Visual Culture

W ramach zajęć omówione zostaną najważniejsze socjologiczne aspekty współczesnej kultury wizualnej. W pierwszej części wprowadzone zostaną podstawowe pojęcia i założenia, na których opiera się socjologiczny opis wizualności. Druga część scharakteryzuje wybrane sfery życia pod kątem ich aspektów wizualnych (interakcje wizualne, technologie wizualne, socjologiczne aspekty fotografii). Trzecia część wskaże na podstawowe sposoby wykorzystania materiałów i danych wizualnych w badaniach socjologicznych i w działaniach marketingowo-socjotechnicznych.

1. Zajęcia organizacyjne. Dlaczego warto, by socjologia zajmowała się obrazami?

2. Kultura wizualna, socjologia wizualna, badania wizualne.

3. Czy współczesne społeczeństwo jest społeczeństwem obrazów?

4. Nowe kultury wizualne – obrazy w technologiach cyfrowych i nowych mediach.

5. Kultura wizualna a społeczne aspekty zmysłu wzroku. Interakcje wzrokowe.

6. Fotografia jako zjawisko społeczne. Badania praktyk fotograficznych.

7. Krótka historia fotografii socjologicznej.

8. Wizualne narracje socjologiczne: fotoesej, film socjologiczny.

9. Obrazy w marketingu, socjotechniki wizualne.

10. Podstawy badań wizualnych.

11. Analiza obrazów w warsztacie socjologa: analiza kompozycyjna.

12. Analiza obrazów w warsztacie socjologa: analiza semiologiczna.

13. Kompetencje wizualne i edukacja wizualna.

14. Zaliczenie.

„Badania nad wizualnością w perspektywie multidyscyplinarnej. Kwestionariusz Kultury Wizualnej”, [w:] „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.

Bal Mieke (2006), „Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej”, tłum. M. Bryl, [w:] „Artium Quaestiones”, t. XVII, s. 295-331.

Baldwin Elaine, Longhurst Brian, McCracken Scott, Ogborn Miles, Smith Greg (2007), „Wstęp do kulturoznawstwa”, tłum. M. Kaczyński, J. Łoziński, T. Rosiński, Poznań: Zysk i S-ka.

Belting Hans (2007), „Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie”, tłum. M. Bryl, Kraków: Universitas.

Berger John (1997), „Sposoby widzenia. Na podstawie cyklu programów telewizyjnych BBC Johna Bergera”, tłum. M. Bryl, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Bourdieu Pierre (1990), „Photography. A Middle-brow Art”, tłum. S. Whiteshide, Stanford: Stanford University Press.

Drozdowski Rafał, Krajewski Marek (2010), „Za fotografię! W stronę radykalnego programu socjologii wizualnej”, Warszawa: Wydawnictwo Bęc Zmiana.

Emmison Michael, Smith Philip (2007), „Researching the visual. Images, Objects, Contexts and Interactions in Social and Cultural Inquiry”, London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage Publications.

Flusser Vilém (2005), „Ku filozofii fotografii”, tłum. J. Maniecki, Katowice: Akademia Sztuk Pięknych.

Frąckowiak Maciej, Rogowski Łukasz (2009), „W poszukiwaniu polskiej socjologii wizualnej”, [w:] „Kultura i społeczeństwo”, nr 1, s. 123-152.

Frąckowiak Maciej, Olechnicki Krzysztof (red.) (2011), „Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów”, Warszawa: Bęc Zmiana.

Freedberg David (2005), „Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania”, tłum. E. Klekot, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Lalvani Suren (1996), „Photography, Vision, and the Production of Modern Bodies”, Albany: State University of New York Press.

Margolis Eric, Pauwels Luc (red.) (2011), „The SAGE Handbook of Visual Research Methods”, London, Thousand Oaks, New Dehli, Singapore: Sage Publications.

Mirzoeff Nicolas (1998) (red.), „Visual Culture Reader”, London, New York: Routledge.

Mitchell William J.T. (2005), „What do pictures want? The Lives and Loves of Images”, Chicago: The University of Chicago Press.

Mitchell William J.T. (2006), „Pokazując widzenie. Krytyka kultury wizualnej”, tłum. M. Bryl, [w:] „Artium Quaestiones”, t. XVII, s. 273-294.

Mitchell William J.T. (2009), „Zwrot piktorialny”, tłum. M. Drabek, [w:] „Kultura popularna”, nr 1(23), s. 4-19.

Pink Sarah (2007), „Visual Interventions. Applied Visual Anthropology”, Oxforf: Berghahn Books

Rouillé André (2007), „Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną”, tłum. O. Hedemann, Kraków: Universitas.

1. Posiada wiedzę na temat współczesnego statusu kultury wizualnej

2. Odtwarza i interpretuje historię wybranych społecznych aspektów wizualności

3. Opisuje społeczny status fotografii i możliwości jej wykorzystania w badaniach wizualnych

4. Korzysta z aparatu pojęciowego niezbędnego przy projektowaniu i realizacji badań wizualnych

5. Zna podstawowe zasady zbierania i analizy danych wizualnych

6. Potrafi tworzyć socjologiczne narracje wizualne

7. Wskazuje na relacje pomiędzy społecznymi i pozaspołecznymi aspektami wizualności

8. Współpracuje w grupie

Przedmiot jest zaliczany dwuetapowo. Ocena końcowa jest średnią z dwóch ocen cząstkowych. Do zaliczenia konieczne jest uzyskanie pozytywnej oceny z obu etapów.

Etap 1. Każdy ze studentów samodzielnie (indywidualnie) przygotowuje fotoblog, który ma być rezultatem „socjologicznej obserwacji” i pokazywać życie społeczne – bądź jedno wybrane zjawisko, bądź szereg różnych. Fotoeseje powinny składać się z min. 10 zdjęć, każde opatrzone min. 3-zdaniowym komentarzem. W pracach można wykorzystywać wyłącznie materiały własnego autorstwa, nie ma możliwości wykorzystywania zdjęć/filmów znalezionych w Internecie lub autorstwa innych osób. Forma prac jest dowolna i zależy od inwencji autorów. Przy ocenie zdecydowanie większa waga będzie przywiązywana do zawartej w pracach myśli socjologicznej, niż do techniczno-formalnych aspektów zdjęć i filmów. Przygotowane prace należy przesłać na adres mailowy wykładowcy min. tydzień przed terminem zaliczenia (szczegółowe daty zostaną podane). Każdy dzień opóźnienia = ocena niżej.

Etap 2. Zaliczenie ustne, realizowane według spisu zagadnień przekazanych przez prowadzącego min. tydzień przed terminem zaliczenia. Zagadnienia będą obejmowały wszystkie treści pojawiające się na zajęciach i zostaną podzielone na 3 bloki tematyczne (każdy z bloków będzie liczył ok. 10 zagadnień). Student/ka wybiera jeden blok tematyczny i przygotowuje się do odpowiedzi na zawarte w nim zagadnienia. Podczas zaliczenia z danego bloku losowane są dwa zagadnienia. Przy ocenie brana jest pod uwagę nie tylko znajomość tematyki, lecz również umiejętność jej indywidualnej interpretacji oraz podawanie własnych, nieomawianych podczas zajęć przykładów zjawisk.

Wykorzystywane podczas zajęć prezentacje mają charakter poglądowy i raczej wyznaczają ogólną tematykę poszczególnych wykładów, niż ją szczegółowo opisują. Do zaliczenia potrzebne są notatki własne studentów. Prezentacje mają również na celu podawanie przykładów omawianych pojęć i zjawisk.

Nie dotyczy