Historia kultury

obowiązkowe

projektowanie kultury

I stopień

- przedstawienie bogactwa kulturowego Europy na przykładzie wybranych toposów i procesów historycznych,

- ukazanie wpływu poszczególnych postaci, idei i wydarzeń na współczesną kulturę oraz aktualną sytuację społeczno-polityczną Starego Kontynentu,

- wykształcenie wśród studentów umiejętności dokonywania samodzielnej oceny różnorodnych faktów, procesów i zagadnień oraz postawy krytycznej, pozwalającej na prawidłowe analizowanie zjawisk kulturowych.

I rok

Nie przewiduje się możliwości wykorzystania b-learningu.

Brak wymagań wstępnych.

Z materiałami do zajęć będzie można zapoznać się w Bibliotece Instytutu Kultury Europejskiej UAM w Gnieźnie oraz Bibliotece Uniwersyteckiej

w Poznaniu.

metody podające: pogadanka

metody aktywizujące: dyskusja (w tym burza mózgów), praca w grupach, quiz

metody eksponujące: film

metody programowane: z użyciem komputera (prezentacja multimedialna)

analiza tekstów źródłowych

Zaleca się podanie przykładowych pytań/poleceń, służących ocenie osiągnięcia opisanych efektów kształcenia:

1. Wskaż różnice pomiędzy kulturą i cywilizacją.

2. Zdefiniuj pojęcia: akulturacja kontrakulturacja, rekulturacja.

3. Które momenty w kulturze europejskiej można uznać za przełomowe

i dlaczego?

4. Jakie czynniki wpłynęły na umasowienie kultury, przyczyniając się tym samym do powstania kultury popularnej?

5. Na podstawie zdobytej wiedzy sformułuj własną definicję kultury.

6. Wskaż przejawy folkloryzmu we współczesnej polskiej popkulturze.

Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela: 30 godz.

Praca własna studenta:

- przygotowywanie się do ćwiczeń: 10 godz.

- czytanie wskazanej literatury: 5 godz.

- przygotowanie referatu w formie prezentacji: 5 godz.

- przygotowanie do zaliczenia (kolokwium) i udział w nim: 10 godz.

Punkty ECTS: 2

Przedmiot poświęcony historii kultury. Uczestnik zajęć będzie miał okazję do zapoznania się z następującymi zagadnieniami:

1. Wprowadzenie do głównych problemów teoretycznych, metodologicznych

i terminologicznych:

• przedstawienie zakresu tematycznego przedmiotu,

• definicje kultury,

• cechy kultury,

• sposoby badania zjawisk kulturowych,

• kultura a cywilizacja,

• procesy akulturacji, kontrakulturacji i rekulturacji,

• subkultura, kontrkultura i kultura alternatywna,

• zderzenie kultur i problem asymilacji kulturowej.

2. Kapłani jako jednostki determinujące zjawiska kulturowe:

• w starożytnych cywilizacjach Bliskiego Wschodu,

• w antycznej Grecji,

• w świecie rzymskim,

• w chrześcijaństwie,

• wpływ kapłanów na kulturę masową (pielgrzymki Jana Pawła II, „efekt

Franciszka”, „imperium” Tadeusza Rydzyka).

3. Aojdowie, trubadurzy, gwiazdy rocka. Artyści jako twórcy:

• kultury antycznej Grecji i Rzymu,

• kultury dworskiej w średniowiecznej Europie,

• kultury europejskiej doby renesansu i baroku,

• współczesnej kultury popularnej.

4. Wojownicy w służbie Boga. Zderzenie cywilizacji na przestrzeni wieków:

• idea wojny sprawiedliwej,

• doktryna dżihadu,

• krucjaty i krzyżowcy,

• zakony rycerskie,

• problem ekstremizmu religijnego we współczesnym świecie.

5. Wpływ wierzeń i mitów na popkulturę XX i XXI w.:

• wierzenia i legendy słowiańskie,

• wiara w demony,

• wampiry,

• voodoo i zombie.

6. Nieugięte. Kobiety w historii i kulturze:

• pozycja społeczna kobiet w kulturach starożytnych,

• kobieta w świecie chrześcijan,

• walka o równouprawnienie,

• prześladowania ze względu na płeć w XXI w.

7. Wbrew prawu. Oddziaływanie zjawisk przestępczych na kulturę:

• postać Robin Hooda,

• piraci,

• Kuba Rozpruwacz,

• Janosik,

• Ted Bundy.

8. Kultura ludowa na ziemiach polskich. Historia i tradycje:

• muzyka ludowa,

• tańce ludowe,

• stroje ludowe,

• zwyczaje i obrzędy.

W ramach przedmiotu realizowany jest również cykl "Opowieści niestworzone" poświęcony wybranym kulturom świata.

Rodzaj zajęć: ćwiczenia

a) obowiązkowa:

Benedict R., Wzory kultury, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa 2008.

Braudel F., Gramatyka cywilizacji, tłum. H. Igalson-Tygielska, Warszawa 2006.

Dziamski G., Kulturoznawstwo czyli wprowadzenie do kultury ponowoczesnej,

Gdańsk 2016.

b) uzupełniająca:

Banek K., Historia religii. Religie niechrześcijańskie, Kraków 2007.

Barber R., Rycerstwo i zakony rycerskie. Status, turnieje, rycerstwo na polu

bitwy, tłum. J. Kozłowski, Warszawa 2014.

Bogucka M., Kultura, naród, trwanie: dzieje kultury polskiej od zarania do

1989 r., Warszawa 2008.

Chwalba A., Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2008.

Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1993.

Flis A., Chrześcijaństwo i Europa. Studia z dziejów cywilizacji Zachodu, Kraków

2003.

Gajewska A., Feminizm, Poznań 2008.

Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 1982.

Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, tłum. H. Szumańska-Grossowa,

Warszawa 1970.

Grzebyk P., Idea wojny sprawiedliwej – od starożytności po czasy nowożytne,

„Forum Prawnicze”, nr 2, 2010, s. 56–73.

Holt J.C., Robin Hood. W poszukiwaniu legendarnego banity, tłum. F. Tryl,

Kraków 2017.

Janion M., Wampir. Biografia symboliczna, Gdańsk 2002.

Kaliszewski A., Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku. Podręcznik dla

studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej, Warszawa 2012.

Kumaniecki K.F., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1988.

Mikulski K., Wijaczka J., Historia powszechna. Wiek XVI-XVIII, Warszawa

2012.

Michałowski R., Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2012.

Pott H.G., Krótka historia kultury europejskiej, tłum. J. Dąbrowski, Wrocław

2007.

Reinhard W., Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do

współczesności, tłum. J. Antkowiak, Warszawa 2009.

Riddel P.G., Smith Riddel B., Anioły i demony w różnych religiach świata, tłum.

M. Chojnacki, Kraków 2009.

Sadowski M., Dżihad – święta wojna w islamie, „Przegląd Bezpieczeństwa

Wewnętrznego”, nr 8 (5), 2013, s. 29–47.

Sallmann J.M., Czarownice. Oblubienice szatana, tłum. M. i A. Pawłowscy,

Wrocław 1994.

Sprenger J., Kramer H., Młot na czarownice, oprac. J. Paprocka-Gajek,

Wrocław 2008.

Sroka S.A., Janosik. Prawdziwa historia karpackiego zbójnika, Kraków 2004.

Stabryła S., Historia kultury europejskiej, t. I: Starożytność, Kraków 2012.

Tyszkiewicz J., Czapiewski E., Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.

Werner W., Proces z Salem jako błąd lekarski. Polowanie na czarownice w

wieku XVII i nowożytna medycyna. Studium analogii, „Medycyna

Nowożytna, Studia nad Kulturą Medyczną”. t. 12, 2005, z. 1, s. 5–16.

Węgłowski A., Żywe trupy. Prawdziwa historia zombie, Kraków 2016.

Wierusz-Kowalski J., Chrześcijaństwo, Warszawa 1988.

Ziółkowski A., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2009.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:

- zna i rozumie podstawową terminologię opisującą praktyki, relacje i procesy zachodzące w kulturze oraz potrafi ją używać,

- zna najważniejsze fakty z zakresu historii kultury, rozumie procesy kształtujące wybrane systemy wierzeń, religie i obyczaje,

- posiada podstawową wiedzę na temat współczesnej popkultury, zna czynniki, które przyczyniły się do jej powstania,

- potrafi wskazać i zinterpretować momenty przełomowe w kulturze europejskiej na przestrzeni dziejów,

- umie wyszukać, zanalizować i wyjaśniać podstawowe zjawiska kulturowe oraz stawiać na ich temat hipotezy badawcze,

- potrafi prowadzić dyskusję na temat poznanych zagadnień, faktów oraz procesów, swoje poglądy w sposób klarowny potrafi wyrazić w formie ustnej

i pisemnej,

- wykazuje się krytyką wobec przyswajanej wiedzy i opinii, które poznaje, jest otwarty na nowe idee i rozwiązania,

- jest gotowy do ciągłego rozwoju, zdobytą wiedzę potrafi wykorzystywać

w celu poszerzania własnych horyzontów poznawczych.

- obecność na zajęciach,

- aktywność,

- znajomość literatury przedmiotu,

- ocena referatu w formie prezentacji,

- wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie treści kształcenia zawartych w programie przedmiotu, które zostaną zweryfikowane m.in. poprzez kolokwium.

5.0 - znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie

treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu

4.5 - bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie

treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu

4.0 - dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści

kształcenia, zawartych w programie przedmiotu

3.5 - zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie

treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu

3.0 - zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie

treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu

2.0 - niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne

w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu