Contemporary Linguistics

Treści programowe dla przedmiotu:

- typologie odmian współczesnej polszczyzny: język ogólny (narodowy, etniczny, literacki), oralność – piśmienność, ograniczenia zasięgu (społeczne, chronologiczne, stylistyczne, geograficzne, sytuacyjne, biologiczne etc.),

- kategoria tekstu; zadania tekstologii integralnej: definicje tekstu, segmentacja, metatekst, hipertekst, intertekstualność, gatunki (wzorce), spójność,

- semantyka tekstu (artystycznego): elementy składowe tekstów (artystycznych), przytoczenie, język tekstu artystycznego – parametry opisu, język literacki a język literatury, redakcja tekstu,

- stylistyka, style odbioru, idiostyl: styl – charakterystyka i definicja, problem idiostylu, cecha stylowa, decorum, stylizacja, intencja odbiorcza,

- antropologia słowa; antropolingwistyka; antropologia literatury: nowe propozycje badawcze i ich związki z językoznawczą analizą języka artystycznego, perspektywy badawcze pogranicza językoznawczego, próby interpretacyjne; onomastyka literacka,

- lingwistyka mentalna: formalne i kognitywne aspekty zdolności językowej, gramatyka a proces poznawania i opisywania zjawisk – kategoryzacja, psycholingwistyka, socjolingwistyka i neurolingwistyka – perspektywy badawcze,

- pragmatyka: deiktyczność, implikatura konwersacyjna, presupozycja, akty mowy, struktura konwersacyjna, dyskurs, perswazja i manipulacja,

- próba analityczna: omówienie wybranego tekstu literackiego (fragmentu) w odniesieniu do poznanych zjawisk i narzędzi językoznawczych.

Zalecana literatura:

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Tekstologia, Warszawa 2010.

Bińczyk E., Obraz, który nas zniewala. Współczesne ujęcia języka wobec esencjalizmu i problemu referencji, Kraków 2007.

Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 1990.

Levinson S., Pragmatyka, Warszawa 2010.

I. Kurcz, Psychologia języka i komunikacji, Warszawa 2005.

Miczka E., Kognitywne struktury sytuacyjne i informacyjne w interpretacji dyskursu, Katowice 2002.

Paveau M.-A., Sarfati G.-É., Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, Kraków 2009.

Polskie nazwy własne. Encyklopedia, pod red. E. Rzetelskiej-Feleszko, Warszawa-Kraków 1998.

Język a kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, pod red. J. Anusiewicza i J. Bartmińskiego, Wrocław 1998.

Tekst (w) sieci. Tekst. Język. Gatunki, pod red. D. Unickiej, Warszawa, 2009.

Wilkoń A., Typologia odmian współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.

Witosz B., Dyskurs i stylistyka, Katowice 2009.

Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin 2001.

Zdunkiewicz-Jedynak D., Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- zdefiniować podstawowe terminy językoznawcze związane z rozszerzonym opisem tekstów artystycznych, potrafi wyliczyć parametry analizy tekstologicznej; umie zaprezentować i omówić elementarną literaturę przedmiotu,

- wyjaśnić trudności wynikające z tekstologicznej analizy tekstów literackich; rozróżnia i opisuje zjawiska semantyczne mogące konstytuować specjalne porządki tekstów; potrafi zakwalifikować poszczególne tekstowe przypadki zjawisk semantycznych do odpowiednich klas analitycznych (skorelowanych z narzędziami językoznawczej analizy), umie uogólnić klasyfikowane procesy, a także zilustrować to stosownymi przykładami tekstów artystycznych,

- budować projekty interpretacyjne, stosując poznane językoznawcze narzędzia analityczne,

- przedyskutować problematyczne zjawiska tekstowe i semantyczne, umie przy tym odnieść się do perspektyw innych nauk humanistycznych (wykazać graniczność metodologiczną na wybranych przykładach),

- uzasadnić swój pogląd na projekt interpretacyjny, nawiązując przy tym do poznanej literatury przedmiotu (stanowisk badawczych),

- podjąć próbę oceny poznawanych prac badawczych i stopnia zaawansowania analitycznego w przedkładanych (w trakcie zajęć) propozycjach metodologicznych,

- postrzegać lekturę jako indywidualne wyzwanie (wzmacnianie samoświadomości).

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do sproblematyzowanej pracy o charakterze filologicznym, wysoka świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych, wysoka kultura słowa.

dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym, świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych, kultura słowa.

dobry (db; 4,0): dobra wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym, świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych.

dostateczny plus (+dst; 3,5): dostateczna wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, elementarna sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym, elementarna świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych.

dostateczny (dst; 3,0): dostateczna wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, podstawowa umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, elementarna sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym.

niedostateczny (ndst; 2,0): niedostateczna wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, brak podstawowej umiejętności konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, brak elementarnej sprawności w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym.

Kryteria oceniania:

- obecność na zajęciach,

- aktywność w trakcie zajęć (przygotowanie merytoryczne i udział w dyskusji),

- prace pisemne, projekty interpretacyjne lub prezentacje,

- umiejętność zaprezentowania wiedzy i umiejętności podczas kolokwium zaliczeniowego.