Historia literatury polskiej - klasycyzm po 1795 roku i romantyzm

obowiązkowe

filologia polska

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zaznajomienie studentów z ważnymi dziełami i arcydziełami literatury polskiej w epoce romantyzmu wraz z umiejętnością odniesienia ich do ogólnego kontekstu przemian historycznych i kulturowych,

- doskonalenie umiejętności analizy, interpretacji i wartościowania dzieła literackiego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na specyfikę tekstów powstałych w epoce romantyzmu,

- kształcenie umiejętności operowania kategoriami historyczno- i estetycznoliterackimi, a także posługiwanie się wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami z zakresu innych modułów kształcenia polonistycznego (w tym „Nauki pomocnicze”, „Poetyka z analizą dzieła literackiego”, „Wiedza o historycznym rozwoju polszczyzny”, „Teoria literatury”, „Literatura powszechna”),

- kształcenie umiejętności formułowania samodzielnych wypowiedzi ustnych i pisemnych na temat literatury oraz kultury epoki romantyzmu (z uwzględnieniem specyfiki warsztatu literaturoznawczego),

- formowanie świadomości komparatystycznego oraz interdyscyplinarnego statusu wiedzy o literaturze i kulturze w epoce romantyzmu, w tym szczególne zwrócenie uwagi na połączenia historii literatury z historią innych sztuk (np. teatr, malarstwo, muzyka),

- formowanie wrażliwości humanistycznej oraz postawy aktywnego uczestnictwa w kulturze.

II rok

Strona internetowa Zakładu Literatury Romantyzmu: www.romantyzm.amu.edu.pl. Tu również dostępna rozszerzona lista lektur z literatury przedmiotu niezbędna jako baza sporządzania bibliografii podczas pracy nad referatami lub prezentacjami.

Metoda heurezy, dyskusja w grupie, elementy wykładu, lektura indywidualna, prezentacja indywidualna, praca indywidualna poza godzinami kontaktowymi

5

Treści programowe dla przedmiotu:

- problemy przełomu romantycznego (np. programy i manifesty, polemiki z klasycyzmem i racjonalizmem, rola klasycyzmu postanisławowskiego),

- gatunki literackie romantyzmu (np. ballada, powieść poetycka, dramat romantyczny, komedia, poemat dygresyjny, powieść),

- kategorie estetyczne, np: tragizm, groteska, ironia, frenezja, melancholia, komizm, realizm,

elementy historii XIX wieku i jej wpływ na idee romantyczne – problem rewolucji, historyzm, prowidencjalizm, romantyczne historiozofie (np. mesjanizm) itd.

- twórczość najwybitniejszych romantyków z uwzględnieniem ewolucji i przemian w jej obrębie oraz związanych z nią pojęć (np. profetyzm Mickiewicza, mistycyzm Słowackiego, historiozofia Krasińskiego, Norwidowska ironia etc.),

- krytyka literacka okresu romantyzmu (np. różne koncepcje romantyczności, emigracyjne sądy o twórczości Słowackiego, spory o powieść),

- romantyzm polski wśród romantyzmów europejskich (recepcja historyczna i typologiczna),

recepcja romantyzmu w literaturze epok późniejszych oraz jego rola w budowaniu tożsamości zbiorowej Polaków,

- przygotowywanie referatu historycznoliterackiego oraz prezentacji multimedialnej poświęconej wybranym zagadnieniom literatury lat 1795-1863.

SPIS LEKTUR

1. R. Berwiński, Bogunka na Gople

2. K. Brodziński, O klasyczności i romantyczności (oprac. A. Witkowska)

3. E. Chojecki, Wspomnienia z podróży po Krymie

4. M. Czajkowski, Powieści kozackie

5. Z. Dołęga-Chodakowski, O Słowiańszczyźnie przed chrześcijaństwem

6. J. B. Dziekoński, Sędziwój

7. S. Garczyński, Wacława dzieje

8. S. Goszczyński, Zamek kaniowski

9. S. Goszczyński, Król zamczyska (oprac. M. Inglot)

10. S. Goszczyński, Dziennik podróży do Tatrów

11. M. Grabowski, Myśli o literaturze

12. A. Feliński, Barbara Radziwiłłówna (w tomie: Polska tragedia neoklasycystyczna, oprac. D. Ratajczakowa)

13. A. Fredro, Dożywocie (oprac. M. Inglot)

14. A. Fredro, Pan Jowialski (oprac. W. Billip)

15. A. Fredro, Trzy po trzy

16. A. Fredro, Zemsta (oprac. M. Inglot)

17. J. Korzeniowski, Kollokacja (oprac. S. Kawyn)

18. J. Korzeniowski, Krewni (oprac. S. Kawyn)

19. Z. Krasiński, Agaj-Han

20. Z. Krasiński, Irydion

21. Z. Krasiński, Nie-Boska komedia (oprac. M. Janion)

22. Z. Krasiński, Wybór listów (oprac. Z. Sudolski). Do wyboru:

a. 20 listów do Adama Sołtana

b. 20 listów do Henry’ego Reeve’a

c. 20 listów do Delfiny Potockiej

23. J. I. Kraszewski, Latarnia czarnoksięska. Obrazy naszych czasów (seria I)

24. J. I. Kraszewski, O powieściopisarzach i powieści (tu: O „literaturze szalonej”, Przeszłość i przyszłość romansu, O celu powieści)

25. J. I. Kraszewski, Poeta i świat

26. J. I. Kraszewski, Ulana

27. J. I. Kraszewski, Chata za wsią

28. T. Lenartowicz, Wybór poezji (oprac. J. Nowakowski) (tu: Moje strony, Kalina, Dwa dęby, Duch sieroty, Dumka wygnańca, Złoty kubek, Na kolumnę Wandomską w Paryżu, Do Cypriana Norwida, Liście zwiędłe)

29. W. Łoziński, Zaklęty dwór

30. A. Malczewski, Maria. Powieść ukraińska (oprac. R. Przybylski)

31. A. Mickiewicz, Dziady kowieńsko-wileńskie (oprac. J. Skuczyński)

32. A. Mickiewicz, Dziady drezdeńskie (oprac. J. Skuczyński)

33. A. Mickiewicz, Grażyna

34. A. Mickiewicz, Konrad Wallenrod (oprac. S. Chwin)

35. A. Mickiewicz, Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego (oprac. Z. Stefanowska)

36. A. Mickiewicz, Pan Tadeusz (oprac. S. Pigoń)

37. A. Mickiewicz, Prelekcje paryskie. Wybór (oprac. M. Piwińska)

38. A. Mickiewicz, Wybór poezji (t. I-II, oprac. C. Zgorzelski). Okres do wyboru:

a. twórczość filarecka

b. Ballady i romanse

c. poezje okresu rosyjskiego

d. Sonety odeskie

e. Sonety krymskie

f. poezje okresu rzymsko-drezdeńskiego

g. poezje okresu parysko-lozańskiego

39. M. Mochnacki, O „Sonetach” Adama Mickiewicza + Artykuł, do którego powodem był „Zamek kaniowski” Goszczyńskiego + Niektóre uwagi nad poezją romantyczną z powodu rozprawy Jana Śniadeckiego „O pismach klasycznych i romantycznych”

40. A. Mostowska, Strach w Zameczku

41. Najnowszy przewodnik podróżny przez Niemcy, Francję, Włochy i Szwajcarię

42. C. Norwid, Czarne kwiaty i Białe kwiaty

43. C. Norwid, Pierścień wielkiej damy (oprac. S. Świontek)

44. C. Norwid, Trylogia włoska

45. C. Norwid, Vade-mecum (oprac. J. Fert) (wybór wierszy w porozumieniu z osobą prowadzącą zajęcia)

46. A. E. Odyniec, Listy z podróży

47. W. Pol, Wybór poezji (oprac. M. Janion): Pieśni Janusza lub Lutnia (zbiór pierwszy) lub Lutnia (zbiór drugi) lub Pieśń o ziemi naszej

48. Ł. B. Rautenstrauchowa, W Alpach i za Alpami lub Miasta, góry i doliny (wybór fragmentów w porozumieniu z osobą prowadzącą zajęcia)

49. H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy

50. J. Słowacki, Anhelli

51. J. Słowacki, Balladyna (oprac. M. Inglot)

52. J. Słowacki, Beniowski (oprac. A. Kowalczykowa)

53. J. Słowacki, Horsztyński (oprac. J. Ławski)

54. J. Słowacki, Kordian (oprac. M. Inglot)

55. J. Słowacki, Król-Duch

56. J. Słowacki, Ksiądz Marek (oprac. M. Piwińska)

57. J. Słowacki, Powieści poetyckie: Jan Bielecki, Żmija, Lambro (oprac. M. Ursel)

58. J. Słowacki, Sen srebrny Salomei (oprac. A. Kowalczykowa)

59. J. Słowacki, Listy do matki (wybór) – 20 listów do wyboru

60. J. Słowacki, Wiersze (oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak) Okres do wyboru:

a. Wilno i Krzemieniec

b. Warszawa

c. Wrocław – Drezno – Londyn – Paryż

d. Szwajcaria

e. Rzym – Neapol – podróż na Wschód – Florencja

f. Paryż – powrót

g. Paryż – lata ostatnie (15 wierszy do wyboru)

61. W. Syrokomla, Podróż swojaka po swojszczyźnie

62. L. Sztyrmer, Powieści nieboszczyka Pantofla

63. M. Wirtemberska, Malwina, czyli domyślność serca

64. K. W. Wójcicki, Klechdy starożytne, podania i powieści ludu polskiego i Rusi (wybór fragmentów w porozumieniu z osobą prowadzącą zajęcia)

65. J. B. Zaleski, Wybór poezji (oprac. B. Stelmaszczyk-Świontek) (tu: Rusałki. Fantazja, Rojenia wiślane, Śliczny chłopiec, Dumka Mazepy)

66. R. Zmorski, Lesław

67. N. Żmichowska, Poganka (oprac. G. Borkowska)

68. N. Żmichowska, Biała róża

69. Sybir romantyków, oprac. Z. Trojanowiczowa, J. Fiećko (tu: J. Kopeć, R. Piotrowski, E. Felińska, A. Januszkiewicz)

Prowadzący omawia na zajęciach 8-12 lektur ze spisu.

Na egzamin obowiązuje 20 lektur (wszystkie omawiane na zajęciach plus wybrane indywidualnie ze spisu).

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:

- rozpoznać i scharakteryzować kluczowe idee filozoficzne i estetyczne stymulujące rozwój literatury oraz kultury epoki romantyzmu,

- posługiwać się wiedzą o ważnych wydarzeniach i zjawiskach z zakresu historii Polski i wyjaśnić ich wpływ na genezę i problematykę utworów literackich oraz na rozwój kultury polskiej okresu romantyzmu,

- dokonać periodyzacji literatury epoki romantyzmu, umieścić ją w szerszym kontekście kulturowym i formułować na tej podstawie wnioski,

- dostrzec związki literatury, kultury i sztuki epoki romantyzmu z literaturą, kulturą i sztuką powszechną; teorie korespondencji i syntezy sztuk (np. malarstwo, muzyka, teatr, opera),

- samodzielnie zrealizować proste zadanie badawcze (z zastosowaniem w praktyce podstawowych elementów historycznoliterackiej procedury badawczej, takich jak dobór i analiza źródeł, rozpoznanie stanu badań, zdefiniowanie i analiza problemu poznawczego, skonstruowanie spójnego wywodu argumentacyjnego, sformułowanie wniosków) z wykorzystaniem wiedzy o literaturze epoki romantyzmu,

- operować informacją naukową (w tym wyszukiwać, analizować, oceniać i selekcjonować informacje dotyczące literatury epoki romantyzmu, dobierać właściwe edycje tekstów, posługiwać się słownikami i kompendiami literaturoznawczymi, bibliotekami cyfrowymi) oraz zastosować ją w konkretnym kontekście zawodowym,

- operować pisemną formą wypowiedzi naukowej, napisać referat historycznoliteracki, a także przygotować wystąpienie w dyskusji, przedstawić (również w formie prezentacji multimedialnej) i uzasadnić swoje stanowisko z wykorzystaniem poglądów innych autorów,

- pracować w zespole wedle celów i wskazówek formułowanych przez kierownika zespołu,

- wyjaśnić rolę literatury i kultury epoki romantyzmu w budowaniu tożsamości zbiorowej, więzi społecznych oraz wykorzystać tę kompetencję w osobistym, angażującym etyczną wrażliwość udziale w różnych formach życia zbiorowego (w tym we własnej pracy), a także w pielęgnowaniu dziedzictwa kulturowego Europy, Polski i Wielkopolski.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość arcydzieł i kluczowych utworów literatury polskiej epoki romantyzmu, bardzo dobra umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej, bardzo dobra znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury epoki romantyzmu, wysoka świadomość roli literatury romantycznej w europejskim i polskim dziedzictwie kulturowym, bardzo wysoka sprawność analityczno-interpretacyjna, bardzo dobra umiejętność operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej (prezentacja, wystąpienie w dyskusji, referat historycznoliteracki).

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie analizy i interpretacji tekstu literackiego oraz umiejętności operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: nieco niższa znajomość arcydzieł i kluczowych utworów literatury polskiej epoki romantyzmu, nieco niższa umiejętność referowania ich problematyki, nieco niższa znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury epoki romantyzmu.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość arcydzieł i kluczowych utworów literatury polskiej epoki romantyzmu, zadowalająca umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej (wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą), zadowalająca znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury epoki romantyzmu, zadowalająca sprawność analityczno-interpretacyjna i umiejętność operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość arcydzieł i kluczowych utworów literatury polskiej epoki romantyzmu, zadowalająca umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej (wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą), słaba znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury epoki romantyzmu, słaba sprawność analityczno-interpretacyjna oraz niska umiejętność operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość arcydzieł i kluczowych utworów literatury polskiej epoki romantyzmu, brak umiejętności referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej, niezadowalająca znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury epoki romantyzmu, brak sprawności analityczno-interpretacyjnej, brak umiejętności operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

Kryteria oceniania:

- aktywność w trakcie zajęć i sprawność analityczno-interpretacyjna (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),

- wartość merytoryczna i projekt prezentacji oraz sposób jej przedstawienia,

- wartość merytoryczna referatu (jakość doboru i analizy źródeł, poziom analizy i interpretacji tekstu literackiego, sprawność językowa),

- umiejętność zaprezentowania na egzaminie wiedzy nabytej w ramach przedmiotu oraz poziom tej wiedzy.