Poetyka z elementami analizy i interpretacji

obowiązkowe

studia slawistyczne, specjalność: studia bohemistyczne

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- pozyskanie wiedzy z zakresu wersyfikacji, stylistyki, kompozycji i genologii,

- opanowanie podstawowej terminologii z zakresu poetyki,

- zdobycie i doskonalenie umiejętności analizy, interpretacji oraz wartościowania tekstu literackiego (także w kontekście interdyscyplinarnym),

- kształtowanie umiejętności czytania tekstów teoretycznoliterackich.

I rok

Umiejętność analizy i interpretacji tekstu literackiego, znajomość podstawowych kategorii analitycznych na poziomie szkoły średniej.

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, rozwiązywanie zadań, inne.

5 (2+3)

Kurs wprowadza w arkana poetyki pojmowanej jako teoria dzieła literackiego; przedstawia różne aspekty rozumienia samego pojęcia "poetyka" (takie jak: poetyka opisowa i historyczna, immanentna i sformułowana etc.); główne zadania poetyki na tle badań literackich; podstawowe zagadnienia związane z wersyfikacją (prozodia, czyli m.in. rym oraz rytm, systemy wersyfikacyjne, strofika etc.); stylistyka wraz z retoryką (np. tropy i figury retoryczne); wybrane problemy z zakresu kompozycji (np. czas i przestrzeń w dziele literackim); rodzaje i gatunki literackie oraz ich odmiany.

Treści programowe dla przedmiotu:

- przedmiot zainteresowań poetyki i jej miejsce wśród dziedzin nauki o literaturze,

- poezja, liryka, wiersz; utwór poetycki, utwór liryczny, utwór wierszowany – ich wzajemne zależności,

- poezja a proza,

- charakterystyka systemów wersyfikacyjnych (rys historyczny, konstanty i tendencje, najczęstsze formaty, zastosowanie),

- wprowadzenie do stylistyki (style funkcjonalne a styl tekstu literackiego, stylizacja),

- leksykalne i składniowe środki stylistyczne – typologia, przykłady,

- przekształcenia semantyczne – tropy (zwłaszcza metafora, symbol, alegoria, ironia) – typologia, przykłady, próby wartościowania,,

- kompozycja – jej typy i podstawowe pojęcia. Jednostki konstrukcyjne świata przedstawionego: motyw, wątek, postać, akcja i fabuła,

- elementy dzieła literackiego: czas i przestrzeń, postać literacka,

- sytuacja narracyjna i typy narracji,

- wybrane gatunki literackie (charakterystyka, rys historyczny, przemiany konwencji gatunkowych).

Zalecana literatura:

Chrząstowska B., Wysłouch S., Poetyka stosowana, Warszawa 2000.

Ćwiczenia z poetyki, red. A. Gajewska, T. Mizerkiewicz, Warszawa 2006.

Głowiński M., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Zarys teorii literatury, Warszawa 1991.

Kulawik A., Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1990.

Kompozycja i genologia, red. A. Gajewska, Poznań 2010.

Mayenowa M. R., Poetyka teoretyczna: zagadnienia języka, Wrocław 2000.

Miodońska-Brookes E., Kulawik A., Tatara M., Zarys poetyki. Warszawa 1980.

Poetyka. Zarys encyklopedyczny red. M. R. Mayenowa, L. Pszczołowska, Wrocław 1957–1979.

Pszczołowska L., Wiersz-styl-poetyka. Studia wybrane. Kraków 2002.

Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2002.

Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 2000.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- potrafi dokonać analizy i interpretacji tekstu literackiego, wartościować utwory literackie oraz umiejętnie uzasadnić własną hipotezę interpretacyjną (posługując się odpowiednią terminologią i odwołując się do literatury przedmiotu),

- potrafi zanalizować budowę wersyfikacyjną oraz rozpoznać i scharakteryzować poszczególne systemy wersyfikacyjne,

- potrafi rozpoznać i scharakteryzować stylistykę wybranego tekstu literackiego (ze szczególnym uwzględnieniem środków stylistycznych i tropów),

- potrafi zanalizować kompozycję tekstu literackiego (m. in. rozpoznać jednostki konstrukcyjne świata przedstawionego w utworze, potrafi przeanalizować sytuację narracyjną, sposób konstrukcji postaci, czasu i przestrzeni w powieści),

- potrafi rozpoznać i scharakteryzować najważniejsze gatunki literackie,

- potrafi czytać ze zrozumieniem prace naukowe z zakresu poetyki i odnieść się do ich głównych tez.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): student posiada obszerną wiedzę z zakresu wersyfikacji, stylistyki, kompozycji i genologii; biegle posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki; swobodnie stosuje nabytą wiedzę w praktyce interpretacyjnej, sprawnie analizuje, interpretuje tekst literacki, w razie potrzeby uruchamiając kontekst interdyscyplinarny, wartościując oraz odwołując się do literatury przedmiotu; potrafi czytać ze zrozumieniem teksty teoretycznoliterackie.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami (zwłaszcza w praktycznym zastosowaniu warsztatu badawczego).

dobry (db; 4,0): student posiada znaczną wiedzę z zakresu wersyfikacji, stylistyki, kompozycji i genologii; dobrze posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki; dość sprawnie stosuje nabytą wiedzę w praktyce interpretacyjnej, analizuje, interpretuje tekst literacki, w razie potrzeby uruchamiając kontekst interdyscyplinarny, podejmując próby wartościowania oraz odwołując się do literatury przedmiotu; podejmuje lekturę tekstów teoretycznoliterackich i rozumie ich główne tezy.

dostateczny plus (+dst; 3,5): student posiada zadowalającą wiedzę z zakresu wersyfikacji, stylistyki, kompozycji i genologii; ze zrozumieniem posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki; podejmuje zazwyczaj udane próby zastosowania nabytej wiedzy w praktyce interpretacyjnej, stawia hipotezy interpretacyjne; poprawnie analizuje, interpretuje tekst literacki, choć nie zawsze uruchamia istotne konteksty; niekiedy podejmuje próby wartościowania; zazwyczaj poprawnie odwołuje się do literatury przedmiotu; podejmuje lekturę tekstów teoretycznoliterackich i zazwyczaj rozumie ich główne tezy.

dostateczny (dst; 3,0): student posiada podstawową wiedzę z zakresu wersyfikacji, stylistyki, kompozycji i genologii; na ogół poprawnie posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki; podejmuje po części udane próby zastosowania nabytej wiedzy w praktyce interpretacyjnej, próbuje stawiać hipotezy interpretacyjne; zazwyczaj poprawnie analizuje, interpretuje tekst literacki, choć nie zawsze uruchamia istotne konteksty; rzadko podejmuje próby wartościowania; zazwyczaj poprawnie – choć w umiarkowanym zakresie – odwołuje się do literatury przedmiotu; podejmuje lekturę tekstów teoretycznoliterackich i zazwyczaj rozumie większość głównych tez.

niedostateczny (ndst; 2,0): student posiada niewystarczającą wiedzę z zakresu wersyfikacji, stylistyki, kompozycji i genologii; nie potrafi poprawnie posługiwać się podstawową terminologią z zakresu poetyki; nie umie zastosować nabytej wiedzy w praktyce interpretacyjnej, podejmuje nieudane próby analizy i interpretacji i wartościowania; nie potrafi zrekonstruować głównych tez tekstów teoretycznoliterackich, omawianych na zajęciach.