przygotowania

13-FSM2XCHP_03

TK_02; TK_03; TK_05; TK_06; TK_08; TK_09; TK_10; TK_12; TK_13; TK_14 Wprowadzenie z elementami wykładu konwersatoryjnego; wspólnie prowadzone analizy genologiczne, elementy analiz komparatystycznych, budowanie hipotez interpretacyjnych F – ukierunkowana lektura zadanego utworu; przygotowanie przykładów tekstów kontekstualnych

P- weryfikacja i problemowa analiza przykładów wytypowanych przez studentów

13-FSM2XCHP_04

TK_01; TK_07; TK_08; TK_11; TK_13 Wspólne analizy stylistyczne, genologiczne, opis schematów fabularnych z elementami komparatystyki F – powtórzenie przed zajęciami koniecznych wiadomości z poetyki historycznej i opisowej oraz wytypowanie istotnych informacji historycznoliterackich

P – bieżące sprawdzenie wiadomości przygotowanych ustnie

13-FSM2XCHP_05

TK_03; TK_04; TK_06; TK_10; TK_15 Wspólne poszukiwanie kontekstów interpretacyjnych wynikające z uprzednich (zadanie domowe) kwerend źródłowych i tematologicznych F – wstępne przygotowanie kontekstów lekturowych, konspekt domowej pisemnej pracy semestralnej

P – indywidualne weryfikacje i omówienia oceniające podczas konsultacji

13-FSM2XCHP_06

TK_04; TK_09; TK_15 Samodzielne kwerendy źródłowe, analizy stylistyczne, pytania interpretacyjne F – szczegółowa analiza poetyki utworu w ramach domowych przygotowań do ćwiczeń; analogicznie – w ramach przygotowań do napisania pracy pisemnej;

P – sprawdzian ustny (kolokwium)

13-FSM2XCHP_07

TK_15 Samodzielne kwerendy źródłowe, weryfikacja wybranych opracowań prowadzona w porozumieniu z wykładowcą; weryfikacja własnych hipotez interpretacyjnych prowadzona na podstawie konsultacji z nauczycielem F – samodzielne napisanie rozprawki interpretacyjnej; samodzielne sporządzenie konspektu syntetycznego (poetyka, tematy, konteksty) całości zajęć cyklu

P pisemne sformułowanie krótkiej recenzji wraz z oceną zadania

Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem 30

Praca własna studenta :

przygotowanie zadań domowych 20

Czytanie lektur oraz opracowań, przygotowanie się do sprawdzianu 40

Praca własna studenta: napisanie i zredagowanie rozprawki semestralnej 25

Konsultacja pracy i wprowadzanie poprawek 5

SUMA GODZIN 120

SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU (PRZEDMIOTU) 4

Zajęcia obejmują wyższy stopień szczegółowego rozpatrywania dorobku literatury polskiej XIX w. i początku XX, takich jak powieści społeczne, powieści tworzące stereotypy postaci osadzonych w burzliwych i gorzkich doświadczeniach egzystencjalnych i politycznych, eksperymenty formalne ówczesnej prozy oraz wiersza, poszukiwania specyficznych form dramatu (również w związku z przemianami sztuki teatru polskiego i europejskiego), a także specyficzne dla epoki opracowywanie materiału folklorystycznego – wszystko egzemplifikowane utworami najważniejszych polskich autorów.

TK_01 Liryka a kategoria tragizmu (Adam Asnyk, Bez odpowiedzi; Tadeusz Miciński, Łazarze; Leopold Staff, Straszna noc).

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_04

TK_02 Polski wariant powieści o „gatunkach społecznych” (Michał Bałucki, Pańskie dziady).

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_02;

13-FSM2XCHP_03

TK_03 Kwestie topoanalizy a poetyka narracji Kartek z podróży Bolesława Prusa [Berlin].

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03;

13-FSM2XCHP_05

TK_04 Henryka Sienkiewicza Niewola tatarska - u początku zamysłu stylizacyjnego.

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_05;

13-FSM2XCHP_06

TK_05 Elizy Orzeszkowej Zygmunt Ławicz i jego koledzy – polski przypadek „straconych złudzeń” i „ludzi zbędnych”.

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_02;

13-FSM2XCHP_03

TK_06 Powieść o idei, powieść dyskusja - Stanisława Brzozowskiego Sam wśród ludzi [cz. II].

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03;

13-FSM2XCHP_05

TK_07 Poetyka dramatu realistycznego (Tadeusz Rittner, Wilki w nocy).

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_04;

TK_08 Dramat modernistyczny (Stanisław Przybyszewski, Śnieg) .

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03;

13-FSM2XCHP_04

TK_09 Dramat neoromantyczny (Jan Kasprowicz, Uczta Herodiady 13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03;

13-FSM2XCHP_06

TK_10 Dramat hybrydowy Stanisława Wyspiańskiego, Akropolis.

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03;

13-FSM2XCHP_05

TK_11 Poetyckie przetworzenie folkloru - Janosik w wierszach Tetmajera i Kasprowicza.

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_04

TK_12 Artysta i komercja (C. Norwid, Ad leones; H. Sienkiewicz, Ta trzecia).

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03

TK_13 Młodopolska interpretacja średniowiecza (Wacław Berent, Żywe kamienie).

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_03;

13-FSM2XCHP_04;

13-FSM2XCHP_05

TK_14 Modernista w kręgu „mitów polskich” (Tadeusz Miciński, Termopile polskie).

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_02;

13-FSM2XCHP_03

TK_15 Podsumowanie – reprezentatywne tematy literackie końca XIX w., kwestie genologiczne, uwagi o pracach pisemnych pp. Studentów.

13-FSM2XCHP_01;

13-FSM2XCHP_05;

13-FSM2XCHP_06

13-FSM2XCHP_07

Lektura podstawowa:

Bałucki M., Pańskie dziady.

Berent W., Żywe kamienie.

Brzozowski S., Sam wśród ludzi, oprac. M. Wyka (BN I 228).

Kasprowicz J., Uczta Herodiady.

Kasprowicz J., Wybór poezji, oprac. J. J. Lipski (BN I 120).

Korab Brzozowski S., Poezje zebrane, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1978.

Miciński T., Poezje, oprac. J. Prokop, Kraków 1980.

Miciński T., Utwory dramatyczne, oprac. T. Wróblewska [tu t. 3:] Termopile polskie, Kraków 1980.

Orzeszkowa E., Zygmunt Ławicz i jego koledzy .

Norwid C., Ad leones.

Prus B., Kartki z podróży.

Przybyszewski S., Śnieg.

Reymont W., Komediantka.

Reymont W., Pęknięty dzwon [cykl opow., inny tytuł tego zbioru Za frontem].

Rittner T., Wilki w nocy, oprac. Z. Raszewski (BN I 160).

Sienkiewicz H., Niewola tatarska.

Sienkiewicz H., Quo vadis.

Sienkiewicz H., Ta trzecia [opowiadanie].

Tetmajer K., Poezje wybrane, oprac. J. Krzyżanowski (BN I 123).

Staff L., Kto jest ten dziwny nieznajomy, wyb. i posłowie T. Różewicz, Warszawa 1964.

Wyspiański S., Akropolis, oprac. E. Miodońska-Brookes (BN I250).

Wyspiański S., Sędziowie.

Zapolska G., Kaska Kariatyda.

Literatura uzupełniająca:

Brzozowski S., Płomienie.

Dygasiński A., Gody życia.

Konopnicka M., Wrażenia z podróży.

Konopnicka M., Psałterz dziecka.

Rozkwitały pąki białych róż… Wiersze i pieśni z lat 1908-1918 o Polsce, o wojnie i o żołnierzach, oprac. A. Romanowski, Warszawa 1990.

Reymont W., Pęknięty dzwon [cykl opow., inny tytuł tego zbioru Za frontem].

Sienkiewicz H., Listy z podróży do Ameryki.

Sienkiewicz H., Wiry.

Strug A., Pokolenie Marka Świdy.

Świętochowski A., Dusze nieśmiertelne, oprac. S. Sandler (BN I 165).

Wyspiański S., Powrót Odysa.

Wyspiański S., Studium o Hamlecie.

Żeromski S., Walka z szatanem (trylogia: Nawracanie Judasza. Zamieć. Charitas)

S. Żeromski, Wiatr od morza.

Żuławski J., Na srebrnym globie.

Opracowania:

Obowiązkowe [student wybiera fragmenty i rozdziałyzwiązane z tematyką ćwiczeń i prac domowych]:

Markiewicz H., Literatura pozytywizmu.

Hutnikiewicz A., Młoda Polska.

Uzupełniające [selekcjonowane jw.]:

Dramat i teatr pozytywistyczny, red. D. Ratajczak, Wrocław 1992.

„Lalka” i inne. Studia w stulecie powieści realistycznej, red. J. Bachórz, M. Głowiński, Warszawa 1992.

Matuszek G., Naturalistyczne dramaty, Kraków 2001.

Nycz R., Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997.

Popiel M., Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Kraków 1999.

Tomkowski J., Mój pozytywizm, Warszawa 1993.

Wyka M., Światopoglądy młodopolskie, Kraków 1996.

Ziejka F., W kręgu mitów polskich, Kraków 1977.

13-FSM2XCHP_01

zna i właściwie stosuje w mowie i piśmie zaawansowaną terminologię z zakresu wiedzy literackiej; ma zaawansowaną wiedzę o kulturze i jej społecznych obiegach oraz potrafi tę wiedzę wyrazić metodologicznie prawidłowo w mowie i w pracach pisemnych K_W02; K_W06; K_U03; K_U07

13-FSM2XCHP_02

dysponuje uporządkowaną, poszerzoną wiedzą z zakresu historii Polski – szczególnie w zakresie wpływu okoliczności dziejowych na literaturę (oraz pośrednio wpływu literatury na przebieg wydarzeń historycznych); jest świadomy roli literatury i wiedzy o literaturze w budowaniu tożsamości zbiorowej K_W07; K_K03

13-FSM2XCHP_03

ma pogłębioną i rozszerzona wiedzę o związkach kultury, literatury i sztuki polskiej z ideami filozoficznymi oraz estetycznymi, a także o związkach kultury polskiej z historią, kulturą i literaturą i sztuką powszechną K_W08; K_W13

13-FSM2XCHP_04

potrafi pod kierunkiem wykładowcy, a także samodzielnie interpretować reprezentatywne dzieła z okresu pozytywizmu i Młodej Polski, prawidłowo osadzać je w kontekstach kulturowych, estetycznych i społecznych, posługuje się w tym celu szczegółową wiedzą przedmiotową i metodologiczną, posiada w tym zakresie podstawowe profesjonalne umiejętności badawcze i praktyczne K_W12; K_W17; K_U05

13-FSM2XCHP_05

posiada i potrafi zastosować uporządkowana pogłębioną wiedzę z zakresu nauk pomocniczych polonistyki; wiedzę z zakresu historii literatury potrafi samodzielnie poszerzać i rozwijać w rozwiązywaniu złożonych zagadnień; potrafi krytycznie wyszukiwać, selekcjonować i wykorzystywać informacje niezbędne dla celów zawodowych K_W05; K_W12; K_U04

13-FSM2XCHP_06

posiada profesjonalne umiejętności badawcze i praktyczne pozwalające na samodzielne rozwiązywanie typowych problemów związanych z tematyką historycznoliteracką pozytywizmu I Młodej Polski; umie samodzielnie zdobywać wiedzę w tym zakresie K_U05; K_U06

13-FSM2XCHP_07

umie formułować i wyrażać w mowie i piśmie własne poglądy w zakresie tematyki historycznoliterackiej obu epok; umie argumentować – z wykorzystaniem poglądów i tez innych autorów, na tej podstawie prawidłowo wyciąga wnioski, w koniecznym razie – konstruuje argumenty polemiczne lub motywuje propozycje nowych ujęć K_U09; K_U11

13-FSM2XCHP_01

zna i właściwie stosuje w mowie i piśmie zaawansowaną terminologię z zakresu wiedzy literackiej; ma zaawansowaną wiedzę o kulturze i jej społecznych obiegach oraz potrafi tę wiedzę wyrazić metodologicznie prawidłowo w mowie i w pracach pisemnych

13-FSM2XCHP_02

dysponuje uporządkowaną, poszerzoną wiedzą z zakresu historii Polski – szczególnie w zakresie wpływu okoliczności dziejowych na literaturę (oraz pośrednio wpływu literatury na przebieg wydarzeń historycznych); jest świadomy roli literatury i wiedzy o literaturze w budowaniu tożsamości zbiorowej

13-FSM2XCHP_03

ma pogłębioną i rozszerzona wiedzę o związkach kultury, literatury i sztuki polskiej z ideami filozoficznymi oraz estetycznymi, a także o związkach kultury polskiej z historią, kulturą i literaturą i sztuką powszechną

13-FSM2XCHP_04

potrafi pod kierunkiem wykładowcy, a także samodzielnie interpretować reprezentatywne dzieła z okresu pozytywizmu i Młodej Polski, prawidłowo osadzać je w kontekstach kulturowych, estetycznych i społecznych, posługuje się w tym celu szczegółową wiedzą przedmiotową i metodologiczną, posiada w tym zakresie podstawowe profesjonalne umiejętności badawcze i praktyczne

13-FSM2XCHP_05

posiada i potrafi zastosować uporządkowana pogłębioną wiedzę z zakresu nauk pomocniczych polonistyki; wiedzę z zakresu historii literatury potrafi samodzielnie poszerzać i rozwijać w rozwiązywaniu złożonych zagadnień; potrafi krytycznie wyszukiwać, selekcjonować i wykorzystywać informacje niezbędne dla celów zawodowych

13-FSM2XCHP_06

posiada profesjonalne umiejętności badawcze i praktyczne pozwalające na samodzielne rozwiązywanie typowych problemów związanych z tematyką historycznoliteracką pozytywizmu I Młodej Polski; umie samodzielnie zdobywać wiedzę w tym zakresie

13-FSM2XCHP_07

umie formułować i wyrażać w mowie i piśmie własne poglądy w zakresie tematyki historycznoliterackiej obu epok; umie argumentować – z wykorzystaniem poglądów i tez innych autorów, na tej podstawie prawidłowo wyciąga wnioski, w koniecznym razie – konstruuje argumenty polemiczne lub motywuje propozycje nowych ujęć