(Not)remembering the Polish People’s Republic

TK_01 – Przedstawienie teorii społecznych ram pamięci M. Halbwachsa, zapoznanie słuchaczy z pojęciami miejsc pamięci oraz historii drugiego stopnia P. Norry oraz pamięcią antykwaryczną, historyczną, monumentalną według koncepcji A. Szpocińskiego. Omówienie funkcji pamięci zbiorowej oraz: zjawiska rewanżu pamięci (J. Żakowski i in.); pluralizacji, prywatyzacji, „odbrązowienia” oraz regionalizacji pamięci (B. Korzeniewski); wspólnot pamięci (L.M. Nijakowski); „ścieżek transferu”, „pasów transmisyjnych” (K. Malicki. B. Szacka i in.); sposobu zmiany pamięć zbiorowej w celu poprawy autostereotypu grupy (F. Baumeister i S. Hastings) (P_W01; P_U06; P_K01);

TK_02 – Przedstawienie zjawiska wykorzystywania przestrzeni publicznej do oddziaływań na członków społeczności poprzez funkcje mnemotyczne przedmiotów-symboli. Zapoznanie z wynikami badań E. Hałas w obszarze zmian nazewnictwa ulic, licznych badań dotyczących nie tylko kanonu wydarzeń i postaci upamiętnianych za pomocą pomników, obelisków tablic pamiątkowych i innych, ale także ich rzeczywistych funkcji i zakresu ich oddziaływania na społeczność (L. M. Nijakowski, K. Malicki) (P_W01; P_W03; P_W04; P_U05; P_K03);

TK_03 – Nakreślenie – w oparciu o Mały rocznik statystyczny 1938 oraz Historię gospodarczą Polski XIX i XX wieku, red. I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski – gospodarki II RP oraz poziomu życia społeczeństwa. Omówienie powszechności użycia perspektywy ahistorycznej podczas analizy okresu PRL. Wskazanie możliwych błędów zarówno w obszarze rozumowania synchronicznego, jak i diachronicznego. Zaproponowanie użycia – dla analizy okresu PRL – teorii kapitalistycznego systemu-świata Immanuela Wallersteina (P_W04; P_U02; P_K02);

TK_04 – W oparciu o przykład wydarzeń z 28 czerwca 1956 zaprezentowana zostanie propozycja przeprowadzenia językowej odmiany analizy dyskursu, zgodna z teorią KAD. Dotyczyć będzie terminów: wypadki poznańskie, zajścia poznańskie, konflikt społeczny, demonstracja robotnicza, manifestacja społeczna, rewolucja mas pracujących, powstanie poznańskie i in. Przedstawione zostaną różne typy narracji o Poznańskim Czerwcu ’56 oraz podejmowane przez „świadków historii” i „strażników pamięci” działania (P_W06; P_U02; P_K01; P_K03);

TK_05 – Przedstawienie okoliczności powstania i działalności Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” (SP). Przeanalizowanie figury junaka w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, zapoznanie słuchaczy z kronikami filmowymi i innymi przekazami audiowizualnymi (filmy, seriale), w których bohaterami są członkowie „SP”. Przedstawienie stanu prawnego dotyczącego odszkodowań dla kombatantów oraz osób uznanych za represjonowane, a następnie omówienie żądań wysuwanych przez byłych członków „SP” – ukazanie na przykładzie Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” zjawiska materialnej formy rewanżu pamięci (P_W01; P_W04; P_U03; P_K02);

TK_06 – Przedstawienie zagadnienia pamięci upowszechnionej i jej dynamiki na przykładzie ewolucji motywów wprowadzenia stanu wojennego. Wymienieni i scharakteryzowanie wybranych wydarzeń politycznych i społecznych oraz wskaźników makroekonomicznych w latach 1970 – 1981, które staną się punktem odniesienia dla treści motywów wprowadzenia stanu wojennego. Wskazanie motywów wprowadzenia stanu wojennego zawartych w źródłach prawa stanowiących o wprowadzeniu stanu wojennego (argumentacja strony rządowej) oraz nielegalnym piśmiennictwie „drugiego obiegu” (argumentacja strony opozycyjnej). Analiza treści pamięci mediów o stanie wojennym (Trybuna Ludu – wydania rocznicowe z lat 1981 – 1989 oraz Gazeta Wyborcza – wydania rocznicowe z lat 1989 – 2010) jako egzemplifikacja ewolucji motywów wprowadzenia stanu wojennego w przekazach medialnych (P_W01; P_W03; P_W04; P_U02; P_U03; P_K03);

TK_07 – Omówienie formowania I i II Armii Wojska Polskiego, ich szlaków bojowych, losów służących w niej żołnierzy, także po zakończeniu II wojny światowej. Wskazanie i objaśnienie mitów założycielskich PRL i ich funkcji (bitwa pod Lenino, zdobycie Wału Pomorskiego, Zaślubiny z Morzem). Zaprezentowanie kwestii wielokrotnie podejmowanych prób budowy Pomnika Żołnierzy I Armii WP (P_W03; P_W04; P_U06; P_K03);

TK_08 – Przedstawienie kanonu świąt państwowych, zarówno w okresie PRL, jak i II oraz III RP. Zaprezentowanie możliwego zakresu oddziaływania przez rytuały – tworzone oraz wzmacniane przez działania administracji państwowej. Zwrócenie uwagi na przesłanki aksjologiczne stanowiące podstawę wyboru świąt państwowych w III RP (P_W04; P_W05; P_U01; P_K03);

TK_09 – Podczas zajęć, zarysowane przez M. Kulę i M. Golkę przyczyny niepamięci lub preteksty do zapominania, zostaną odniesione do wydarzeń historycznych i postaci z okresu PRL (użycie metody eksponującej – prezentacja archiwalnych materiałach audiowizualnych i fotografii). Obszary niepamięci zostaną uświadomione za pomocą podanych, na poprzednich zajęciach studentom, haseł-kluczy. Studenci przedstawią te hasła swoim rodzicom, dziadkom lub innym osobom, które w okresie PRL były aktywne zawodowo. W ten sposób uzyskają obszar osobistego zapomnienia, tę część wiedzy, która (nie) stanowi kanon(u) kulturow/y(ego) uniemożliwiają-cy/ego im komunikację międzypokoleniową (P_W01; P_W04; P_U01; P_K03; P_K05);

TK_10 – Dokonanie interpretacji procesu zapominania, jego wybranych determinant – niechęci ideologicznej niezgodności wypływającej z obszaru norm etyczno-moralnych lub poglądów politycznych. Wyrażenie oceny, czy powyższe może rezonować także na osoby, przedmioty, wydarzenia z pozoru lub rzeczywiście „neutralne”. Omówienie przykładów z zakresu polskiego przemysłu (szczególnie motoryzacyjnego) oraz kultury i sztuki (P_W03; P_W04; P_U01; P_K03);

TK_11 – Przedstawienie głównych osi sporu co do celów polityki historycznej, dynamiki jej zmian na przestrzeni lat 1989 – 2013, oceny poszczególnych modeli polityki historycznej: konserwatywnego, liberalno-konserwatywnego oraz rewizjonisty-czno-krytycznego. Odniesienie powyższych do polityki history-cznej wobec okresu PRL (P_W02; P_W04; P_U05; P_K01);

TK_12 – Przygotowanie i ocenienie, zaprezentowanych przez uczestników kursu, projektów omawiających funkcjonowanie w danej społecz-ności domeny symbolicznej odnoszącej się do okresu PRL (P_W03; P_U01; P_U04; P_K03; P_K04).

Literatura podstawowa:

- Golka M., Społeczna niepamięć: pomiędzy zapominaniem a zamazywaniem, [w:] Pamięć, przestrzeń, tożsamość, red. S. Kapralski, Warszawa 2010

- Hałas E., Polityka symboliczna i pamięć zbiorowa. Zmiany nazwy ulic po komunizmie, [w:] Zmiana czy stagnacja?, red. M. Marody, Warszawa 2004

- Ile ojczyzn? Ile patriotyzmów?, red. M. Syska, Warszawa 2007

- Korzeniewski B., Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po 1989 roku, Poznań 2010

- PRL bez uprzedzeń, red. M. Majmurek, P, Szumlewicz, Warszawa 2010

Literatura uzupełniająca:

- Dytman-Stasieńko A., 1 Maja w PRL: święto zawłaszczonych znaczeń : ideologia, rytuał, język, Wrocław 2006

- Historycy i politycy. Polityka pamięci w III RP, red. P. Skibiński, T. Wiścicki, M. Wysocki, wyd. DiG, Warszawa 2011

- Jastrząb Ł., „Rozstrzelano moje serce w Poznaniu” Poznański Czerwiec 1956r. – starty osobowe i ich analiza, Poznań 2006

- Nijakowski L.M., Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Warszawa 2006

- Nijakowski L.M., Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa 2008

- Malicki K., Pamięć przeszłości pokolenia transformacji, Warszawa 2012

- Osęka P., Mydlenie oczu. Przypadki propagandy w Polsce, Kraków 2010

- Pamięć i odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków-Wrocław 2005

- Szpociński A., Kwiatkowski P.T., Przeszłość jako przedmiot przekazu, Warszawa 2006

- Żakowski J., Rewanż pamięci, Warszawa 2002

P_W01 – Definiuje takie pojęcia, jak: pamięć zbiorowa, pamięć upowszechniona, historia drugiego stopnia, polityka historyczna, domena symboliczna, zbiorowe zapominanie, usypianie pamięci, wspólnota pamięci, rewanż pamięci, miejsca pamięci (K_W13);

P_W02 – Zna różne modele polityki historycznej (polityki wobec przeszłości) i potrafi wskazać różnice między nimi na przykładzie Polski po 1989 roku (K_W08);

P_W03 – Potrafi podać przykłady wykorzystania przestrzeni publicznej do oddziaływań na członków społeczności poprzez funkcje mnemotyczne przedmiotów-symboli (K_W05);

P_W04 – Wskazuje obszary zapominania w odniesieniu do okresu PRL i formułuje determinanty powyższych (K_W08);

P_W05 – Objaśnia zasady tworzenia kanonu świąt państwowych, wskazuje organy kompetentne do dokonywania zmian w jego zakresie (K_W02);

P_W06 – Opisuje przebieg Czerwca ’56 oraz wskazuje różne typy narracji o tym wydarzeniu (K_W08; K_W09);

P_U01 – Analizuje rolę wybranej, obecnej w przestrzeni publicznej, domeny symbolicznej i ocenia jej możliwy zakres oddziaływania na społeczność (K_U02);

P_U02 – Weryfikuje źródła oraz przeprowadza językową odmianę analizy dyskursu, zgodną z teorią KAD (K_U06);

P_U03 – Ocenia zasadność powołania Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” oraz prezentuje motywy wprowadzenia stanu wojennego (K_U08);

P_U04 – Sporządza projekt „(Nie)pamięć o PRL w wybranej przestrzeni publicznej”, opracowuje historię obiektu, analizuje jego postrzeganie przez społeczność, prezentuje podjęte wobec obiektu działania, całościowo interpretując obiekt jako przykład domeny symbolicznej (K_U09);

P_U05 – Wyraża opinię na temat sposobu realizowania przez Instytut Pamięci Narodowej zadań ustawowych (K_U02);

P_U06 – Interpretuje i ocenia wybrane zjawiska społeczne, używając poznanych kategorii teoretycznych (K_U01);

P_K01 – Jest świadomy konieczności precyzyjnego doboru terminów dla opisu rzeczywistości społeczno-politycznej (K_K11);

P_K02 –Wyraża ocenę okresu II RP oraz PRL w zakresie omawianych zagadnień, jest świadomy zjawiska prezentyzmu (K_K08);

P_K03 – Jest otwarty na poznawanie różnych narracji historycznych, posiada zdolność ich krytycznej analizy (K_K01);

P_K04 – Prezentuje aktywną postawę i jest otwarty na kontakty (przeprowadzanie wywiadów, pozyskiwanie źródeł materialnych) (K_K03);

P_K05 – Postępując zgodnie z zaleceniami prowadzącej kurs, podejmuje dialog z osobami aktywnymi zawodowo w okresie PRL, staje się świadomy istnienia elementów u(nie)możliwiających komunikację międzypokoleniową (K_K12).

Ocena formująca – ocena ciągła na podstawie aktywności i obecności na zajęciach.

KRYTERIA OCENIANIA:

5,0 - znakomita wiedza, bardzo dobrze opanowane umiejętności oraz wykształcone kompetencje personalne i społeczne

4,5 - pogłębiona wiedza, dobrze wyuczone umiejętności oraz wykształcone kompetencje personalne i społeczne

4,0 - dobra wiedza, dobrze wyuczone umiejętności oraz wykształcone kompetencje personalne i społeczne

3,5 - zadowalająca wiedza, wyuczone umiejętności oraz kompetencje personalne i społeczne

3,0 - podstawowa wiedza, opanowane najważniejsze umiejętności oraz wykształcone podstawowe kompetencje personalne i społeczne

2,0 - niezodawalająca wiedza, nieopanowane umiejętności oraz niewykształcone kompetencje personalne i społeczne