Rehabilitacja mowy niesłyszących, niedosłyszących i niewidomych (surdologopedia) - spec. logopedyczna

obowiązkowe

filologia polska

II stopień

Cele modułu kształcenia:

- zapoznanie ze specyfiką zaburzeń mowy dzieci, młodzieży i dorosłych z ubytkami słuchu,

- zaznajomienie z możliwościami przełamywania bariery językowej w pracy logopedycznej,

- zapoznanie z metodą fonogestów i językiem migowym,

- zapoznanie studentów z procedurą postępowania surdologopedycznego w zależności od wieku pacjenta oraz rodzaju i stopnia uszkodzenia słuchu,

- zdobycie przez studenta wiedzy na temat metod wychowania językowego i słuchowego stosowanych w praktyce surdologopedycznej,

- zapoznanie z systemami wspomagającymi słyszenie (aparaty słuchowe, implanty ślimakowe, systemy FM),

- zdobycie wiedzy na temat zaburzeń przetwarzania słuchowego i metod rehabilitacji APD,

- rehabilitacja głosu osób niesłyszących,

- przygotowanie do współpracy z zespołem specjalistów: audiologiem – foniatrą, audioprotetykiem, surdopsychologiem i surdopedagogiem.

Podstawowa wiedza o języku, podstawowa wiedza z fonetyki i fonologii, wymagana jest podstawowa wiedza z foniatrii i audiologii.

Platforma Moodle - kursy WFPiK: http://maius89.maius.amu.edu.pl/~moodleifp/course/index.php?categoryid=10.

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, dyskusja, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, demonstracje dźwiękowe i/lub video, praca w grupach.

3

Przedmiot dotyczy problematyki kształcenia językowego osób niesłyszących, niedosłyszących oraz niewidomych. W czasie zajęć studenci poznają charakter zaburzeń mowy u osób z różnymi ubytkami słuchu, a także nauczą się przełamywania barier językowych i komunikacyjnych w kontaktach z osobami niesłyszącymi. Dowiedzą się, jakie metody wychowania językowego stosuje się obecnie w praktyce surdologopedycznej i surdopedagogicznej – podczas spotkań omówione zostaną najnowsze metody diagnostyki oraz rehabilitacji osób niesłyszących, niedosłyszących oraz niewidomych. Studenci biorący udział w zajęciach zapoznają się ponadto z trudnościami językowymi osób niesłyszących, słabosłyszących i niewidomych. Nabędą również umiejętność opisywania etapów budowania systemu językowego u osób niesłyszących.

Treści programowe dla przedmiotu:

- czym jest surdologopedia?; czynniki warunkujące rozwój mowy dziecka z wadą słuchu,

- wady wymowy dzieci niesłyszących; trudności leksykalne i gramatyczne dzieci niesłyszących,

- trudności leksykalne i gramatyczne osób niesłyszących i słabosłyszących,

- diagnoza surdologopedyczna - charakterystyka czynności poddawanych ocenie w postępowaniu logopedycznym,

- program terapii surdologopedycznej - etapy pracy w budowaniu systemu językowego,

- systemy manualne pomocne w terapii surdologopedycznej,

- nauka alfabetu palcowego,

- fonogesty - metoda kształcenia językowego dzieci niesłyszących,

- zaburzenia mowy w różnych przypadkach uszkodzeń słuchu - zarys problematyki.

Zalecana literatura:

Audiologia kliniczna, red. M. Śliwińska-Kowalska, Łódź 2005.

Audiologia kliniczna, red. A. Pruszewicz, Poznań 2003.

T. Bystrzanowska, Audiologia kliniczna, Wyd. III, Warszawa 1978.

J. Cieszyńska, Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego. Droga do nabywania systemu językowego przez dzieci niesłyszące w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, Kraków 2000.

Y. Csanyi, Słuchowo – werbalne wychowanie dzieci z uszkodzonym słuchem, Warszawa 1994.

G. Dryżałowska, Rozwój językowy dziecka z uszkodzonym słuchem, a integracja edukacyjna, 1997.

M. Góralówna, Listy o wychowaniu dziecka głuchego, Warszawa 1982.

M. Góralówna, Potrzeby wychowawcze małego dziecka głuchego, Warszawa 1985.

S. Grabias, Głuchota a język, Seria: Komunikacja językowa i jej zaburzenia, t. 7, Lublin 1994.

K. Kochanek, A. Piłka, Katalog badań progu słyszenia za pomocą słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu, 2001.

K. Krakowiak, Fonogesty jako narzędzie formowania języka dzieci z uszkodzonym słuchem, Lublin 1995.

K. Krakowiak, Studia i szkice o wychowaniu dzieci z uszkodzonym słuchem, Lublin 2006.

Z.M. Kurkowski, Mowa dzieci sześcioletnich z uszkodzonym narządem słuchu, Lublin 2006.

Studia nad kompetencją językową i komunikacją niesłyszących, red. M. Świdziński, T. Gałkowski, Warszawa 2003.

A. Lowe, Każde dziecko może nauczyć się słyszeć i mówić, Poznań 1999.

R.J. Muller, Słyszę, ale nie wszystko, Warszawa 1997.

E. Muzyka-Furtak, Konstrukcje słowotwórcze w świadomości językowej osób niesłyszących, Lublin 2010.

B. Szczepankowski, Język migowy, Daktylografia, Warszawa 1974.

B. Szczepankowki, Niesłyszący – głusi – głuchoniemi, Warszawa 1999.

Moje dziecko nie słyszy. Materiały dla rodziców dzieci i młodzieży z wadą słuchu, tom 5, 8, Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek – człowiekowi”, Warszawa 1999, 2001.

Współczesne kierunki wczesnej diagnozy i wczesnej rewalidacji dziecka z wadą słuchu. Materiały konferencyjne, red. H. Siedlecka i E. Kulczycka, Warszawa 2000.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- posługuje się podstawową terminologią z zakresu praktyki i terapii surdologopedycznej,

- dokonuje diagnozy zaburzeń u pacjentów niesłyszących, słabosłyszących, niedosłyszących i niewidomych,

- przeprowadzi terapię surdologopedyczną według odpowiednich metod i narzędzi,

- samodzielnie analizuje poziom kompetencji językowej pacjentów surdologopedycznych,

- potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce logopedycznej,

- potrafi scharakteryzować metody pracy z osobami niesłyszącymi, słabosłyszącymi i niewidomymi.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra wartość merytoryczna i wysoki stopień samodzielności przygotowanych zadań oraz diagnozowania pacjenta oraz doboru metod i narzędzi pracy. Bardzo dobra znajomość postępowania i diagnozowania w praktyce surdologopedycznej.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, student potrafi przeprowadzić właściwą analizę i diagnozę pacjenta.

dobry (db; 4,0): dobra wartość merytoryczna, liczne niedociągnięcia w profilowaniu ćwiczeń pod względem poziomu kompetencji językowej pacjentów surdologopedycznych, samodzielna analiza i diagnozowanie pacjenta, lecz z drobnymi błędami wynikającymi z nieuporządkowanej wiedzy studenta.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość definicji i pojęć, ale charakteryzująca się licznymi błędami w doborze ćwiczeń, wskazująca na niewielki stopień samodzielności.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość podstawowych pojęć i definicji, charakteryzująca się jednak bardzo dużym stopniem nieumiejętności w zakresie doboru bądź profilowania proponowanych metod terapii surdologopedycznej.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wartość merytoryczna przygotowanych projektów, nieznajomość podstawowych pojęć i definicji. Brak znajomości etapów postępowania surdologopedycznego.

Kryteria oceniania:

- aktywność w trakcie zajęć (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),

- poziom merytoryczny zestawu ćwiczeń.