Gramatyka opisowa języka rosyjskiego

obowiązkowe

filologia rosyjska (studia niestacjonarne)

I stopień

1. Wprowadzenie i zapoznanie z morfologią języka rosyjskiego, przyswojenie podstawowych terminów z zakresu morfologii obejmujących autosemantyczne i synsemantyczne części mowy

2. Przekazanie wiedzy o kategoriach gramatycznych poszczególnych części mowy, nabycie umiejętności wyróżniania ich w tekstach, zapoznanie z typami odmiany ze zwróceniem uwagi na nieregularności, umiejętność odmiany części mowy.

3. Przygotowanie do interpretacji morfologicznej, właściwa analiza poszczególnych części mowy w zdaniach

4. Wyrobienie umiejętności odmiany wyrazów

5. Wyrobienie umiejętności rozpoznawania odmiennych i nieodmiennych części mowy i ich właściwy opis morfologiczny

6. Rozwijanie zdolności identyfikowania różnych typów odmiany i ich utrwalanie poprzez ćwiczenia ustne i pisemne

7. Utrwalanie umiejętności pisania opracowań naukowych i korzystania ze źródeł bibliograficznych

8. Rozwijanie umiejętności komunikacji i pracy w grupie oraz właściwej postawy i odpowiedzialnego stosunku do zajęć

II rok

Miejsce morfologii w gramatycznym systemie języka. Pojęcie znaczenia, formy i kategorii gramatycznej. Autosemantyczne i synsemantyczne części mowy i relacje między nimi.

Rzeczownik jako część mowy . Kategorie gramatyczne i leksykalno-gramatyczne rzeczowników oraz typy ich odmiany. Substantywizacja przymiotników.

Przymiotnik jako część mowy. Leksykalno-gramatyczne klasy przymiotników. Kategoria liczby , rodzaju i przypadka przymiotników rosyjskich. Stopniowanie przymiotników. Pełne i krótkie formy przymiotników.

Liczebnik jako część mowy. Leksykalno-gramatyczne klasy liczebników. Odmiana liczebników i ich związki z innymi częściami mowy.

Zaimek jako część mowy. Typy zaimków. Schematy odmiany zaimków.

Czasownik jako część mowy. Bezosobowa forma czasownika i jej znaczenia. Kategorie gramatyczne czasowników. Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym i przeszłych. Czasowniki bezosobowe i kategoria stanu.

Imiesłów jako część mowy. Rodzaje, tworzenie i odmiana imiesłowów. Adiektywizacja i substantywizacja imiesłowów.

Przysłówek jako część mowy. Leksykalno-gramatyczne klasy przysłówków. Tworzenie i stopniowanie przysłówków.

Przyimek jako synsemantyczna część mowy. Klasyfikacja i użycie przyimków.

Spójnik jako część mowy. Typy spójników i ich funkcje składniowe.

Partykuła jak część mowy. Klasyfikacja i znaczenie partykuł.

Wykrzyknik jako część mowy. Znaczeniowa klasyfikacja wykrzykników.

Praca roczna z zakresu morfologii.

1) Gramatyka współczesnego języka rosyjskiego, pod red. A. Bartoszewicza i J. Wawrzyńczyka, cz. 1-4, Warszawa 1986-1987.

2) Cz.Lachur, Współczesny język rosyjski. System gramatyczny (z ćwiczeniami), Opole 2002.

3) Русская грамматика, под ред. Н.Ю. Шведовой, т. I, Москва 1980.

4) S. Bałut, A. Bielanin, Современный русский язык. Словообразование. Морфология. Ćwiczenia z komentarzem cz. II, Rzeszów 1998.

5) Н.С. Валгина, Д.Э. Розенталь, Современный русский язык. Морфология, Москва 1979.

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:

- zna podstawowe terminy z zakresu morfologii obejmujące autosemantyczne i synsemantyczne części mowy;

- posiada wiedzę o kategoriach gramatycznych poszczególnych części mowy oraz potrafi wyróżniać je w tekstach;

- analizuje i rozpoznaje różne typy odmiany, dostrzegając nieregularności;

- prawidłowo odmienia poszczególne części mowy;

- prawidłowo analizuje poszczególne części mowy w zdaniach;

- potrafi dobierać właściwe typy odmiany wyrazów prawidłowo uwzględniając rodzaj, liczbę, przypadek i inne kategorie gramatyczne;

- rozpoznaje wyrazy odmienne i nieodmienne i potrafi je zanalizować z punktu widzenia morfologii;

- korzysta ze źródeł bibliograficznych w języku polskim i rosyjskim;

- opracowuje pracę roczną z przeprowadzonych przez siebie badań z zakresu morfologii współczesnego języka rosyjskiego;

- stosuje zdobytą wiedzę w kształtowaniu i wzbogacaniu własnych wypowiedzi ustnych i wykonywaniu prac pisemnych, jest zorientowany na poprawność gramatyczną wypowiedzi.

Kryteria oceniania:

- obecność aktywny udział na zajęciach;

- systematyczne przygotowanie do zajęć;

- wykonywanie ustnych i pisemnych prac domowych i kontrolnych;

- zaliczenie śródsemestralnych prac kontrolnych, sprawdzających stopień opanowania materiału z zakresu zajęć oraz poszczególne umiejętności językowe;

- egzamin końcowy;

- inne (np. systematyczne zaliczanie ewentualnych nieobecności)

Metody oceniania:

• Metody kształtujące:

bieżąca ocena i ewentualna korekta realizacji zadań wykonywanych w trakcie zajęć oraz domu.

• Metody podsumowujące:

ostateczna, końcowa ocena wykonania zadań polega na przeprowadzeniu egzaminu.

Studenci podlegają ocenie ciągłej podczas wykonywania ćwiczeń w trakcie zajęć. Uzyskują również oceny cząstkowe z prac zaliczeniowych, które są omawiane i podsumowywane na zajęciach.

SKALA OCEN:

• bardzo dobry (bdb; 5,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty;

• dobry plus (+db; 4,5): Osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty z pewnymi błędami lub nieścisłościami;

• dobry (db; 4,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów;

• dostateczny plus (+dst; 3,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami;

• dostateczny (dst; 3,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych ważnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami;

• niedostateczny (ndst; 2,0): brak osiągnięcia przez studenta zakładanych efektów kształcenia.