Socjologia zamieszkiwania [24-SODL-S-SOZ] Semestr letni 2021/2022
Wykład, grupa nr 1
Moodle ID: 399804_1

ABRISZEWSKI Krzysztof (2008), Rzeczy w kontekście Teorii Aktora-Sieci, w: Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek, Marta Śliwa [red.], Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Olsztyn: Colloquia Humanitorum.

ALTMAN Irwin (1977), Privacy Regulation: Culturally Universal or Culturally Specific?, „Journal of Environmental Psychology”, nr 23.

ARIÈS Philippe (1995), Historia dzieciństwa: dziecko i rodzina w dawnych czasach, przeł. Maryna Ochab, Gdańsk: Marabut.

ATTFIELD Judy (2006), Bringing Modernity Home: Open Plan in the British Domestic Interior, w: Irene Cieraad [red.] At Home. An Anthropology of Domestic Space, New York: Syracuse University Press.

BENEDYKTOWICZ Danuta (1992), Struktura symboliczna domu, w: Piotr Łukasiewicz, Andrzej Siciński [red.], Dom we współczesnej Polsce: szkice, Wrocław: Wiedza o Kulturze.

BENEDYKTOWICZ Zygmunt, (1987), Gość w dom, Bóg w dom i obcy jako bogowie, „PSL-Konteksty”, nr1-4.

BOURDIEU Pierre (2005), Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. Piotr Biłos, Warszawa: Scholar.

BOURDIEU Pierre (2007), Szkic teorii praktyki, poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, przeł. Wiesław Kroker, Kęty: Antyk.

CIERAAD Irene (2006), Introduction: Anthropology at Home, w: Irene Cieraad [red.], At Home. An Anthropology of Domestic Space, New York: Syracuse University Press.

COOPER MARCUS Clare (1978), House as a Mirror of Self: Exploring the Deeper Meaning of Home, Berkeley CA: Conari Press.

CROWLEY John (1999), The Sensibility of Comfort, „The American Historical Review”, nr 104.

CSIKSZENTMIHALYI Mihalyi, ROCHBERG-HALTON Eugene (1981), The Meaning of Things: Domestic Symbols and the Self, Cambridge: Cambridge University Press.

IRWING Altman, WERNER Carol M. [red.] Home Environments (Human Behavior and Environment), New York: Plenum Press.

DOUGLAS Mary, 1991, The Idea of a Home: A Kind of Space, „Social Research”, nr 1.

DUCH-KRZYSZTOSZEK Danuta (2007), Kto rządzi w rodzinie, Warszawa: IFiS PAN.

EDENSOR Tim (2004) Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. Agata Sadza, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

ELIADE Mircea (1999), Sacrum i profanum. O istocie religijności, przeł. Robert Reszke, Warszawa: KR.

ELIADE Mircea (1999), Święty obszar i sakralizacja świata, w: Andrzej Mencwel [red.], Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa: WUW

ELIAS Norbert (1980), Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, przeł. Tadeusz Zabłudowski, Warszawa: PIW

FERENC Marek (2004), Czasy nowożytne, w: Andrzej Chwalba [red.], Obyczaje w Polsce, Warszawa: PWN.

FILANOWSKI Błażej (2016), Maszyny do spania, „Kultura współczesna”, nr 4 (Kultura mieszkania)

GĄDECKI, Jacek, JEWDOKIMOW Marcin i ŻADKOWSKA Magdalena (2017) Tu się pracuje! Socjologiczne studium…, Warszawa: Libron

GOŁĄB Marcin (2016), Marsz do swojego pokoju, „Kultura współczesna”, nr 4 (Kultura mieszkania)

GÓRSKA Anna, SZPERLICH Ewa (1985), Model mieszkania w opiniach rodzin, „Prace i materiały IWP”, zeszyt nr 94.

GUERRAND Roger-Henri (2000), Obszary prywatne, w: Antoine Prost, Gérard Vincente [red.], Historia życia prywatnego. T. 5, Od I wojny światowej do naszych czasów, Wrocław: Ossolineum.

HAŁAS Elżbieta (1998), Intymne wartości domu, w: Leon Dyczewski, Dariusz Wadowski [red.], Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

HANSON Julienne (2003), Decoding Homes and Houses, Cambridge: CUP.

HANSON Julienne, HILLIER Bill (1982), Domestic space organization. Two contemporary space-codes compared, „Architecture and Behaviour”, nr 2.

HEATH Sue, CLEAVER Elizabeth (2004), Mapping the Spatial in Shared Household Life: a Missed Opportunity?, w: Caroline Knowles, Paul Sweetman [red.], Picturing the Social Landscape: Visual Methods in the Sociological Imagination, London: Routledge.

HEPWORTH Mike (2007), Privacy, Security and Respectability: the Ideal Victorian Home, w: Barbara Miller Lane [red.] Housing and Dwelling: Perspectives on Modern Domestic Architecture, London: Routledge.

HEYNEN Hilde (2005), Modernity and Domesticity: Tensions and Contradictions, w: Hilde Heynen, Gulsum Baydar [red.], Negotiating Domesticity. Spatial Productions of Gender in Modern Architecture, London: Routledge.

HOLLOWS Joanne (2008), Domestic Cultures, London: Open University Press.

JARZĄBEK Zdzisława (1982), Kultura mieszkaniowa w nowych osiedlach wielkomiejskich, w: Ewa Kaltenberg-Kwiatkowska [red.], Mieszkanie – analiza socjologiczna, Warszawa: PWE.

JASIŃSKA Joanna., MIZIELIŃSKA Joanna, SCHMIDT Filip, STASIŃSKA Agata, ŻADKOWSKA Magdalena (2018), Mieszkanie, ślub, dziecko – praktyki życia codziennego par a biograficzne punkty zwrotne, „Studia Socjologiczne”

JEWDOKIMOW Marcin (2006), Nowe spojrzenia na dom, „Societas Communitas”, nr 2.

JEWDOKIMOW Marcin (2007), Wyprowadzka z punktu widzenia koncepcji wcielenia, „Kultura i społeczeństwo”, numer 1, s 117-132.

JEWDOKIMOW Marcin (2011), Zmiany społecznych praktyk zamieszkiwania, Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

KACZMAREK Tomasz, KLEBBA Ewa, MATYKOWSKI Roman, TOBOLSKA Anna (1993), Warunki mieszkaniowe miejskich osiedli substandardowych Poznania i Gniezna, „Kronika Miasta Poznania”, nr ½.

KAJDANEK Katarzyna (2012), Suburbanizacja po polsku, Kraków: Nomos.

KALTENBERG-KWIATKOWSKA Ewa (1982), Słowo wstępne, w: Ewa Kaltenberg-Kwiatkowska [red.], Mieszkanie – analiza socjologiczna, Warszawa: PWE.

KALTENBERG-KWIATKOWSKA Ewa (2007), Biografie mieszkaniowe: domy dzieciństwa babek wnukom opowiedziane, w: Grażyna Woroniecka [red.], Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne, Warszawa: Trio.

KAŁWA Dobrochna (2004), Polska doby rozbiorów i międzywojnia, w: Andrzej Chwalba [red.] Obyczaje w Polsce, Warszawa: PWN.

KARPIŃSKA Grażyna Ewa (2000), Miejsce wyodrębnione ze świata. Przykład łódzkich kamienic czynszowych, Łódź: PTL.

KAUFFMAN Jean-Claude (2004), Ego – socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, Warszawa: Oficyna Naukowa.

KENT Susan (1991), Partioning Space. Cross Cultural Factors Influencing Domestic Spacial Segmentation, „Environment and Behaviour”, nr 4.

KORCZAK Lidia (2004) Wieki średnie, w: Andrzej Chwalba [red.], Obyczaje w Polsce, Warszawa: PWN.

KOROSEC-SERFATY Perla (1985), Experience and Use of the Dwelling, w: Irwing Altman, Carol M. Werner [red.] Home Environments (Human Behavior and Environment), New York: Plenum Press.

KOWECKA Elżbieta (1975), Poradnictwo mieszkaniowe w XIX wieku, w: Mirosława Gajewska, et. al. [red.], Dom i mieszkanie w Polsce. Druga połowa XVII-XIX w., Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

KRAJEWSKI Marek (2008a), Motywy przewodnie i przedmioty, w: Rafał Drozdowski, Marek Krajewski, [red.] Wyobraźnia społeczna. Horyzonty – źródła – dynamika, Poznań: Wyd. Naukowe UAM.

KRAJEWSKI Marek (2008b), Ludzie i przedmioty - relacje i motywy przewodnie, w: Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek, Marta Śliwa [red.], Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Olsztyn: Colloquia Humaniorum.

KUNICKA Barbara (1979), Organizacja przestrzeni domowej według tradycyjnych wyobrażeń domowych, „Etnografia polska”, nr 23, zeszyt 1.

LAERMANS Rudi, MEULDERS Carine (2006), The Domestication of Laundering, w: Irene Cieraad [red.] At Home. An Anthropology of Domestic Space, New York: Syracuse University Press.

LATOUR Bruno (2010), Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przeł. K. Abriszewski, A. Derra, Kraków: Wydawnictwo Universitas.

LÉVI-STRAUSS Claude (2000), Antropologia strukturalna, przeł. Krzysztof Pomian, Warszawa: KR.

ŁUKASIUK Magalena, 2016, Przemiany zamieszkiwania w świetle teorii systemów [w:] M. Jewdokimow,

M. Łukasiuk (red.), Socjologia zamieszkiwania. Narracje, dyfuzje, interwencje, Warszawa.

ŁUKASIEWICZ Piotr, SICIŃSKI Andrzej (1992), Dom we współczesnej Polsce: szkice, Wrocław: Wiedza o Kulturze.

MADIGAN Ruth, MUNRO Moira (1996), „House Beautiful”. Style and Consumption in the Home, „Sociology”, nr 30.

MALDONADO Tómas (1996), The Idea of Comfort, w: Victor Margolin, Richard Buchanan [red.], The Idea of Design, Cambridge: MIT Press.

MARKOWSKA Danuta (1992), Dom – twierdza tożsamości w: Piotr Łukasiewicz, Andrzej Siciński [red.], Dom we współczesnej Polsce: szkice, Wrocław: Wiedza o Kulturze.

MERLEAU-PONTY Maurice (2001), Fenomenologia percepcji, przeł. Małgorzata Kowalska i Jacek Migasiński, Warszawa: Fundacja Alathea.

MIKS-RUDKOWSKA Nina (1975), Wnętrza mieszkalne w miastach polskich w 2. połowie XVII i w XVIII wieku, w: Mirosława Gajewska et. al. [red.], Dom i mieszkanie w Polsce. Druga połowa XVII-XIX w., Wrocław: Ossolineum.

MILLER Daniel (2001), [red.], Home Possessions: Material culture behind closed doors, Oxford: Berg.

MOORE Jeanne (2000), Placing Home in Context, „Journal of Environmental Psychology”, nr 20.

MORLEY David (2011), Przestrzenie domu. Media, mobilność I tożsamość, Warszawa: NCK.

MUNRO Moira, MADIGAN Ruth (2006), Negotiating Space in the Family Home, w: Irene Cieraad [red.], At Home. An Anthropology of Domestic Space, New York: Syracuse University Press.

NORBERG-SCHULZ Christian (2000), Bycie, przestrzeń i architektura, przeł. Barbara Gadomska, Warszawa: Murator.

ORSZULAK‑DUDKOWSKA Katarzyna (2012), Mieszkanie w stylu IKEA. Rozważania z obszaru etnografii zamieszkiwania, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, nr 12.

PARFIANOWICZ-VERTUN Weronika (2016), Wstęp, „Kultura współczesna”, nr 4 (Kultura mieszkania)

PERROT Michelle, GUERRAND Roger-Henri (2006), Sceny i miejsca, przeł. Bogusław Panek, w: Michelle Perrot [red.], Historia życia prywatnego. Tom 4. Od rewolucji francuskiej do I wojny światowej, Wrocław: Ossolineum.

PINK Sarah (2004), Home Truths: Gender, Domestic Objects and Everyday Life, Oxford: Berg.

PROST Antoine (2000), Granice i obszar prywatności, przeł. Katarzyna Skawina, w: Antoine Prost, Gérard Vincente [red.], Historia życia prywatnego. Tom 5. Od I wojny światowej do naszych czasów, Wrocław: Ossolineum.

PUTNAM Tim (2006), „Postmodern” Home Life, w: Irene Cieraad [red.], At Home. An Anthropology of Domestic Space, New York: Syracuse University Press.

RANCEW-SIKORA Dorota (2007), Dom estetyczny jako dom indywidualny, w: Grażyna Woroniecka [red.], Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne, Warszawa: Trio.

RAPOPORT Amos (1969), House Form and Culture, Englewood Cliffs: Prentice Hall.

RAPOPORT Amos (1993), Systems of activities and systems of settings, w: Susan Kent [red.], Domestic Architecture and the Use of Space, Cambridge: CUP.

RECKWITZ Andreas (2002), Toward a Theory of Social Practices. A Development in Culturalist Theorizing, „European Journal of Social Theory”, nr 2.

RELPH Edward C. (1976), Place and Placelessness, London: Pion.

RĘBOWSKA Anna (1982), Użytkowanie mieszkań – gospodarka przestrzenią, w: Ewa Kaltenberg – Kwiatkowska [red.], Mieszkanie – analiza socjologiczna, Warszawa: PWE.

RĘBOWSKA Anna (1992), Funkcje i typy domu w oczach architekta i socjologa, w: Piotr Łukasiewicz, Andrzej Siciński [red.], Dom we współczesnej Polsce: szkice, Wrocław: Wiedza o Kulturze.

RICE Charles (2007), The Emergence of the Interior. Architecture, Modernity, Domesticity, London: Routledge.

RYBCZYŃSKI Witold (1996) Dom. Krótka historia idei, Gdańsk, Warszawa: Marabut.

SCHMIDT Filip, SKOWROŃSKA Marta (2010), Czuć się jak u siebie w domu, w: Piotr Wołyński [red.], Formy zamieszkiwania. Domostwa w obrazach - poznaniaków portret zbiorowy, Poznań: ASP.

SCHMIDT, Filip (2015). Para, mieszkanie, małżeństwo: dynamika związków intymnych na tle przemian historycznych i współczesnych dyskusji o procesach indywidualizacji. Warszawa–Toruń.

SCHMIDT, Filip (2016). Materializacja pary: napięcia w procesie budowania domowej codzienności we dwoje. W: M. Łukasiuk i M. Jewdokimow (red.). Socjologia zamieszkiwania: narracje, dyfuzje, interwencje. Warszawa.

SEBBA Rachel, CHURCHMAN Arza (1983), Territories and Territoriality in the Home, „Environment and Behavior”, nr 15.

SHOVE Elizabeth (2003) Comfort, Cleanliness and Convenience: The Social Organization of Normality, Oxford: Berg.

SHOVE Elizabeth (2006), Constructing Home: A Crossroads of Choices, w: Irene Cieraad [red.] At Home. An Anthropology of Domestic Space, New York: Syracuse University Press.

SHOVE Elizabeth (2007), The Design of Everyday Life, Oxford: Berg.

SHOVE Elizabeth, SOUTHERTON Dale (2000), Defrosting the Freezer: From Novelty to Convenience. A Narrative of Normalization, „Journal of Material Culture”, nr 5 (3).

SICIŃSKI Andrzej (2002), Styl życia - kultura, wybór, Warszawa: PAN.

SKOWROŃSKA Marta (2015), Jak u siebie. Zamieszkiwanie i komfort, Kraków: Nomos.

SKOWROŃSKA Marta i SCHMIDT Filip (2017), My, poznańscy mieszczanie. Style życia poznaniaków w średnim wieku i dyskusja nad nowym i starym mieszczaństwem, „Kronika Miasta Poznania”, nr 4.

SKOWROŃSKA Marta (2014), Przyjmowanie gości w przestrzeni domowej jako problem granicy między publicznym a prywatnym, [w:] Socjologia zamieszkiwania. Narracje, Dyfuzje, Interwencje, red.: M. Łukasiuk, M. Jewdokimow, Warszawa, Sub Lupa.

SOCJOLOGIA ZAMIESZKIWANIA (2014). red.: M. Łukasiuk, M. Jewdokimow, Warszawa, Sub Lupa.

SOCJOLOGIA ZAMIESZKIWANIA (2014). NARRACJE, DYFUZJE, INTERWENCJE, red.: M. Łukasiuk, M. Jewdokimow, Warszawa, Sub Lupa.

STACHURA Ewa, Środowisko mieszkaniowe w Polsce: ocena, oczekiwania, aspiracje, Kraków: Politechnika Krakowska.

STOMMA Ludwik (1986), Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Warszawa: PAX.

SULIMA Roch (2000), Antropologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo UJ.

SZCZEPAŃSKA Magdalena (2013), Raj od dewelopera. Kulturowy obraz wspólnot mieszkaniowych na nowych osiedlach, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, nr 13.

TUAN Yi Fu (1987), Przestrzeń i miejsce, przeł. Agnieszka Morawińska, Warszawa: PIW.

TRAUTSOLT-KLEYFF Krystyna (1985), Mieszkanie: zróżnicowanie potrzeb na przykładzie rodzin robotniczych i inteligenckich, Warszawa: IWP

TRAUTSOLT-KLEYFF Krystyna (1985), Wzory kulturowe użytkowania i urządzania mieszkań: potrzeby rodzin a koncepcje projektowe, Warszawa: IWP

URETA Sebastian (2007), Domesticating Homes: Material Transformation and Decoration among Low-income Families in Santiago, Chile, „Home Cultures”, nr 3-4.

VAN GENNEP Arnold (2005), Obrzędy przejścia, w: Leszek Kolankiewicz [red.], Antropologia widowisk, Warszawa: Wydawnictwa UW.

VAN HERCK Karina (2005), „Only Where Comfort Ends, Does Humanity Begin”: on the “Coldness” of Avant-Garde Architecture in the Weimar Period, w: Hilde Heynen, Gulsum Baydar [red.], Negotiating Domesticity. Spatial Productions of Gender in Modern Architecture, London: Routledge.

WORONIECKA Grażyna (2007), Wstęp. Co znaczy mieszkać , w: Grażyna Woroniecka [red.], Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne, Warszawa: Trio.

ZALESKA Ewa (1982), Warunki i preferencje mieszkaniowe ludności aglomeracji warszawskiej, w: Ewa Kaltenberg-Kwiatkowska [red.], Mieszkanie – analiza socjologiczna, Warszawa: PWE.

ZALEWSKA Joanna (2013). Rewolucja konsumpcyjna: od gospodarki naturalnej do społeczeństwa mody, [w:] A. Firkowska-Mankiewicz, T. Kanash, E. Tarkowska (red.), Krótkie wykłady z socjologii. Kategorie, problemy subdyscypliny, Vol. II, Warszawa: Wydawnictwo APS.

ZADROŻYŃSKA Anna (1992) Ludzie i przestrzeń domowa – przyczynek do antropologii schronienia, w: Piotr Łukasiewicz, Andrzej Siciński [red.], Dom we współczesnej Polsce: szkice, Wrocław: Wiedza o Kulturze.

ŻADKOWSKA Magdalena (2016), Para w praniu. Codzienność, partnerstwo, obowiązki domowe, Gdańsk: WUG.

1. Wprowadzenie. Dlaczego socjologia zamieszkiwania? Co socjolog widzi w mieszkaniu? Zamieszkiwanie jako przedmiot zainteresowania nauk społecznych.

2. Dom jako centrum wszechświata. Wyznaczanie granic. Dom kontra świat. Dom jako mikrokosmos. Opozycje binarne. Sacrum i profanum. Dom jako klucz do zrozumienia kultury.

3. Narodziny współczesnych form zamieszkiwania.

a. Przednowoczesne formy zamieszkiwania i przemiany związane z epoką nowoczesności.

b. Narodziny prywatności i intymności: dom jako przestrzeń rodzinna i jako przestrzeń indywidualna.

c. Funkcjonalność i ergonomia.

d. Higiena, czystość i porządek. Rzeczy na miejscu i nie na miejscu.

4. Dom jako przestrzeń praktyk. Nawyki, przyzwyczajenia i rutyny. Wzajemne relacje ludzi i przedmiotów. Trudności metodologiczne związane z badaniem zamieszkiwania.

5. Granice domu.

a. Swój i obcy. Sąsiedzi, goście, przybysze.

b. Media i technologie w domu. Udomawianie technologii. Proces adaptacji nowych urządzeń, infrastruktury, technologii.

c. Praca w domu.

6. Życie domowe.

a. Dom a płeć.

b. Zamieszkiwanie razem a tworzenie pary.

c. Puste gniazdo?

7. Mieszkalnictwo.

a. Sytuacja mieszkaniowa 1945-89 i po 1989.

b. Życie na osiedlu.

c. Jak mieszkają Polacy, a jak pragnęliby mieszkać.

wykład

1. Obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa.

2. Zaliczenie – rozmowa. Student/ka losuje trzy zagadnienia: jedno przekrojowe i dwa szczegółowe. Odbędzie się 3 i 10 czerwca o godz. 13:00 w sali 107 lub na dyżurze

3. Aby uzyskać ocenę bardzo dobrą, wystarczy opanować materiał z wykładów + 1 wybrany tekst z listy

4. Po każdym wykładzie podaję pytania, które pojawią się na zaliczeniu. Można wtedy je omówić.

5. Odpowiedzi na te pytania można znaleźć samemu w literaturze, nie chodząc na wykład. Jednak niejednokrotnie trzeba sięgnąć wówczas do kilku-kilkunastu tekstów. Wszystkie są podane w bibliografii.

6. Prezentacje, które pojawiają się na wykładach, będą dla wszystkich dostępne (po każdym wykładzie umieszczane w folderze na google dysku).

7. Wykłady mają częściowo charakter interaktywny.

od 2 marca