Lektorat języka białoruskiego/ukraińskiego

obowiązkowe

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska

specjalność studiów: filologia rosyjska

II stopień

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO

nauczanie języka białoruskiego poprzez rozwijanie wszystkich sprawności językowych: mówienia, rozumienia ze słuchu, czytania i pisania

omawianie specyfiki języka białoruskiego na zasadzie konfrontacji z językiem polskim i rosyjskim oraz systemu dźwiękowego pierwszego - osobliwości wymowy, intonacji i akcentuacji (poszerzenie wiedzy zdobytej w poprzednim semestre)

kontynuacja omawiana zasad ortografii i ortoepii białoruskiej, gramatycznych struktur i norm języka białoruskiego umożliwiających kompetencję komunikacyjną w zakresie tematyki dotyczącej współczesnych problemów międzynarodowych o charakterze społeczno-politycznym

kontynuacja omawiana kultury, tradycji białoruskich oraz współczesnej sytuacji państwa białoruskiego w oparciu o materiały kulturoznawcze oraz prasę, media i inne środki masowego przekazu

wprowadzenie zagadnień pozwalających na poznawanie leksyki, rozszerzanie zasobu słownictwa oraz wyrobienie umiejętności posługiwania się językiem w danym kontekście komunikacyjnym

kształtowanie umiejętności formułowania wypowiedzi ustnych w zakresie poznanej leksyki, rozwijanie umiejętności prowadzenia dialogu i dyskusji, odtwarzanie i streszczenie tekstów w formie ustnej

utrwalanie nawyków gramatycznych i ortograficznych, kształtowanie umiejętności w formułowaniu tekstów pisanych, pisemne odtwarzanie i streszczenie tekstów

rozwijanie umiejętności komunikacji i pracy w grupie oraz właściwej postawy i odpowiedzialnego stosunku do zajęć

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO

praktyczne opanowanie podstaw artykulacji systemu dźwięków w języku ukraińskim;

przekazanie wiedzy o zasadach akcentowania w języku ukraińskim (wymowa samogłosek akcentowanych i nieakcentowanych);

wprowadzenie i zapoznanie z podstawowymi konstrukcjami intonacyjnymi w języku ukraińskim;

nabycie umiejętności prawidłowego posługiwania się ukraińskim językiem literackim zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej;

wyrobienie i utrwalenie umiejętności odbioru i przekazywania treści tekstów percypowanych za pomocą słuchu;

zapoznanie i omówienie najważniejszych zagadnień z zakresu ortografii i interpunkcji języka ukraińskiego oraz umiejętność praktycznego zastosowania opanowanych zasad teoretycznych;

wyrobienie umiejętności posługiwania się językiem ukraińskim w formie pisemnej, z przestrzeganiem zasad prawidłowej pisowni i interpunkcji;

utrwalenie oraz rozwijanie umiejętności pisania tekstów, zróżnicowanym pod względem stylu i gatunku; redagowanie tekstów w formie dłuższych wypowiedzi pisemnych, wypracowań;

kształtowanie umiejętności tłumaczenia tekstów i wypowiedzi różnego typu z uwzględnieniem opanowanego zakresu materiału leksykalnego;

nabycie umiejętności komunikowania się w formie dialogu i monologu;

wypracowanie umiejętności wyraźnego czytania tekstów nagłos poprzez zróżnicowanie tempa czytania, barwy głosu i głośności czytania, umożliwiających sprawdzanie i kontrolę prawidłowej intonacji, płynności i szybkości czytania;

utrwalenie umiejętności przekazywania tekstów percypowanych za pomocą słuchu lub wzroku, zróżnicowanych pod względem stylu i gatunku (przekazywanie treści tekstów w sposób szczegółowy, wybiórczo);

II rok

nie

Ogólna wiedza językowa oraz praktyczna znajomość zakresu materiału przewidzianego w programie nauczania dla I roku studiów II stopnia.

Dyskusja

Praca z tekstem

Metoda analizy przypadków

Gra dydaktyczna/symulacyjna

Rozwiązywanie zadań (np.: obliczeniowych, artystycznych, praktycznych)

Metoda ćwiczeniowa

Metody aktywizujące (np.: „burza mózgów”, technika analizy SWOT, technika drzewka decyzyjnego, metoda „kuli śniegowej”, konstruowanie „map myśli”)

Praca w grupach

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO

Białoruś i Białorusini – krótkie przypomnienie historii państwa i narodu, miejsca języka i kultury białoruskiej wśród innych słowiańskich języków i kultur.

Charakterystyczne cechy systemu dźwiękowego języka białoruskiego – wymowa, akcentuacja i intonacja oraz ich utrwalenie przy pomocy odpowiednich ćwiczeń (poszerzenie wcześniej zdobytej wiedzy).

Wybrane zagadnienia morfologii – rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik i zaimek, ich kategorie, odmiana (poszerzenie wcześniej zdobytej wiedzy).

Aspekt leksykalny: zwroty grzecznościowe i ich wykorzystanie w akcie komunikacyjnym (charakterystyczne dla świata biznesu i sfery politycznej); sposoby nawiązywania znajomości/ rozmowy, jej kontynuacja i zakończenie. Tworzenie dialogu i jego prezentacja z charakterystyczną intonacją dla języka białoruskiego.

Aspekt leksykalny: stosunki międzynarodowe, wewnętrzna i zewnętrza polityka współczesnej Białorusi, problemy współczesnego człowieka (depresja i inne choroby, zanieczyszczenie środowiska, terroryzm i t.d)coraz jego charakter i wygląd zewnętrzny, zawody i praca, kraje i narodowości, przyroda, sposoby i miejsca odpoczynku.

Kształtowanie ustnej/ pisemnej wypowiedzi w oparciu o materiał leksykalny omawianych zagadnień z przestrzeganiem odpowiedniej struktury tekstu (wstęp, przedstawienie problemu zasadniczego i zakończenie).

Praca z tekstami o charakterze socjokulturowym/ społeczno-politycznym – czytanie tekstów, ćwiczenia wprowadzające i utrwalające słownictwo, przedstawianie zdania autora danego tekstu oraz własnego. Dyskusja po przeczytaniu i analizie tekstu.

Ćwiczenia leksykalno-gramatyczne utrwalające omówione tematy (mają miejsce po każdym omówionym zagadnieniu).

Krótkie wypracowania pisemne (lub ustna wypowiedź) po zakończeniu każdego aspektu leksykalnego. Wypracowanie lub test podsumowujący pracę studenta na zajęciach języka białoruskiego

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO:

Usługi.

Fryzjer. Krawiec.

Wymowa dźwięków [л], [л'] itp. – porównanie z odpowiednimi dźwiękami polskimi [ł], [l] (ławka, lalka, loch, Lyon).

Spółgłoski podwójne: -нн, -тт, -лл.

Rzeczownik. Tworzenie rzeczowników przy pomocy przyrostków (zmiana semantyki rzeczownika).

Pisownia sufiksów rzeczownika. Sufiksy w rzeczownikach, z pomocą których wyrażane są pojęcia abstrakcyjne.

Czytanie tekstów, dialogów, monologów zróżnicowanych pod względem stylu, typu i gatunku.

Jedzenie.

Potrawy i napoje. Przygotowywanie posiłków. Kuchnia ukraińska. Restauracja. Kawiarnia.

Wymowa dźwięków szeleszczących.

Wymowa dźwięków świszczących.

Archaiczne formy odmiany czasowników.

Stosowanie znaku miękkiego w pisowni. Miękki znak w zakończeniach rzeczowników i czasowników.

Medycyna. Zdrowie.

Pomoc medyczna. Choroby. Lekarstwa.

Gardłowe [г] – utrwalenie wymowy.

Wymowa końcówek –ється, -єшся.

Przymiotnik. Synonimiczność przymiotników jakościowych. Stopniowanie przymiotników.

Tworzenie przymiotników względnych i dzierżawczych. Wymiany spółgłoskowe w przymiotnikach. Akcentowanie przymiotników.

Pisownia spółgłosek (wzdłużenie, uproszczenie).

Czytanie tekstów, dialogów, monologów zróżnicowanych pod względem stylu, typu i gatunku.

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO

Беларуская мова, пад рэд. Л. М. Грыгор’евай, Ч. І., Мінск, 2004.

Волкава Я.В., Авілава В.Л., Польска-беларускі слоўнік, Мінск 2004.

Каляда А., Беларускае літаратурнае вымаўленне, Мінск, 2006.

Красней В.П., Беларуская мова ў табліцах і схемах, Мінск 2008.

Плотнікаў Б.А., Трайкоўская В.П., Слоўнік цяжкасцяў беларускай мовы, Мінск 2004.

Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі, Мінска 2008.

Рамза Т.Р., Беларуская мова? З задавальненнем!, Мінск 2010.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы, пад рэд. М.Р. Судніка і М.Н. Крыўко, Мінск 2002.

Sajewicz N., Materiały do praktycznej nauki języka białoruskiego, Lublin 2000.

Materiały ze stron: www.knihi.com, www.starbel.narod.ru.

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO

Podręczniki do nauki j. ukraińskiego:

Зайченко Н. Ф., Воробйова С. А. Практичний курс української мови для іноземців: усне мовлення. Київ, 2004.

Huk I., Kawecka M., Podręcznik do nauki języka ukraińskiego, Lublin 2003.

Huk I., Szost L., Podręcznik do nauki języka ukraińskiego dla zaawansowanych, Warszawa 1997.

Ющук І. П., Практичний довідник з української мови, Київ 1998.

Ткачук Т. П., Практичний правопис української мови. 20 укоків грамотності, Тернопіль 2006.

Український правопис, Київ 2004.

Słowniki:

Академічний тлумачний словник української мови, [в:] Електронний ресурс: www.sum.in.ua

Великий тлумачний словник сучасної української мови, уклад. і гол. ред. В.Т. Бусел, Київ; Ірпінь 2001.

Житар У. В., Пікуль С.А., Попов Є.Ф, Слободян Д. В., Польсько-український словник, Київ 2010, 672 с.

Iwczenko A., Słownik ukraińsko-polski, Lublin, 2003.

Jurkowski M., Nazaruk B., Mały słownik ukraińsko-polski i polsko-ukraiński, Warszawa, 1998.

Кононенко І., Співак О., Українсько-польський словник міжмовних омонімів і паронімів, Київ 2008.

Kononenko І. , Mytnik I. , Wasiak E. , Słownik tematyczny polsko-ukraiński, Warszawa, 2010.

Kosmeda T., Czetyrba M., Erdeli O., Małecki Ł., Osipowa T., Ukraińska frazeologia: teoria, ćwiczenia, testy słownik (dla studentów filologii ukraińskiej), pod red. nauk. T. Kosmedy, Poznań 2011.

Kosmeda T., Małecki Ł., Ortografia języka ukraińskiego: teoria, ćwiczenia, testy, słownik (dla studentów filologii ukraińskiej), pod red. nauk. T. Kosmedy, Poznań 2012.

Космеда Т. А., Осіпова Т. Ф., Комунікативний кодекс українців у пареміях: Тлумачний словник нового типу, Дрогобич 2010.

Лучик А., Антонова О., Дубровська І., Українсько-польський словник еквівалентів слова, Київ 2011.

Словарь української мови, упор. з додат. власного матеріалу Б. Грінченко, Київ 1997, т. 1–4.

Словник іншомовних слів, за ред. Л. Пустовіт, Київ 2000.

Словник української мови, редкол. І. К. Білодід (гол. ред.) та ін., Київ 1970–1980, т. 1–11.

Словник фразеологізмів української мови, уклад. В. М. Білоноженко, І. С. Гнатюк, В. В. Дятчук та ін., Київ 2003, 1098 с.

Удовиченко Г., Словник українських ідіом, Київ 1968.

Удовиченко Г., Фразеологічний словник української мови, Київ 1993, кн. 1–2.

Ужченко В. Д., Ужченко Д. В., Фразеологічний словник української мови, Київ 1998.

Українсько-польський, польсько-український словник, уклад. М. Юрковський, В. Назарук, Київ 2003.

Українсько-польський і польсько-український словник, упор. Л. В. Біленька-Свистович, Л. І. Горбенко, Н. М. Заячківська, Львів 2004.

Фразеологічний словник української мови, уклад. В. М. Білоноженко та ін., Київ, 1993.

Фразеологічний словник української мови, [в:] Електронний ресурс: www.slovopedia.org.ua

Фразеологічний словник, [в:] Електронний ресурс: www.svitslova.com

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO

Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:

pogłębia wiedzę ogólną o kulturze Białorusi, jej historii (procesach jej kształtowania się i głównych wpływach) oraz języku białoruskim i jego miejscu wśród innych języków słowiańskich

utrwala wiedze o cechach fonetycznych i systemie fonologicznym języka białoruskiego, prawidłową wymowę, intonację, akcent zgodnie z zasadami języka białoruskiego

poszerza zasób środków językowych (leksykalnych i gramatyczno-syntaktycznych) umożliwiających komunikację w zakresie tematyki o charakterze społeczno-politycznym

uczestniczy w sytuacjach komunikacyjnych w zakresie omawianej tematyki, rozumie i tworzy wypowiedzi ustne/ pisemne

prawidłowo interpretuje teksty i sytuacje komunikacyjne, konstruuje i przetwarza wypowiedzi posługując się odpowiednim zasobem środków językowym

dobiera właściwe środki językowe, słownictwo i styl wypowiedzi w zależności od kontekstu, dostrzega i poprawia własne błędy oraz błędy w wypowiedziach kolegów

korzysta ze źródeł informacji w języku białoruskim i polskim (słowniki, encyklopedia i różnego rodzaju technologia informacyjna)

wyraża własną opinię na określony temat oraz ustosunkowuje się w pisemnej i ustnej formie do usłyszanych i przeczytanych tekstów

przejawia zainteresowanie krajem poznawanego języka, jego kulturą oraz sytuacją ekonomiczno-polityczną

stosuje zdobytą wiedzę w kształtowaniu i wzbogacaniu własnych wypowiedzi ustnych i wykonywaniu prac pisemnych

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO

Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:

prawidłowo artykułuje dźwięki w słowach zgodnie z normami ortoepii w języku ukraińskim;

potrafi określić podstawową wymianę spółgłoskową i samogłoskową oraz zależność między głoską i literą;

właściwie stosuje akcent logiczny w celu wyróżniania słów zgodnie z ich znaczeniem;

konstruuje wypowiedzi przestrzegając jednocześnie zasad intonacji oraz normy i zasady prawidłowego posługiwania się literackim językiem ukraińskim;

we właściwy sposób redaguje własne wypowiedzi w formie pisemnej, uwzględniając opanowany materiał gramatyczny oraz normy poprawnego posługiwania się literackim językiem ukraińskim;

koryguje swój styl wypowiedzi oraz samodzielnie eliminuje błędy językowe spowodowane nieprawidłowym wyborem form gramatycznych;

rozumie oraz posługuje się opanowanym materiałem z zakresu grafiki oraz ortografii języka ukraińskiego, niezbędnym zarówno w procesie konstruowania dialogów, monologów, dłuższych wypowiedzi na określony temat i w zaproponowanych sytuacjach;

prawidłowo stosuje znaki interpunkcyjne w mowie niezależnej i zależnej, dialogach i dłuższych wypowiedziach; potrafi uzasadnić ich użycie w poszczególnych sytuacjach;

w logiczny oraz zrozumiały sposób potrafi przekazać zasadniczy sens i myśl wypowiedzi, posługując się różnorodnymi środkami leksykalnymi i stylistycznymi oraz formami gramatycznymi;

układa monologi, dialogi odpowiednio do zaproponowanej sytuacji i określonego celu;

prezentuje odpowiedni poziom sprawności językowej w prowadzeniu dialogu, udziału w dyskusji, odgrywaniu roli w określonych sytuacjach językowych (zwięzłość, logika, zrozumienie, sensowność, itp.);

swobodnie posługuje się opanowanym materiałem leksykalnym, niezbędnym zarówno w procesie konstruowania dialogów, monologów, dłuższych wypowiedzi na określony temat i w zaproponowanych sytuacjach;

potrafi wyrażać własną opinię w zakresie omawianego tematu;

płynnie i wyraźnie oraz zgodnie z normami ortoepii i intonacji czyta na głos teksty zróżnicowane pod względem stylu i gatunku;

potrafi zaprezentować myśl przewodnią, główne wątki, związki przyczynowo-skutkowe, oraz pozostałe drugorzędne informacje wynikające z opracowanego tekstu;

analizuje strukturę tekstu, wydzielając mikrotematy, dobierając do nich tytuły; ocenia tekst pod względem treści, formy i realizacji językowej;

potrafi przekazywać w sposób szczegółowy i wybiórczy przeczytane teksty, samodzielnie układając plan wypowiedzi, podporządkowując wypowiedź zasadniczemu wątkowi zawartemu w tekście oraz z zachowaniem kompozycji wypowiedzi;

wyraża oraz argumentuje własne zdanie w odniesieniu do tematyki czytanego tekstu.

Podstawowe kryteria:

- obecność na zajęciach;

- aktywny udział i zaangażowanie w trakcie zajęć;

- znajomość zalecanej literatury przedmiotu;

- pozytywne oceny z krótkich prac pisemnych oraz testów i kolokwiów (student ma prawo do poprawy ocen z testów);

- zaliczenie kolokwium semestralnego.

Kryteria oceniania / ocena wg skali stosowanej na UAM:

bardzo dobry (bdb; 5,0):

kryterium ilościowe: przynajmniej 96%

kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały w pełni osiągnięte. Dopuszczalne są pojedyncze nieścisłości, które nie mają istotnego znaczenia dla osiągnięcia ocenianego /-ych efektu /-ów uczenia się określonych dla przedmiotu/modułu

dobry plus (+db; 4,5)

kryterium ilościowe: przynajmniej 91% i mniej niż 96%

kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z nielicznymi błędami, o małym znaczeniu merytorycznym.

dobry (db; 4,0)

kryterium ilościowe: przynajmniej 81% i mniej niż 91%

kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z szeregiem niezbyt poważnych błędów lub/i pojedynczymi niedociągnięciami.

dostateczny plus (+dst; 3,5)

kryterium ilościowe: przynajmniej 73% i mniej niż 81%

kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z istotnymi błędami i/lub brakami.

dostateczny (dst; 3,0)

kryterium ilościowe: przynajmniej 61% i mniej niż 73%

kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z poważnymi błędami i/lub brakami (tj. minimalny akceptowalny poziom osiągnięcia efektów uczenia się)

niedostateczny (ndst; 2,0)

kryterium ilościowe: poniżej 61%

kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się nie zostały osiągnięte