Badania literackie I

obowiązkowe

filologia polska

II stopień

Cele modułu kształcenia:

Celem zajęć jest wstępne przygotowanie studentek i studentów do samodzielnego prowadzenia prac badawczych w zakresie literaturoznawstwa (historia literatury, analiza i interpretacja tekstu literackiego) na poziomie podstawowym, niezbędnym do:

- opracowania konspektu pracy magisterskiej,

- przekazywania oraz korzystania z wiedzy o literaturze w praktyce zawodowej,

- doskonalenia własnych kompetencji lekturowych,

- świadomego uczestnictwa w życiu literackim i kulturalnym.

Przedmiot „Badania literackie I” ma zapewnić początkującym badaczom i badaczkom literatury oraz jej kontekstów orientację w elementarnym wyposażeniu warsztatu literaturoznawczego. Jest on wprowadzeniem do przedmiotu „Badania literackie II”, w ramach którego nacisk zostanie położony na kształtowanie świadomości metodologicznej. Oba przedmioty stanowią całość integrującą metody, teorie i praktyki badawcze.

I rok

Ukończone studia licencjackie w zakresie filologii polskiej lub innej bądź zaliczony przedmiot „Vademecum literaturoznawcze” na II stopniu filologii polskiej.

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda badawcza (dociekania naukowego), metoda projektu, praca w grupach, zajęcia "w terenie" (archiwum, biblioteka).

6 (3+3)

Treści programowe dla przedmiotu:

- metody, metodologia, teoria w naukach humanistycznych: rozróżnienia terminologiczne,

- interdyscyplinarność w badaniach literackich,

- przedmiot(-y) badań literackich, np.: tekst, dokument, utwór, dzieło; epoka literacka, proces historycznoliteracki, styl literacki, prąd literacki, konwencja literacka, gatunek literacki; system literacki, kultura literacka, komunikacja literacka, instytucje życia literackiego; twórca/autor, odbiorca/czytelnik, recepcja literatury, przekład literacki,

- analiza tekstu: filologiczna, strukturalna, semiotyczna, krytyczna analiza dyskursu,

- sztuka interpretacji dzieła literackiego,

- sposoby przeprowadzania i znaczenie kwerend w badaniach literackich (biblioteki i czytelnie, archiwa publiczne i prywatne, zasoby cyfrowe),

- osoba twórcy w badaniach literackich (biografizm, krytyka personalistyczna),

- komparatystyka literacka i badania intertekstualne,

- perspektywa socjologiczna w badaniach literackich (np. komunikacja literacka, czytelnicy i czytelnictwo, instytucje życia literackiego); metoda studium przypadku,

- perspektywa kulturowa i antropologiczna w badaniach literackich,

- narzędzia cyfrowe w warsztacie literaturoznawczym (np. badania korpusowe, distant reading, stylometria).

Zalecana literatura:

A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006.

A. Stussi, Wprowadzenie do edytorstwa i tekstologii, przeł. M. i P. Salwa, Gdańsk 2011.

J. Culler, Teoria literatury: bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. M. Bassaj, Warszawa 1998.

H. Markiewicz, Zakres i kierunki współczesnych badań literackich, w tegoż: Główne problemy wiedzy o literaturze, wyd. IV przejrzane i uzupełnione lub wydania późniejsze, Kraków 1976.

K. Bartoszyński, Aspekty i relacje tekstów (Źródła – historia – literatura), w: Dzieło literackie jako źródło historyczne, pod red. Z. Stefanowskiej i J. Sławińskiego, Warszawa 1978.

A. Szahaj, O interpretacji, Kraków 2014.

Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, pod red. M.P. Markowskiego, R. Nycza, Kraków 2006.

Komparatystyka dzisiaj. Tom I – problemy teoretyczne, pod red. E. Szczęsnej, E. Kasperskiego, Kraków 2010.

Powyższa lista ma charakter orientacyjny. Zestaw lektur dla danej grupy studenckiej ustala osoba prowadząca zajęcia.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- ma i potrafi spożytkować wiedzę o różnych przedmiotach badań literackich,

- ma i potrafi spożytkować wiedzę o metodach badań literackich wypracowanych w różnych epokach,

- posiada umiejętność krytycznej lektury tekstów naukowych z zakresu humanistyki (także w języku obcym), dyskutowania o nich i korzystania z nich w samodzielnym opracowywaniu zagadnień literackich i kulturowych,

- potrafi określić przedmiot i cel własnych badań literackich oraz skoordynować je z odpowiednimi metodami badawczymi,

- umie zaprezentować i uzasadnić własne stanowisko w dyskusji na tematy ogólnohumanistyczne,

- ma świadomość znaczenia humanistyki w kształtowaniu tożsamości i postaw zbiorowych oraz indywidualnych,

- ma świadomość etycznych uwarunkowań i konsekwencji badań literackich.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): pogłębiona i usystematyzowana wiedza o przedmiotach i metodach badań literackich, wysoka świadomość przedmiotu i celu własnych badań, bardzo dobra umiejętność prezentowania własnych koncepcji badawczych w mowie i w piśmie.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z drobnymi niedociągnięciami.

dobry (db; 4,0): usystematyzowana wiedza o przedmiotach i metodach badań literackich, wysoka świadomość przedmiotu i celu własnych badań, dobra umiejętność prezentowania własnych koncepcji badawczych w mowie i w piśmie.

dostateczny plus (+dst; 3,5): podstawowa wiedza o przedmiotach i metodach badań literackich, elementarna świadomość przedmiotu i celu własnych badań, przeciętna umiejętność prezentowania własnych koncepcji badawczych w mowie i w piśmie.

dostateczny (dst; 3,0): podstawowa wiedza o przedmiotach i metodach badań literackich, elementarna świadomość przedmiotu i celu własnych badań, słaba umiejętność prezentowania własnych koncepcji badawczych w mowie i w piśmie.

niedostateczny (ndst; 2,0): niewystarczająca wiedza o przedmiotach i metodach badań literackich, brak świadomości przedmiotu i celu własnych badań, brak umiejętności prezentowania własnych koncepcji badawczych w mowie i w piśmie.