Seminarium specjalizacyjne językoznawcze

fakultatywne

filologia romańska

II stopień

1/ zapoznanie magistrantów z podstawowymi zasadami metodologii językoznawczej opartej na analizie jednostek leksykalnych w połączeniu ze składnią (fr. lexique-grammaire, ang. lexicon-grammar)

2/ wzbogacenie wiedzy językoznawczej magistrantów o aparat pojęciowy wykorzystywany w metodologii lexique-grammaire

3/ wykazanie, iż metodologia lexique-grammaire ma zastosowanie w gramatyce opisowej języka przez fakt, że przyczynia się do opisu polisemii: analiza semantyczna oparta jest na obserwacji użycia gramatycznego jednostki

4/ zapoznanie magistrantów ze specyficznym typem słowników (tzw. leksykonów gramatycznych, opracowanych dla języka francuskiego w sposób całościowy), które powstały na bazie koncepcji lexique-grammaire oraz zwrócenie uwagi na ich wykorzystanie

5/ zapoznanie magistrantów z koncepcją słowników elektronicznych

6/ przedstawienie możliwości zastosowań wyników uzyskanych na bazie metodologii lexique-grammaire w automatycznym przetwarzaniu języka naturalnego

7/ wykazanie, iż metodologia lexique-grammaire może być stosowana w opisie różnych systemów językowych (zwrócenie uwagi na perspektywę porównawczą: języki francuski i polski)

Semantyka językoznawcza w ujęciu leksykonu gramatycznego

Principes methodologiques du lexique-grammaire

Podstawowe założenia metodologii lexique-grammaire wraz z ilustracją użyć i ćwiczeniami wdrożeniowymi na przykładzie predykacji rzeczownikowej

Semantyka językoznawcza w ujęciu leksykonu gramatycznego

Principes methodologiques du lexique-grammaire

Opis treści kształcenia

1/ podstawowe założenia metodologii lexique-grammaire; opis znaczenia jednostki poprzez obserwację jej użycia w strukturze gramatycznej (w zdaniu elementarnym)

2/ podstawowe pojęcia metodologii lexique-grammaire (prédication, prédicat, argument, nature grammaticale du prédicat, actualisation, verbe support, propriétés distributionnelles et transformationnelles des unités linguistiques, nominalisation...) oraz analiza logiczna struktur wg koncepcji predykatywno-argumentowej

3/ różne rozwiązania stosowane w semantyce w celu opisania znaczenia wyrazowego (pole semantyczne, kontekst, typ dyskursu itd.) a metodologia lexique-grammaire

4/ koncepcja tablic składniowych (tables syntaxiques) jako propozycja do wykorzystania w leksykografii

5/ zasady tworzenia słowników elektronicznych przygotowywanych na potrzeby zastosowań informatycznych oraz zasady budowy hasła słownikowego w tego typu słownikach

6/ podstawowe operacje stosowane w automatycznym przetwarzaniu języka naturalnego (elektroniczne korpusy językowe, wyszukiwanie danych przy pomocy programów informatycznych, budowanie konkordancji, rozwiązywanie problemów związanych z automatyczną obróbką tekstów...)

7/ podobieństwa i różnice w zakresie predykacji na przykładzie wybranych przejawów językowych języka francuskiego i polskim

1) Boons, J.-P., Guillet, A., Leclère, Ch., 1976. La structure des phrases simples en français. Constructions intransitives, Genève, Droz.

2) Daladier, A., 1996. Le rôle des verbes supports dans un système de conjugaison nominale et l’existence d’une voix nominale en français. Langages 121. Paris: Larousse.

3) Gross, G., 1994. Classes d’objets et description des verbes, Langages 115. Paris: Larousse.

4) Gross, G., 1996. Prédicats nominaux et comptabilité aspectuelle. Langages 121. Paris: Larousse.

5) Gross, M., 1975, Méthodes en syntaxe, Paris.

6) Gross, M., 1981, « Les bases empiriques de la notion de prédicat sémantique », Langages, 63, Paris

7) Gross, M. 1996. Les verbes supports d’adjectifs et le passif. Langages 121. Paris: Larousse.

8) Grzegorczykowa, R., 2001, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, PWN, Warszawa.

9) Ibrahim, A.H. (éd), 2009, Prédicat, prédication et structure prédicatives, CRL, Paris.

10) Ibrahim, A.H. (éd.), 2010, Supports et prédicats non verbaux dans les langues du monde, CRL, Paris.

11) Lamiroy, B., (éd.), 1998, Le lexique-grammaire, Travaux de Linguistique, No 37, DUCULOT.

12) Saloni, Z., 1974, Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich, Język Polski LIV / 1 i LIV/2 (red.: Jan Safarewicz), Kraków : Komisja Języka Polskiego Akademii Umiejętności, 3-13 i 93-101.

13) Vetulani, G., 2000, Rzeczowniki predykatywne języka polskiego. W kierunku słownika syntaktycznego rzeczowników predykatywnych, Wydawnictwo Naukowe UAM.

14) Vetulani, G., 2012, Kolokacje werbo-nominalne jako samodzielne jednostki języka. Syntaktyczny słownik kolokacji werbo-nominalnych języka polskiego na potrzeby zastosowań informatycznych, Wydawnictwo Naukowe UAM.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

1/ zna podstawowe założenia metodologii lexique-grammaire;

2/ rozumie, że wyznacznikiem znaczenia jednostki jest jej użycie w strukturze; opracowuje wg tej metody opis znaczenia;

3/ posługuje się terminologią stosowaną w metodologii lexique-grammaire i łączy ją z opisem tradycyjnym;

4/ potrafi wykazać, iż liczba znaczeń jednostki polisemicznej (na poziomie systemu) idzie w parze z liczbą możliwych użyć tej jednostki na poziomie dyskursu i tym samym ma umiejętność opisywania (wg tej metody) zjawiska polisemii wyrazowej;

5/ objaśnia zasady budowy hasła słownikowego stosowane w leksykonach gramatycznych, a w szczególności w tzw. tables syntaxiques (tablicach składniowych) opracowanych zgodnie z koncepcją lexique-grammaire;

6/ odróżnia słowniki tradycyjne na nośniku elektronicznym od właściwych słowników elektronicznych przygotowanych na potrzeby zastosowań informatycznych; rozumie zasady obowiązujące przy budowie hasła słownikowego w słownikach elektronicznych;

7/ rozpoznaje podstawowe operacje stosowane w automatycznym przetwarzaniu języka naturalnego oraz zdaje sobie sprawę z możliwości zastosowań wyników uzyskanych na bazie metodologii lexique-grammaire w technologiach związanych z przetwarzaniem języka;

8/ na przykładzie analiz porównawczych pomiędzy językami francuskim i polskim wie, że obrana metodologia stosuje się do różnych systemów językowych (za pomocą tych samych metod interpretuje zjawiska należące do różnych języków).

- obecność na zajęciach

- aktywny udział studenta w zajęciach; uczestnictwo w dyskusjach

- ćwiczenia, projekty (wykonywane samodzielne i w grupach w trakcie zajęć)

- umiejętność krytycznego spojrzenia na prezentowane metody analizy

- umiejętność komunikacji i pracy w grupie