Współczesne teorie socjologiczne cz.1

I.Status i funkcje teorii socjologicznej

II.Teorie konfliktu

III.Kontynuacje teorii konfliktu

IV.Funkcjonalizm, neofunkcjonalizm

V.Teorie systemu

VI.Teorie wymiany społecznej

VII.Teoria racjonalnego wyboru

VIII.Nowy instytucjonalizm (nowa analiza instytucjonalna - NAI)

IX.Interakcjonizm symboliczny. G.H. Mead, H. Blumer, M. Kuhn

X.Interakcjonizm symboliczny. Kontynuacje teoretyczne

Celem wykładu z przedmiotu Współczesne teorie socjologiczne jest zapoznanie studentów z wybranymi współczesnymi orientacjami teoretycznymi w socjologii, które (1) zachowują swoją aktualność w tym sensie, że mogą być dalej "poręcznymi" i użytecznymi narzędziami analizy współczesnej rzeczywistości społecznej oraz (2) wyznaczają kierunki rozwojowe socjologii i nadają kształt dzisiejszej debacie teoretycznej toczonej zarówno w obrębie samej socjologii jak również w ramach dyscyplin pokrewnych (ekonomii, filozofii, antropologii społecznej, psychologii, politologii). W tym drugim przypadku chodzi przede wszystkim o to aby pokazać "teoretyczne otoczenia" socjologii, które zarówno oddziałuje na nią, jak i jest - w określonych przypadkach - przez nią współkształtowane.

Wykład stara się być maksymalnie pełnym przeglądem najważniejszych szkół teoretycznych układających się w trwałe tradycje socjologiczne. Równocześnie, wykład stara się być - w miarę możliwości - reprezentatywnym przeglądem szeregu postaw i propozycji teoretycznych, które nie układają się w nurty teoretyczne, lecz mają charakter "propozycji autorskich".

Pierwsza część wykładu jest pomyślana jako zarazem krytyczny jak i życzliwy przegląd teorii socjologicznych powstałych po 1945 roku (jakkolwiek zdarzą się nieuniknione wyjątki od tej zasady).

Druga część wykładu ma koncentrować się na orientacjach teoretycznych, które (1) uznać można za współczesną kontynuację (i za swoiste rozszerzenie) szeregu wprawdzie stosunkowo nowych, lecz już - tak naprawdę - klasycznych koncepcji i ujęć teoretycznych (np. socjologii fenomenologicznej, interakcjonizmu symbolicznego) oraz (2) które traktować trzeba - póki co - jako nie do końca zweryfikowane przez czas "nowinki teoretyczne". W tym drugim przypadku celem wykładu ma być przede wszystkim: (1) przekazanie studentom niezbędnej wiedzy na temat absolutnie najnowszych (choć jak się rzekło niekoniecznie bezdyskusyjnych z uwagi na rzeczywistą wartość) tendencji rozwojowych w teorii socjologicznej oraz (2) ich krytyczna a zarazem życzliwa interpretacja mająca dopomóc w ich obiektywnej ocenie i w umiejętności posługiwania się nimi jako wystarczająco "poręcznymi" narzędziami służącymi analizie współczesnego społeczeństwa.

I. Status i funkcje teorii socjologicznej

Ziółkowski M. (1988), O zadaniach socjologii i pożytkach z teorii socjologicznej. W: W kierunku współczesnej socjologii. R. Suchocka (red.). Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej

Sztompka P. (1985). Teoria socjologiczna końca XX wieku. [w:] Struktura teorii socjologicznej. J.H. Turner, Warszawa: PWN.

Ziółkowski M. (2006), Teoria socjologiczna początku XXI wieku. [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Giddens A. (2005), Czym zajmują się socjologowie? [w:] Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.). Kraków, Wydawnictwo Znak.

II. Teorie konfliktu

Coser L. (1975). Społeczne funkcje konfliktu. [w:] Elementy teorii socjologicznej. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.). Warszawa: PWN lub Coser L. (2006), Społeczne funkcje konfliktu, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Coser L. (2005), Konflikt z grupami zewnętrznymi a struktura grupowa, [w:] Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.). Kraków, Wydawnictwo Znak.

Dahrendorf R. (1975). Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym. [w:] Elementy teorii socjologicznej. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.). Warszawa: PWN lub Dahrendorf R. (2006), Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Dahrendorf R. (2005), O pojęciu szans życiowych, [w:]: Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.). Kraków, Wydawnictwo Znak.

Turner J.H. (2004). Struktura teorii socjologicznej. Wydane nowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (rozdział 17, str. 258-260).