(in Polish) Fonetyka języka polskiego na tle porównawczym

lingwistyczna analiza współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym

przygotowanie zespołowej prezentacji wskazującej na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego

- miejsce systemu fonetycznego w strukturze języka polskiego jako języka indoeuropejskiego, słowiańskiego, z umiarkowanie bogatym systemem fonologicznym i skrajnie spółgłoskowego

- rola fonetyki artykulacyjnej w procesie glottodydaktycznym

- podstawowe pojęcia z zakresu fonetyki: głoska, dźwięk, aparat artykulacyjny, aparat fonacyjny, aparat respiracyjny, ucho zewnętrzne, ucho środkowe, ucho wewnętrzne, ośrodek Broca i Wernickiego, klasyfikacje głosek: akustyczna, audytywna, artykulacyjna, transkrypcja fonetyczna, alfabet fonetyczny, fraza fonetyczna, nagłos, śródgłos i wygłos wyrazowy, wygłos absolutny, kontekst fonetyczny głoski, geminata

- kryteria klasyfikacji artykulacyjnej polskich głosek: kierunek przepływu powietrza przez narządy mowy, układ wiązadeł głosowych, położenie podniebienia miękkiego, położenie środka języka, miejsce artykulacji, sposób artykulacji; klasyfikacja artykulacyjna polskich głosek w odniesieniu porównawczym do innych języków naturalnych: głoski ekspiracyjne, dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie, bilabialne, labiodentalne, predorsalno-dentalne, predorsalno-

-postdentalne, predorsalno-alweolarne, predorsalno-postalweolarne, mediodorsalno-prepalatalne, mediodorsalno-postpalatalne, postdorsalno-welarne, otwarte, sonorne, trące, zwarto-trące, plozywne

- system fonetyczny współczesnego języka polskiego, zasady dystrybucji samogłosek o podwyższonej artykulacji, samogłosek nosowych, rezonansu nosowego miękkiego, rezonansu nosowego twardego, [ŋ] tylnojęzykowego, regionalne zróżnicowanie wymowy, realizacja fonetyczna spółgłosek właściwych w wygłosie absolutnym, grup spółgłoskowych, spółgłosek wargowych miękkich, liter ortograficznych ę, ą, zjawisko rozsunięcia artykulacyjnego, podstawowe zagadnienia ortofoniczne

- artykulacje dodatkowe: nazalizacja, glotalizacja, labializacja, delabializacja, palatalizacja, welaryzacja, dentalizacja, cerebralizacja, aspiracja, faukalizacja, lateralizacja

- asymilacje: zjawisko koartykulacji, antycypacja i perseweracja artykulacyjna, rodzaje i cechy upodobnień, asybilacja

- sylaba: ośrodek sylaby, szczyt sylaby, stoki sylab, sylaba jądrowa, sylaba otwarta i zamknięta, struktury kategorialne sylab; cechy prozodyczne mowy: iloczas, moc dźwięku mowy, akcent, teoria zestroju akcentowego Marii Dłuskiej, intonacja

B. Wierzchowska, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.

B. Wierzchowska, Wymowa polska, wyd. 2, Warszawa 1971.

H. Koneczna, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego na tle innych języków słowiańskich, Warszawa 1965.

M. Steffen-Batogowa, Akcent języka polskiego, Warszawa–Poznań 2000.

L. Madelska, M. Witaszek-Samborska, Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, wyd. VI, Poznań 2003.

wykorzystuje w toku nauczania języka polskiego jako obcego znajomość systemu fonetycznego języka polskiego z uwzględnieniem jego specyfiki w odniesieniu porównawczym do innych języków naturalnych

wyjaśnia (z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowej komunikacji międzyludzkiej) miejsce systemu fonetycznego współczesnego języka polskiego w strukturze polszczyzny jako języka indoeuropejskiego, słowiańskiego, z umiarkowanie bogatym systemem fonologicznym

czyta ze zrozumieniem w języku polskim (i/lub w preferowanym przez słuchacza języku obcym) opracowania teoretyczne z zakresu systemu fonetycznego współczesnego języka polskiego, krytycznie ocenia ich przydatność w nauczaniu języka polskiego jako obcego, a także prawidłowo posługuje się podstawowymi pojęciami i terminami z tego zakresu wiedzy o języku

dokonuje lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym

przygotowuje prezentację wskazującą na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego

czynnie uczestniczy w zespołowym rozwiązywaniu problemów z zakresu lingwistycznej interpretacji współczesnych tekstów polskich na poziomie fonetycznym

5,0 – bardzo dobra sprawność w zakresie lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym, polegająca na umiejętnym formułowaniu i interpretacji problemów z wykorzystaniem terminologii naukowej; bardzo dobra wartość merytoryczna prezentacji wskazującej na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego;

4,5 – jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, zwłaszcza w zakresie samodzielnego formułowania i interpretacji problemów w zakresie lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym oraz w zakresie interpretacji węzłowych dla cudzoziemców uczących się języka polskiego problemów fonetycznych;

4,0 – dobra, wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć, sprawność w zakresie lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym polegająca na umiejętnym formułowaniu i interpretacji problemów z wykorzystaniem terminologii naukowej; dobra wartość merytoryczna prezentacji wskazującej na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego, wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć w ich interpretacji;

3,5 – zadowalająca, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności sprawność w zakresie lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym, polegająca na w miarę umiejętnym formułowaniu i interpretacji problemów z wykorzystaniem terminologii naukowej; zadowalająca wartość merytoryczna prezentacji wskazującej na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności w ich interpretacji;

3,0 – zadowalająca, wyróżniająca się jednak bardzo dużym stopniem niesamodzielności sprawność w zakresie lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym, polegająca na w miarę umiejętnym formułowaniu i interpretacji problemów z wykorzystaniem terminologii naukowej; zadowalająca wartość merytoryczna prezentacji wskazującej na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego, wyróżniająca się jednak bardzo dużym stopniem niesamodzielności w ich interpretacji;

2,0 – niezadowalająca sprawność w zakresie lingwistycznej analizy współczesnego tekstu w języku polskim na poziomie fonetycznym, charakteryzująca się nieumiejętnym formułowaniem problemów, ich nietrafną interpretacją, a także nieumiejętnym posługiwaniem się terminologią naukową; niezadowalająca wartość merytoryczna prezentacji wskazującej na węzłowe problemy w przedstawianiu cudzoziemcom wybranego zagadnienia fonetycznego, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności w ich interpretacji.