Jezyk rosyjski czasów najnowszych w badaniach językoznawczych

obowiązkowe

filologia rosyjska

II stopień

- zapoznanie z wewnętrznymi i zewnętrznymi uwarunkowaniami zmian we współczesnym języku rosyjskim;

- umiejętność rozpoznawania i interpretacji struktury morfologicznej wyrazów;

- wyrobienie umiejętności rozpoznawania i właściwej oceny innowacji w zakresie struktury fleksyjnej i słowotwórczej wyrazów;

- umiejętność obserwowania zmian syntaktycznych w obrębie związków wyrazowych oraz konstrukcji zdaniowych;

- rozwijanie zdolności obserwacji zmian stylistycznych;

- zapoznanie z podstawowymi procesami semantycznymi w leksyce;

- umiejętność obserwacji i interpretacji zjawisk wzajemnego oddziaływania na siebie płaszczyzny ogólnej i terminologicznej języka;

- rozwijanie umiejętności pracy w grupie oraz odpowiedniej postawy i należytego stosunku do zajęć.

I rok

Zmiany w wymowie rosyjskiej. Zmiany w akcencie wyrazowym.

Sposoby wzbogacania słownictwa (wzrost zapożyczeń z języków obcych, pojawianie się nowych modeli słowotwórczych).

Aktywne procesy w słownictwie rosyjskim takie, jak: eliminacja sowietyzmów i reanimacja oraz aktywizacja słownictwa przedsowieckiego, przedrewolucyjnego, głównie w sferze społeczno-politycznej, ekonomicznej i konfesjonalnej.

Procesy semantyczne w leksyce, zmiany znaczeniowe wyrazów, procesy depolityzacji i deideologizacji niektórych grup wyrazów.

Procesy neutralizacji stylistycznej wyrazów książkowych, procesy nobilitacji stylistycznej żargonizmów i profesjonalizmów. Determinologizacja słownictwa i intelektualizacja języka w sferze słownictwa.

Nasilanie się zjawisk aglutynacyjnych w procesach słowotwórczych. Aktywizacja prefiksacji imiennej, zwłaszcza przedrostków o charakterze internacjonalnym. Powstawanie i aktywizacja nowych typów i modeli słowotwórczych drogą tzw. derywacji z pominięciem ogniwa pośredniego.

Aktywizacja zjawisk kompresji strukturalnej (uniwerbizacja sufiksalna, kondensacja semantyczna i abrewiacja). Aktywny rozwój zjawisk kontaminacji słowotwórczej. Wzrost analityzmu w morfologii.

Zmiany w formach rodzaju gramatycznego. Zmiany w formach czasownikowych.

Aktywne procesy w składni (aktywizacja zjawisk rozczłonkowania i segmentacji konstrukcji syntaktycznych, osłabienie formalnych związków składniowych prowadzące do wzrostu roli kontekstu, szyku wyrazów oraz akcentu logicznego i intonacji.

Aktywizacja swobodnych związków typu parataksy kosztem zaniku relacji hipotaktycznych.

1. Акимова Г.Н., Новое в синтаксисе современного русского языка, Москва 1990.

2. Bartoszewicz A., Zagadnienia ewolucji współczesnego języka rosyjskiego, Warszawa 1987.

3. Валгина Н.С., Активные процессы в современном русском языке, Москва 2003.

4. Катлинская Л.П., Активные процессы словопроизводства в современном русском языке, Москва 2009.

5. Шапошников В., Русская речь 1990-х , Москва 1998.

6. Дуличенко А.Д., Русский язык конца XX cтолетия, München 1994.

7. Елистратов В.С., Словарь русского арго, Москва 2000.

8. Комлев Н.Г., Иностранное слово в деловой речи, Москва 1992.

9. Костомаров В.Г., Языковой вкус эпохи, Москва 1994.

10. Крысин Л.П., Социолингвистические аспекты изучения современного русского языка.

11. Лексика делового человека, Москва 1991.

12. Литературная норма и вариантность, Москва 1981.

13. Русский язык конца XX столетия (1985–1995), ред. Е.А. Земская, Москва 2000.

14. Толковый словарь русского языка конца XX в. Языковые изменения, ред. Г.Н. Скляревская, С.-Петербург 2000.

15. Ферм Л., Особенности развития русской лексики в новейший период (на материале газет), Москва 1994.

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:

- zna wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania rozwoju współczesnego języka rosyjskiego;

- prawidłowo stosuje terminy z zakresu słowotwórstwa, leksykologii i składni;

- rozpoznaje zmiany w wymowie i akcencie wyrazowym;

- posiada ugruntowana wiedzę z zakresu sposobów wzbogacania słownictwa;

- prawidłowo rozpoznaje stylistyczne i leksykalne procesy w słownictwie rosyjskim, związane z aktywizacją różnego typu słownictwa;

- wybiera właściwe metodologie analizy wybranych typów tekstów rosyjskich;

- rozpoznaje nowe typy i modele słowotwórcze, jak również zjawisko kompresji strukturalnej;

- umiejętnie korzysta z literatury fachowej w języku polskim i rosyjskim, potrafi współpracować w grupie podczas rozwiązywania problemów językowych;

- trafnie ocenia zjawiska analityzmu w morfologii oraz zmiany gramatyczne różnych części mowy;

- potrafi wymienić aktywne procesy składniowe, związane z formalnym osłabieniem relacji pomiędzy wyrazami, jak również wpływ szyku, akcentu logicznego i intonacji na strukturę semantyczną zdania.

Kryteria oceniania:

- obecność aktywny udział na zajęciach;

- systematyczne przygotowanie do zajęć;

- wykonywanie ustnych i pisemnych prac domowych i kontrolnych;

- zaliczenie śródsemestralnych prac kontrolnych, sprawdzających stopień opanowania materiału z zakresu zajęć oraz poszczególne umiejętności językowe;

- zaliczenie końcowe.

Metody oceniania:

•Metody kształtujące:

bieżąca ocena i ewentualna korekta realizacji zadań wykonywanych w trakcie zajęć oraz w domu.

• Metody podsumowujące:

ostateczna, końcowa ocena wykonania zadań polega na przeprowadzeniu zaliczenia podsumowującego.

SKALA OCEN:

• bardzo dobry (bdb; 5,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty;

• dobry plus (+db; 4,5): Osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty z pewnymi błędami lub nieścisłościami;

• dobry (db; 4,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów;

• dostateczny plus (+dst; 3,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami;

• dostateczny (dst; 3,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych ważnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami;

• niedostateczny (ndst; 2,0): brak osiągnięcia przez studenta zakładanych efektów kształcenia.