Cultural History II. Everyday Life

1. Wprowadzenie do problematyki sfery życia codziennego

a) Kryteria wyodrębnienia kategorii (kultury) codzienności i konstruowanie pojęć do jej opisu z perspektywy nauk społecznych:

b) Charakterystyka orientacji badawczych (kultury) życia codziennego: antropologicznej, socjologicznej, kulturoznawczej oraz podejście interdyscyplinarne

c) Tradycje badawcze kultury codzienności

d) Sposoby interpretacji społeczno-kulturowej i materialnej rzeczywistości kultury życia codziennego z perspektywy historycznej

2. Historyczny proces kształtowania się kulturowych uregulowań życia codziennego oraz warunkujących go przekonań wraz z opisem różnorodnych przejawów praktyk społecznych. Ujęcie to w poszczególnych epokach dziejowych – starożytność, średniowiecze, nowożytność – na wybranych przykładach uwzględnia następujące aspekty:

1.) Potoczne postrzeganie i kategoryzowanie świata

2.) Kobiety i mężczyźni w relacjach wzajemnych.

3.) Praca zawodowa (etos pracy).

4.) Dom w polskiej tradycji i jego współczesne formy. Życie rodzinne i domowe. Stół.

5.) Życie towarzysko-ludyczne. Spędzanie czasu wolnego.

6.) Kultura podróżowania.

7.) Obyczajowość życia publicznego. Patriotyzm i nacjonalizm.

8.) Życie religijne. Od tradycyjnego życia świąteczno-obyczajowego po współczesną laicyzację i komercjalizację obyczajowości religijnej.

9.) Sfera osobista (prywatna).

3. Polska historia kultury życia codziennego. Charakterystyka historycznych postaci polskiego dziedzictwa kulturowego życia codziennego oraz określenie ich genetyczno-funkcjonalnych źródeł i tradycji

1.) Specyfika polskiej kultury życia codziennego.

2.) „Jak cię widzą, tak cię piszą” – cudzoziemskie konfrontacje

z polską codziennością.

3.) Obrazy kultury życia codziennego na przestrzeni dziejów.

M. Bogunia-Borowska (red.), Barwy codzienności, Scholar, Warszawa 2009.

A. Chwalba (red.), Obyczaje w Polsce od średniowiecza do czasów współczesnych, PWN, Warszawa 2006.

B. Gołębiowski (red.), Życie po polsku czyli o przemianach obyczaju w drugiej połowie XX wieku, stopka, Łomża 1998.

I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara, Społeczeństwo polskie od X do XX, Książka i Wiedza, 1979

J. Jedlicki, Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, WAB, Warszawa 2002.

Z. Kloch, Odmiany dyskursu. Semiotyka życia publicznego w Polsce po 1989 roku, WUW Sp. z o. o., Wrocław 2006.

P. Kowalski (red.), Polacy o sobie. Współczesna aurefleksja: jednostka, społeczeństwo, historia, 2005

B. Łaciak, Obyczajowość polska czasu transformacji czyli wojna postu z karnawałem, Trio, Warszawa 2005.

J. Prokop, Uniwersum polskie, Kraków 1993.

W. Reinhard, Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010

S. Rudnicki, J. Stypińska, K. Wojnicka (red.), Społeczeństwo i codzienność. W stronę nowej socjologii? WAiP, Warszawa 2009.

R. Sulima, Antropologia codzienności, WUJ, Kraków 2000.

R. Sulima (red.), Życie codzienne Polaków na przełomie XX i XXI wieku, OW „Stopka”, Łomża 2003.

M. Szpakowska, Chcieć i mieć. Samowiedza obyczajowa w Polsce czasu przemian, Warszawa 2003

P. Sztompka, (red.), Socjologia codzienności, Znak, Kraków 2008.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:

1) wymienić i scharakteryzować najważniejsze koncepcje życia codziennego: antropologiczne, socjologiczne i historyczne;

2) zapoznać aparat pojęciowy do opisu poszczególnych sfer życia codziennego;

3) opisywać poszczególne tradycyjne przejawy życia codziennego takie jak praca, praktyki "cielesne", życie rodzinne, wierzenia magiczne i religijne, życie obyczajowo-świąteczne, towarzyskość, obyczajowość czasu wolnego, sfera ludyczna, nawyki żywieniowe i obyczaje kulinarne, praktyki funeralne

4) opisywać procesy kształtujące współczesne przejawy życia codziennego takie jak konsumpcja, style życia, moda;

5) kategoryzować i rekonstruować odmienne, historyczne, "światy mentalne" stanowiące podłoże regulacyjne życia codziennego wraz z potocznym doświadczeniem społecznym odzwierciedlającym indywidualny wymiar partycypacji w kulturze codzienności;

Przygotowanie przez kursanta wypracowania na jeden ze wskazanych w treściach programowych temat. Ocena poziom merytorycznego i formalnego wypracowania oraz ocena wiedzy przedmiotowej i erudycyjnej w trakcie jego omawiania.