Polszczyzna jako język obcy

fakultatywne

filologia polska

II stopień

Cele modułu kształcenia:

a) systemowe:

- kształcenie zdolności do samodzielnej pracy, zdobywanie umiejętności zastosowania wiedzy z zakresu językoznawstwa w praktyce nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego,

- kształcenie postawy skłaniającej do samodzielnego zgłębiania wiedzy językoznawczej,

- kształcenie wiedzy z zakresu dwu-/wielokulturowości oraz budowanie świadomości problemów, które może napotykać osoba dwu-/wielojęzyczna na etapie przyswajania języka polskiego jako obcego/drugiego.

b) instrumentalne:

- zdobywanie wiedzy z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, certyfikacji,

- zdobywanie umiejętności przygotowujących do analizy oraz tworzenia różnych materiałów dydaktycznych wykorzystywanych do nauczania JPJO,

- zdobycie umiejętności wykorzystania wiedzy z zakresu językoznawstwa w procesie nauczania JPJO.

c) interpersonalne:

- nabywanie zdolności krytycznych oraz umiejętności pozwalających na interdyscyplinarnym łączeniu wiedzy językoznawczej z elementami wiedzy psycholingwistycznej i neurolingwistycznej.

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, uczenie problemowe (problem-based learning), metoda ćwiczeniowa, pokaz i obserwacja, demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące, praca w grupach, aktywny udział w zajęciach.

3

Treści programowe dla przedmiotu:

- nauczanie języka polskiego jako obcego i specyfika badań glottodydaktycznych, podstawowe pojęcia z zakresu nauczania,

- psycholingwistyczne aspekty aktywizacji języka; fosylizacja, półjęzyczność, bezjęzyczność,

- dwu- i wielojęzyczność a dwu-/wielokulturowość,

- interferencje językowe (transfer pozytywny i negatywny),

- certyfikacja języka polskiego jako obcego i Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ),

- podstawowe wiadomości z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego (metody i strategie nauczania, sprawności językowe i kolejność ich nabywania),

- podręczniki do nauczania języka polskiego jako obcego (dla obcokrajowców i grup polonijnych) i materiały dydaktyczne (grywalizacja, gamifikacja); nowe technologie w nauczaniu JPJO,

- neurotypowy i zaburzony model rozwoju języka polskiego jako odziedziczonego.

Zalecana literatura:

Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego, red. R. Cudak, J. Tambor, Katowice, 2001.

Czarnecka U., Nauczanie mówienia w języku polskim jako rozwijanie kompetencji komunikacyjnej. (Program dydaktyczny), Kraków, 1990.

Dębski R., Komputer w nauczaniu języka polskiego. Przetwarzanie języka w programach dydaktycznych, Kraków 1996.

Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Stan obecny, programy nauczania, pomoce dydaktyczne, red. W. T. Miodunka, Kraków 2009.

Lipińska E., Seretny A., ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków 2005.

Polonistyka w świecie. Nauczanie języka i kultury polskiej studentów zaawansowanych, red. J. Mazur, Lublin 2000.

Mędak S., Język polski a la carte. Wybór testów z języka polskiego dla obcokrajowców, Kraków, UJ, 1995.

Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle badań współczesnej polszczyzny, red. W. Miodunka, Kraków, UJ, 1992.

Język polski w świecie, red. W. Miodunka, Warszawa-Kraków 1990.

Suliga G., Nauczanie cudzoziemców jako dialog międzykulturowy [w:] Tradycja i nowoczesność w nauczaniu cudzoziemców języka polskiego, praca zbiorowa pod red. H. Rybickiej-Nowackiej i B. Rocławskiego, Gdańsk 1990.

Vademecum lektora języka polskiego pod red. B. Bartnickiej, L. Kacprzak i E. Rohozińskiej, Warszawa 1992.

Wierzbicka E., Wiedza na temat współczesnej polszczyzny niezbędna w pracy lektora języka polskiego, „Przegląd Polonijny” 2000, nr 1, s. 163-171.

Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska, A. Seretny, Kraków 2006.

E. Domagała-Zyśk, Wielojęzyczni. Studenci niesłyszący i słabo słyszący w procesie uczenia się i nauczania języków obcych, Lublin 2013.

E. Domagała-Zyśk, Surdoglottodydaktyka. Lekcje i zajęcia językowe dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących, Lublin 2014.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- zna podstawowe pojęcia z zakresu nauczania jpjo i potrafi na podstawie literatury przedmiotu wskazać i porównać różne sposoby definiowania podstawowych pojęć,

- potrafi wskazać psycholingwistyczne aspekty akwizycji języka,

- umie wskazać sposoby definiowania dwu-/wielojęzyczności i dwu-/wielokulturowości, zauważa konieczność uwzględnienia badań psycholingwistycznych i neurolingwistycznych w pełnym zdefiniowaniu omawianych pojęć,

- zna i potrafi określić zaburzenia językowe występujące u osób dwu-/wielojęzycznych,

- rozumie i potrafi samodzielnie zanalizować przykłady transferu pozytywnego i negatywnego,

- zna ESOKJ oraz standardy wymagań związanych z certyfikacją języka polskiego jako obcego,

- rozumie i potrafi wskazać podstawowe zasady metodyki nauczania języka polskiego jako obcego,

- zna różne materiały dydaktyczne do nauki języka polskiego jako obcego i potrafi je krytycznie ocenić,

- zna, potrafi wskazać i omówić samodzielnie na wybranym przykładzie różnice między gramatyką akademicką a różnymi sposobami nauczania gramatyki obcokrajowców,

- zna i potrafi omówić neurotypowy i zaburzony model rozwoju języka polskiego jako odziedziczonego na wybranych przykładach (np. osoby z dysleksją, głusi), ma świadomość społecznej wagi tego problemu.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): w stopniu bardzo dobrym opanowana wiedza z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego, a także akwizycji językowej, samodzielne i poprawne wykonywane analizy zadań problemowych podczas zajęć i samodzielnej pracy w domu, aktywny udział w zajęciach, systematyczne przygotowywanie się do zajęć, wysoka ocena merytoryczna przygotowanej prezentacji.

dobry plus (+db; 4,5): w stopniu bardzo dobrym opanowana wiedza z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego, a także akwizycji językowej, pojedyncze błędy i niedociągnięcia w samodzielnie przygotowywanych analizach zadań wykonywanych podczas zajęć i w domu, aktywny udział w zajęciach, systematyczne przygotowywanie się do zajęć, wysoka ocena merytoryczna przygotowanej prezentacji (możliwe pojedyncze błędy i niedociągnięcia).

dobry (db; 4,0): w stopniu dobrym opanowana wiedza z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego, a także akwizycji językowej, samodzielność w wykonywaniu analiz zadań problemowych, które mogą być niepełne lub w których mogą pojawiać się sporadyczne błędy, aktywny udział w zajęciach, systematyczne przygotowywanie się do zajęć, dobra ocena merytoryczna przygotowanej prezentacji.

dostateczny plus (+dst; 3,5): w stopniu zadowalającym opanowana wiedza z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego, a także akwizycji językowej, przy wykonywaniu zadań analitycznych student może potrzebować dodatkowych instrukcji lub pomocy ze strony prowadzącego, by poprawnie rozwiązać zadanie problemowe podczas zajęć lub pracy zadanej do domu, rzadki udział w dyskusji, niska aktywność w zajęciach, nie zawsze systematyczne przygotowywanie się do zajęć, zadowalająca ocena merytoryczna przygotowanej prezentacji.

dostateczny (dst; 3,0): w stopniu zadowalającym opanowana wiedza z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego, a także akwizycji językowej, przy wykonywaniu zadań analitycznych student może potrzebować dodatkowych instrukcji lub pomocy ze strony prowadzącego, by poprawnie rozwiązać zadanie problemowe podczas zajęć lub pracy zadanej do domu, rzadki udział w dyskusji, niska aktywność w zajęciach, nie zawsze systematyczne przygotowywanie się do zajęć, dostateczna ocena merytoryczna przygotowanej prezentacji.

niedostateczny (ndst; 2,0): w stopniu niedostatecznym opanowana wiedza z zakresu metodyki nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego, a także akwizycji językowej, nieprawidłowe wykonywanie zadań analitycznych nawet po udzieleniu dodatkowej instrukcji lub pomocy ze strony prowadzącego, bierność podczas dyskusji na zajęciach i pracy grupowej, częste nieprzygotowywanie się do zajęć, niezadowalająca ocena merytoryczna przygotowanej prezentacji lub jej nieprzygotowanie.