Applied Psychology: Introduction to Clinical Psychology

Opis treści kształcenia modułu zajęć/przedmiotu

Psychologia kliniczna jako dziedzina stosowana, korzenie, dynamika i tendencje rozwojowe; psychologia kliniczna wśród innych dziedzin, definicje psychologii klinicznej, jej zadania teoretyczne i praktyczne, subdyscypliny.

Wiedza teoretyczna i profesjonalna psychologa klinicznego oraz wiedza tworzona na potrzeby społeczne. Podejścia, modele i koncepcje w psychologii klinicznej.

Normalność i zdrowie, model salutogenetyczny i patogenetyczny w psychologii klinicznej. Współczesne koncepcje jakości życia i szczęścia a zdrowie i choroba; uwarunkowania zdrowia i zaburzeń.

Koncepcja człowieka, zdrowie i zaburzenia w ujęciu psychodynamicznym – klasyczna psychoanaliza, psychologia ego i współczesna psychoanaliza.

Kierunki poznawczo-behawioralne i teoria uczenia się w analizie zdrowia i zaburzeń, diagnozy i terapii psychologa klinicznego

Orientacja fenomenologiczna, egzystencjalna i humanistyczna; jej rola w badaniach i praktyce psychologa klinicznego - od zdrowia do interwencji w sytuacji zaburzeń

Kierunki interakcyjne i systemowe, ich znaczenie dla psychologii klinicznej

Stres i jego znaczenie w rozwoju zdrowia i psychopatologii, reakcje dezadaptacyjne i zaburzenia pod wpływem stresu, negatywne i pozytywne skutki stresu, w szczególności stresu traumatycznego.

Dziedziny psychologii klinicznej: psychologia kliniczna człowieka dorosłego, psychologia kliniczna dzieci i młodzieży, neuropsychologia kliniczna, psychologia kliniczna chorób somatycznych i psychosomatycznych. Specyfika wiedzy w poszczególnych dziedzinach psychologii klinicznej, procedury i metody diagnostyczne oraz sposoby oddziaływania: profilaktyka, interwencja kryzysowa, psychoterapia, rehabilitacja.

Model salutogenezy i patogenezy; hierarchiczne założenia dotyczące wyjaśniania zaburzeń psychicznych; konsekwencje przyjęcia perspektywy paradygmatycznej w wyjaśnianiu zaburzeń.

Perspektywa rozwojowa w wyjaśnianiu zaburzeń psychicznych; koncepcje faz, pozycji i linii rozwojowych; poziomy organizacji osobowości; struktury psychotyczna i nerwicowa.

Pierwotne i wtórne mechanizmy obronne; klasyfikacje obron; obrony jako sytuacyjny i trwały element osobowości; charakterystyka mechanizmów obronnych pierwotnych i wyższego rzędu; adaptacyjna i dezadaptacyjna funkcja mechanizmów obronnych.

Psychopatologia procesów i struktur poznawczych; przekonania kluczowe i warunkowe a strategie adaptacyjne i dezadaptacyjne; schemat poznawczy i triada poznawcza; zniekształcenia poznawcze; mechanizm zmiany poznawczej.

Schizofrenia - psychodynamiczne i poznawczo-behawioralne koncepcje wyjaśniające; zaburzenia sfery myślenia i emocji w schizofrenii; kontekst rodzinny w schizofrenii; emocje w schizofrenii a zaburzenia poznawcze.

Zaburzenia afektywne - psychodynamiczne i poznawczo-behawioralne koncepcje wyjaśniające; depresja w modelu rozwojowym; mechanizmy maniakalne i depresyjne; emocje a zaburzenia poznawcze w depresji; depresyjna triada poznawcza; zniekształcenia poznawcze w depresji; wyuczona bezradność.

Zaburzenia lękowe - psychodynamiczne i poznaczo-behawioralne koncepcje wyjaśniające; nerwica w modelu rozwojowym, topograficznym i strukturalnym; teoria lęku, konfliktu i mechanizmów obronnych; znaczenie konfliktu edypalnego; lęk jako wynik interpretacji i oceny zdarzeń; mechanizm błędnego koła; rola czynności neutralizujących; rola zniekształceń poznawczych; myśli automatyczne a intruzje.

Beck, A.T., Rector, N.R., Stolar, N., Grant, P. (2010). Schizofrenia w ujęciu poznawczym (s. 53-119). Kraków: Wydawnictwo UJ.

Beck, J.S. (2005). Terapia poznawcza. Podstawy i zagadnienia szczegółowe (s. 13-24, 75-77, 118-119, 169-173). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016). Psychologia kliniczna jako dziedzina badań i praktyki. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 23-33). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016). Teoretyczne i metodologiczne podstawy psychologii klinicznej. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 37-48). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016). Pojęcie normy, normalności i zdrowia. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 51-61). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016). Psychologia kliniczna i zdrowia a psychopatologia - wzajemne zależności W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 65-69). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Cierpiałkowska, L. (2016). Współczesna psychoanaliza i jej znaczenie dla psychologii klinicznej. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s.101-126). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Drożdżowicz, L. (1999). Ogólna teoria systemów. W: B de Barbaro (red.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (s. 9-16). Kraków: WUJ.

Gabbard, G. (2009). Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej (s. 226-243, 248-250). Kraków: WUJ.

Grzegorzewska, I., Pisula, E., Borkowska, A.R. (2016). Psychologia kliniczne dzieci i młodzieży. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 453-462). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hammen, C. (2004). Depresja (s. 93-116). Gdańsk: GWP.

Herzyk, A. (2016). Neuropsychologia jako dziedzina badań i praktyki. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 501-505, 511-515). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heszen, I. (2016). Kliniczna psychologia zdrowia. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 519, 524- 532). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kępiński, A. (2017). Psychopatologia nerwic (s. 89-131). Warszawa: Wydawnictwo Literackie.

Kingdon, D.K., Turkingston, D. (2017). Terapia poznawcza schizofrenii (s.17-57). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

McWilliams, N. (2009). Diagnoza psychoanalityczna (s. 115 -160). Gdańsk: GWP.

Ogińska-Bulik, N. (2016). Psychologiczne następstwa doświadczeń traumatycznych. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 367-378). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Roth, P. (2008). Pozycja depresyjna. W: S. Budd, R. Rusbridger (red.), Współczesna psychoanaliza brytyjska (s. 71-84). Warszawa: Oficyna Ingenium.

Roth, P. (2015) Pozycja paranoidalno-schizoidalna. W: C. Bronstein (red.) Teoria kleinowska: perspektywa współczesna (s. 63-82). Warszawa: ISP.

Sęk, H. (2016). Podejście fenomenologiczne, egzystencjalne i humanistyczne w psychologii klinicznej. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk, (red.), Psychologia kliniczna (s. 162-167). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wells, A. (2010). Terapia poznawcza zaburzeń lękowych (s. 116-127, 156-169, 195-212, 235-253, 279-293). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Po zakończeniu modułu 
i potwierdzeniu osiągnięcia EK student /ka potrafi:

Określić znaczenie i miejsce psychologii klinicznej wśród innych dziedzin, np. psychopatologii i nauk pokrewnych; identyfikować jej osiągnięcia teoretyczne, empiryczne i praktyczne, zrozumieć logikę rozwoju tej dziedziny i wyłanianie się nowych obszarów.

Posługiwać się refleksyjnie psychologiczną wiedzą teoretyczną i profesjonalną z zakresu zdrowia i zaburzeń, czynników ryzyka i zasobów oraz uwarunkowań i mechanizmów na poziomie opisowym i wyjaśniającym.

Zrozumieć znaczenie badań i praktyki, istnienia różnych podejść, modeli, koncepcji i teorii dla psychologii klinicznej.

Trafnie wykorzystać i dostosować do potrzeb praktyki oraz własnych preferencji wiedzę o koncepcjach człowieka, jego zdrowia i zaburzeń w ujęciu teorii uczenia się, w podejściu poznawczo – behawioralnym, systemowym, psychodynamicznym, egzystencjalnym i humanistycznym.

Rozumieć znaczenie pozytywnych i negatywnych skutków stresu, szczególnie stresu traumatycznego, w kształtowaniu zdrowia i zaburzeń psychicznych.

Identyfikować podstawowe dziedziny psychologii klinicznej i specyfikę problemów przez nie podejmowanych, określać główne obszary diagnozy i formy pomocy psychologicznej w tych dziedzinach.

Przejawiać uwrażliwienie na problemy etyczne w badaniach i praktyce (diagnostycznej i pomocowej) psychologa klinicznego, rozumieć znaczenie motywacji empatycznej i normocentrycznej - uwewnętrznionych norm profesjonalnego działania prospołecznego psychologa klinicznego.

Zidentyfikować i odróżnić adaptacyjną i dezadaptacyjną funkcję poszczególnych czynników i mechanizmów w modelu salutogenetycznym i patogenetycznym.

Zastosować bazę pojęciową wybranych koncepcji do wyjaśniania mechanizmów zaburzenia (case study).

Wyjaśniać główne założenia i definiować podstawowe pojęcia koncepcji odnoszących się do patomechanizmu najczęstszych typów zaburzeń psychicznych.

Identyfikować czynniki ochronne, patogenetyczne oraz podtrzymujące zaburzenia psychiczne.

Zastosować teorie psychologiczne do rozumienia i wyjaśniania pojedynczych symptomów i zaburzeń psychicznych.

Opisać złożone relacje pomiędzy przyczynami, czynnikami aktywującymi, adaptacyjnymi i dezadaptacyjnymi mechanizmami podtrzymującymi a przejawami zaburzeń psychicznych.

Egzamin pisemny

Kolokwium pisemne

Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM:

bardzo dobry (bdb; 5,0): odpowiedź na pytania testowe i problemowe zawiera prawidłowo odtworzoną wiedzę (wyczerpujące omówienie modeli teoretycznych, pojęć, wyników badań) oraz wskazuje na jej doskonałe rozumienie i używanie

dobry plus (+db; 4,5): odpowiedź na pytania testowe i problemowe zawiera prawidłowo odtworzoną wiedzę (omówienie modeli teoretycznych lub ich pojęć, wyników badań) oraz oraz wskazuje na jej adekwatne rozumienie i używanie, zawiera przy tym drobne braki

dobry (db; 4,0): odpowiedź na pytania testowe i problemowe zawiera prawidłowo odtworzoną wiedzę (podstawowe omówienie modeli teoretycznych lub ich pojęć, wyników badań) oraz oraz wskazuje na jej podstawowe rozumienie i używanie; odpowiedź zawiera drobne braki lub pomniejsze błędy

dostateczny plus (+dst; 3,5): odpowiedź na pytania testowe i problemowe zawiera zasadniczo prawidłowo odtworzoną wiedzę (podstawowe omówienie modeli teoretycznych lub ich pojęć, wyników badań) oraz wskazuje na jej wystarczające rozumienie i używanie; odpowiedź zawiera braki lub pomniejsze błędy

dostateczny (dst; 3,0): odpowiedź na pytania testowe i problemowe zawiera zasadniczo prawidłowo odtworzoną wiedzę (podstawowe omówienie modeli teoretycznych lub ich pojęć, wyników badań) oraz wskazuje na jej wystarczające rozumienie; odpowiedź zawiera wyraźne braki lub błędy, które jednak nie zniekształcają istoty omawianych zagadnień

niedostateczny (ndst; 2,0): odpowiedź na pytania testowe i problemowe jest znacząco niepełna lub zawiera liczne istotne błędy

Egzamin - 60% poprawnych odpowiedzi - ocena dostateczna.

Obecność na ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć (zapoznanie się z literaturą) i wykonywanie ćwiczeń praktycznych (minimum 80 % obecności).

Pozytywna ocena z kolokwium (ćwiczenia).