Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

N Podstawy psychologii dla nauczycieli cz. 1

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 09-PPSw-DL11
Kod Erasmus / ISCED: 05.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0110) Pedagogika Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: N Podstawy psychologii dla nauczycieli cz. 1
Jednostka: Instytut Filologii Germańskiej
Grupy: Moodle - przedmioty Szkoły Nauk o Języku i Literaturze
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: język polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Poziom przedmiotu:

I stopień

Cele kształcenia:

Główną ideą zajęć jest przygotowanie, zbudowanie funkcjonalnego rusztowania, do samodzielnego kry-tycznego i twórczego myślenia o zastosowaniach psychologii w praktyce szkolnej. Korzystając z kla-sycznych i współczesnych teorii, modeli, wyników badań, przykładów praktycznych chcemy uwrażliwić studentów na wielość i różnorodność uwarunkowań procesu uczenia się i wychowania. Konstrukcja wy-kładów będzie wspierała rozwój myślenia krytycznego, w tym gotowości do wykorzystania ogólnej wie-dzy naukowej w procesie dokonywania obserwacji, wnioskowania, interpretacji, oceny oraz komuniko-wania się z innymi podczas rozwiązywania złożonych problemów, szczególnie dotyczących zjawisk szkolnych. Psychologia może dostarczyć narzędzi do różnicowania myślenia krytycznego (uważnego, wytrwałego, refleksyjnego, opartego na wnikliwych obserwacjach i precyzyjnych definicjach) i zdrowo-rozsądkowego/potocznego (często stronniczego, nasyconego stereotypami, uprzedzeniami, nadinterpre-tacjami, nieuprawnionymi uogólnieniami i innymi błędami myślenia). W tym względzie, dzięki poszerza-niu wiedzy z obszaru psychologii możemy rozwijać postawę refleksyjnego praktyka, gotowego do wielo-aspektowego analizowania zjawisk związanych z funkcjonowaniem człowieka w sytuacjach społecznych, szczególnie w sytuacji szkolnej.

Cele szczegółowe:

• Poszerzenie wiedzy o funkcjonowaniu człowieka w ramach wybranych koncepcji psycho-logicznych

• Rozwinięcie samodzielnego, twórczego i krytycznego myślenia na temat uwarunkowań i konsekwencji zachowania człowieka w różnych sytuacjach społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji szkolnej

• Zwiększenie gotowości do praktycznego wykorzystania wiedzy psychologicznej w codzien-nej pracy nauczyciela

• Wykształcenie umiejętności rozpoznawania i analizy czynników ryzyka oraz czynników sprzyjających w procesie rozwoju, uczenia się i wychowania

• Uwrażliwienie na wielość i różnorodność uwarunkowań procesu rozwoju, uczenia się i wy-chowania

• Poszerzenie świadomości na temat roli nauczyciela w rozwoju dzieci, młodzieży i funkcjono-waniu szkoły jako organizacji

• Zwiększenie wrażliwości etycznej i postaw prospołecznych w procesie identyfikacji z rolą zawodową nauczyciela


W części drugiej zajęcia poświęcone są zrozumieniu funkcji wieku szkolnego w cyklu życia i rozwoju człowieka. Na plan pierwszy wybija się tu jego funkcja socjalizacyjna. W tym okresie dziecko powinno przywiązać się do własnej społeczności i jej kultury. Powinno opanować podstawową wiedzę i nauczyć się stosować ją w konwencjonalny sposób. W sensie psychologicznym oznacza to podporządkowanie własnego zachowania i własnych procesów psychicznych obowiązującym w społeczności wzorom funk-cjonowania.

W procesie formowania tożsamości faza ta odpowiedzialna jest przede wszystkim za międzypo-koleniową ciągłość doświadczeń. Kluczowe w tym procesie znaczenie ma rozpoznawanie tzw. niezmien-ników (stałości zarówno dotyczących rzeczywistości fizycznej jak i społecznej) to znaczy wzorów, reguł i zasad oraz pojęć naukowych z zakresu zróżnicowanych działów nauki.

Kluczowe mechanizmy temu służące to: 1. identyfikacja rozumiana jako identyfikowanie czegoś i identyfikowanie się z kimś, 2. uczenie się pod kierunkiem. Ich poprawne i łączne działanie prowadzi w tym wieku do opanowanie przez dziecko roli ucznia. Kompetencja ta pozwala mu radzić sobie z sytua-cjami zadaniowymi poprzez poszukiwanie nauczycieli i uczenie się od nich.



Rok studiów (jeśli obowiązuje):

I rok

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK:

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień

Wykład konwersatoryjny

Wykład problemowy

Dyskusja

Metoda analizy przypadków

Uczenie problemowe (Problem-based learning)

Demonstracje dźwiękowe i/lub video

Skrócony opis:

obowiązkowy w specjalności nauczycielskiej

Pełny opis:

Podstawowe pojęcia psychologii. Cele i zadania psychologii, możliwości wykorzystania psychologii w szkole. Myślenie krytyczne w pracy nauczyciela.

Struktura i funkcje podstawowych procesów psychicznych. Procesy poznawcze, spostrzeganie, odbiór i przetwarzanie informacji, mowa i język, myślenie i rozumowanie, uczenie się i pamięć, uwaga, emocje i motywacje w procesach regulacji zachowania

Psychologiczne koncepcje człowieka a interpretacja zachowań ucznia i sytuacji w szkole. Kontekst psychologiczny projektowania procesów edukacyjnych. Psychologiczne podstawy pracy nauczyciela

Teorie integralnego rozwoju ucznia. Biologiczne i społeczne czynniki rozwoju. Rozwój wybranych funkcji psychicznych. Rozwój a wychowanie.

Rozwój psychiczny człowieka w cyklu życia oraz zadania rozwojowe stojące przed uczniem i nauczycielem w kolejnych okresach rozwojowych.

Zachowania społeczne i ich uwarunkowania a interpretacja funkcjonowania podmiotów w sytuacji szkolnej.

Proces funkcjonalnej i dysfunkcjonalnej adaptacji do środowiska; sytuacja psychologiczna; dynamika sytuacji psychologicznej (okresy: kryzysu strukturalnego, okresu stabilnego, kryzysu funkcjonalnego).

Dynamika środowisk społecznych w rozwoju; środowiska socjalizujące, prymitywizujące, zaburzające; zróżnicowane przedmiotowe środowisk rozwoju.

Dynamika i struktura wieku rozwojowego dziecka w wieku szkolnym (kryzys 7 rż, nauczanie początkowe; nauczanie przedmiotowe; kryzys 13 rż); kryzys funkcjonalny poczucie niższości versus poczucie produktywności; rola mechanizmu kompensacji i zasobów społecznych.

Kierowanie sytuacją szkolną; fizyczne i społeczne aspekty sytuacji szkolnej; środowisko szkolne jako źródło zadań (zjawisko frustracji) i środków pomocniczych (wiedza, umiejętności, postawy).

Samokontrola i samoopanowanie (identyfikacja i uczenie się od innych); umiejętność rozpoznawania konwencji w wieku szkolnym; proces opanowywanie wzoru funkcjonowania (samokontroli zachowania i procesów psychicznych) zgodnie z konwencjami; dynamika i struktura funkcji psychicznych (funkcje intelektualne i wolicjonalno-emocjonalne).

Niezmienniki funkcjonalne; zasady i reguły konstytutywne i konstytuowane; pojęcia spontaniczne i naukowe.

Literatura:

CZĘŚĆ I

Aronson, E. (2006). Psychologia społeczna. Serce i umysł, s. 125-167. (rozdział: Poznanie społeczne. W jaki sposób myślimy o świecie społecznym)

Brzezińska, A. (2003). Dzieci z układu ryzyka. W: A. Brzezińska, S. Jabłoński,, M. Marchow (red.), Ukryte piętno. Zagrożenia rozwoju w okresie dzieciństwa (s. 11-37). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Brzezińska, A. (2004). Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s: 19-25, 41-67, 71-97

Ledzińska, M., Czerwińska, E. (2011). Psychologia nauczania. Ujęcie poznawcze. Warszawa Wydawnic-two Naukowe PWN. S. 347-352 (r. Poznawać siebie, zrozumieć innych: uniwersalne cele kształcenia.)

Tavris, C., Wade, C. (1999). Psychologia. Podejścia oraz koncepcje. Poznań: Zysk i S-ka, s. 25-35

Zimbardo, P., Gerrig, R. (2012). Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo PWN, s. 3-8, 13-23.

CZĘŚĆ II

Appelt, K. (2005). Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka. W: A. Brzezińska (red.). Portrety psy-chologiczne człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. (259-301). Gdańsk: GWP.

Smykowski, B. (2012). Wiek szkolny. W: B. Smykowski. Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży. (165-172). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Smykowski, B. (2019). Wiek szkolny a poczucie stałości i przewidywalności. W: A. Brzezińska (red.). Kompetencje emocjonalne i społeczne dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Poznań: Wydawnictwo Na-ukowe UAM.

Wiliński, P. (2005). Wiek szkolny. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać. W: A. Brzezińska (red.). Portre-ty psychologiczne człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. (303-343). Gdańsk: GWP.

Efekty uczenia się:

Student/ka zna i rozumie podstawowe pojęcia w psychologii służące wyjaśnianiu przebiegu procesów intelektualnych, emocjonalno-wolicjonalnych, komunikacyjnych, uczenia się, cele, zadania i metody psychologii oraz możliwości wykorzystania psychologii w szkole

Zna i rozumie normy rozwojowe dotyczące aspektu fizycznego (wzrost, motoryka, seksualność), psychicznego (poznanie, emocje, wola), społecznego (moralność), uwarunkowania różnic indywidualnych w zakresie inteligencji, temperamentu, osobowości i stylu poznawczego, zaburzenia prawidłowego rozwoju (dysharmonie, zaburzenia zachowania, stany psychiczne) charakterystyczne dla poszczególnych okresów w rozwoju: dzieciństwie, adolescencji i wczesnej dorosłości

Potrafi obserwować zachowania społeczne i ich uwarunkowania, analizować i interpretować sytuacje i zdarzenia w praktyce szkolnej w oparciu o wiedzę psychologiczną,

Potrafi obserwować procesy rozwojowe uczniów

Jest gotowy do wykorzystania zdobytej wiedzy psychologicznej do analizy zdarzeń pedagogicznych, krytycznego myślenia o funkcjonowania człowieka w sytuacji szkolnej

Jest gotowy do autorefleksji nad własnym rozwojem zawodowy oraz refleksji na temat roli nauczyciela w procesie nauczania i wychowania uczniów

Zna i rozumie mechanizm psychicznej adaptacji dziecka w wieku szkolnym, identyfikuje charakterystyczny dla wieku rodzaj motywacji, mechanizm funkcjonowania osobowości, poznawczego ustosunkowywania się, komunikowania się, uczenia się i różnice indywidulane w tym zakresie oraz możliwe zaburzenia

Rozumie centralne znaczenie w rozwoju dziecka w wieku szkolnym uczenia się pod kierunkiem, uwagi dowolnej, moralności konwencjonalnej, współpracy rówieśniczej, przyczyny nieprawidłowości w przebiegu procesu ich rozwoju oraz późniejsze rozwojowo skutki wynikające z tych nieprawidłowości

Potrafi rozpoznać symptomy prawidłowego i nieprawidłowego przebiegu procesu rozwoju dziecka w wieku szkolnym w obszarze rozwoju osobowości, funkcji intelektualnych, funkcji społeczno-emocjonalnych, wolicjonalnych, moralności, komunikacji i współpracy.

Potrafi dostosować sytuację nauczania przedmiotu do możliwości uczenia się dziecka w wieku szkolnym

Jest gotów do wspierania dziecka w wieku szkolnym w zakresie uczenia się przedmiotowej wiedzy, nabywania umiejętności i kształtowania nastawień

Jest gotów do interweniowania w momencie rozpoznania sytuacji zagrażającej rozwojowi dziecka

Metody i kryteria oceniania:

egzamin pisemny

Obecność na 80% zajęć

Egzamin zaliczony w wyniku uzyskania 51% łącznej sumy możliwych do uzyskania punktów

Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM:

bardzo dobry (bdb; 5,0)

dobry plus (+db; 4,5)

dobry (db; 4,0)

dostateczny plus (+dst; 3,5)

dostateczny (dst; 3,0)

niedostateczny (ndst; 2,0)

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)

Okres: 2020-10-01 - 2021-02-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Joanna Jarmużek
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/2022" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-23
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Joanna Jarmużek
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Magdalena Sadowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
ul. Wieniawskiego 1
61-712 Poznań
tel: +48 61 829 4000
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)