Historia literatury rosyjskiej

obowiązkowe

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska

specjalność studiów: filologia rosyjska (studia niestacjonarne)

I stopień

wprowadzenie i zapoznanie z wybranymi zagadnieniami z historii literatury rosyjskiej od 1856 - 1918 r., życiem i twórczością pisarzy tego okresu, problematyką ideową oraz wartościami artystycznymi ich utworów

zapoznanie z procesem historycznoliterackim w danej epoce

zapoznanie z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi biografii najważniejszych twórców epoki i ich najważniejszymi dziełami

kształtowanie umiejętności analizy wybranych utworów literackich z kanonu lektur

kształtowanie umiejętności wykonania pisemnej pracy literaturoznawczej w języku rosyjskim

rozwinięcie umiejętności zastosowania metod badawczych do analizy tekstu literackiego

kształtowanie umiejętności przeprowadzania kwerendy bibliograficznej i korzystania z opracowań naukowych i źródeł bibliograficznych

II rok

nie

Podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu literatury rosyjskiej (w zakresie programu I roku studiów) oraz ogólnej wiedzy o kulturze.

Wykład konwersatoryjny

Wykład problemowy

Dyskusja

Praca z tekstem

Metoda badawcza (dociekania naukowego)

Demonstracje dźwiękowe i/lub video

Praca w grupach

Charakterystyka procesu historycznoliterackiego z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych epok (lata 60., 70., 80., Srebrny Wiek) oraz rozwoju poszczególnych rodzajów literackich

Literaturocentryzm kultury rosyjskiej - przyczyny, odniesienie do innych kultur europejskich. Literatura rosyjska w kontekście dyskusji światopoglądowych i społecznych epoki. Spór okcydentalistów ze słowianofilami. Poczwiennictwo w kontekście idei Sołowjowa

Literatura rosyjska w kontekście ówczesnych idei filozoficznych i etycznych (np. idealizm niemiecki, pozytywizm, systemy Schopenhaeura, Feuerbacha, Nietschego)

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Iwana Gonczarowa

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Fiodora Dostojewskiego

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Lwa Tołstoja

Wprowadzenie do pisania literaturoznawczej pracy naukowej. Wyznaczniki formalne Stanu badań, zasady przeprowadzania kwerendy bibliograficznej, kompozycja i sposób prezentacji poglądów badaczy, podstawy stylu naukowego, wymogi formalne, sporządzanie przypisów i bibliografii

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Mikołaja Leskowa

Naturalizm w kulturze rosyjskiej, rola szkicu fizjologicznego. Realizm. Twórczość Iwana Bunina

Twórczość związana z ruchem narodnickim - jej specyfika i znaczenie w procesie historycznoliterackim. Twórczość Mikołaja Niekrasowa

Rozwój dramatu i teatru - twórczość Aleksandra Ostrowskiego. Wielka Reforma Teatralna. Dramaturgia Antona Czechowa

Specyfika Srebrnego Wieku na tle modernizmu europejskiego. Symbolizm, akmeizm, futuryzm. Związek z rosyjskim renesansem prawosławnym

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Andreja Biełego

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Leonida Andrejewa

Wybrane zagadnienia życia i twórczości Fiodora Sołoguba

Wybrane zagadnienia życia i twórczości A. Błoka i W. Majakowskiego

Rosyjska liryka końca XIX i początku XX w. - wybrani poeci, np. A. Fet, F. Tiutczew, K. Balmont, W. Briusow, O. Mandelsztam, L. Gumilow, W. Chlebnikow, A. Achmatowa, M. Cwietajewa

Zalecana literatura:

Historia literatury rosyjskiej, pod red. M. Jakóbca, t. II, Warszawa 1976;

Historia literatury rosyjskiej XX wieku, pod red. A. Drawicza, Warszawa 1997;

G. Porębina, St. Poręba, Historia literatury rosyjskiej 1917-1991, Katowice 1994;

T. Klimowicz, Przewodnik po współczesnej literaturze rosyjskiej i jej okolicach (1917-1996), Wrocław 1996;

Literatura rosyjska w zarysie pod red. Zb. Barańskiego i A. Semczuka, Warszawa 1975;

Г.Н. Поспелов, История русской литературы XIX века, Москва 1991;

А.Г. Соколов, История русской литературы конца XIX – начала ХХ века, Москва 2006;

Z. Barański, J. Litwinow, Rosyjskie manifesty literackie. cz.1, (Przełom XIX i XX wieku), Poznań 1974;

Literatura rosyjska przełomu XIX i XX wieku – cykl Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego.

И. Гарин, Серебряный век в 3 томах, Москва 1999;

М. Г. Зельдович, Л.Я. Лившиц, Русская литература XIX в. Хрестоматия критических материалов, Москва 1964;

A. Walicki, Zarys myśli rosyjskiej. Od Oświecenia do Renesansu religijno-filozoficznego, Kraków 2005;

M. Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa 1970;

R. Przybylski, Dostojewski i „przeklęte problemy”. Od „Biednych ludzi” do „zbrodni i kary”, Warszawa 1964;

B. Urbankowski, Dostojewski: dramat humanizmów, Warszawa 1994;

M. Bohun, Fiodor Dostojewski i idea upadku cywilizacji europejskiej, Katowice 1996;

Tołstoj w oczach krytyki światowej, pod red. P. Hertza, Warszawa 197;

А. Semczuk, Lew Tołstoj, Warszawa 1967;

О.В. Сливицкая, «Истина в движении»: О человеке в мире Л. Толстого, Москва 2009;

О.В. Сливицкая, «Война и мир» Л.Н. Толстого: проблемы человеческого общения, Ленинград 1988;

В творческой лаборатории Чехова, под ред. Л.Д. Опульской, З.с. Паперного и С.Е. Шаталова, Москва 1974;

А.П. Чудаков, Поэтика Чехова, Москва 1971;

R. Śliwowski, Antoni Czechow, Warszawa 1965.

Kanon lektur:

I. Gonczarow, Obłomow;

F. Dostojewski, Biedni ludzie, Zbrodnia i kara, Idiota, Biesy (fragmenty), Bracia Karamazow;

L. Tołstoj, Wojna i pokój (fragmenty), Anna Karenina, Zmartwychwstanie, Sonata Kreutzerowska;

M. Leskow, Mańkut, Anioł z pieczęcią (Запечатленный ангел);

A. Ostrowski, Burza;

M. Sałtykow-Szczedrin, Historia jednego miasta (fragmenty);

M. Niekrasow, Mróz-Czerwony nos;

A. Czechow, Śmierć urzędnika, Kameleon, Mewa, Trzy siostry, Sala nr 6;

I. Bunin, Wieś, Udar słoneczny,

L. Andrejew, Życie człowieka, Opowieść o siedmiu powieszonych;

F. Sołogub, Mały bies;

A. Bieły, Petersburg;

A. Błok, Buda jarmarczna, Dwunastu, Nieznajoma;

W. Majakowski, Obłok w spodniach, Misterium Buffo (fragmenty);

Liryka (do wyboru 4 wiersze/poematy z 10 zaproponowanych przez prowadzącego): np. A. Fet, F. Tiutczew, K. Balmont, W. Briusow, O. Mandelsztam, W. Chlebnikow, L. Gumilow, A. Achmatowa, M. Cwietajewa

Uzupełniające:

F. Dostojewski, Biesy (całość), Notatki z podziemia, Łagodna;

L. Tołstoj, Wojna i pokój (całość), Śmierć Iwana Ijicza, Żywy trup, Ciemna potęga;

M. Leskow, Oczarowany pielgrzym;

M. Sałtykow-Szczedrin, Państwo Gołowlewowie;

W. Garszyn, Czerwony kwiatek;A. Ostrowski, Las;

A. Czechow, Kapral Priszibiejew, Step, Człowiek w futerale, Wiśniowy sad, Wujaszek Wania;

I. Bunin, Lekki oddech, Pan z San Francisco, Sny Czanga;

A. Kuprin, Pojedynek;

L. Andrejew, Życie Wasilija Fiwiejskogo;

A. Błok, Scytowie;

W. Majakowski, Dobrze!; Łaźnia;

M. Gorki, Na dnie, Makar Czudra, Czełkasz

Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:

ma uporządkowaną wiedzę na temat rosyjskiego procesu historycznoliterackiego w latach 1856-1918

ma uporządkowaną wiedzę na temat epok i prądów literackich w latach 1856-1918

posiada uporządkowaną wiedzę nt. zjawisk decydujących o specyfice literatury rosyjskiej i jej uprzywilejowanego miejsca w rosyjskiej kulturze materialnej i duchowej

ma uporządkowaną wiedzę nt. roli i form krytyki literackiej

ma podstawową wiedzę nt. biografii najważniejszych twórców

posiada uporządkowaną wiedzę, dotyczącą najważniejszych utworów, historii ich powstania oraz recepcji

potrafi dokonać analizy i interpretacji najważniejszych utworów literackich epoki, angażując zdobytą wiedzę teoretyczną i historycznoliteracką

potrafi napisać stan badań w zakresie tematyki literaturoznawczej

potrafi pracować w grupie

Kryteria oceniania:

- obecność aktywny udział na zajęciach;

- systematyczne przygotowanie do zajęć;

- znajomość tekstów utworów literackich zawartych w kanonie lektur.

- posiadanie wiedzy o pisarzu i jego twórczości na tle tendencji społeczno-kulturowych epoki.

- umiejętność analizy tekstu literackiego (tematyka, problematyka, struktura dzieła).

- znajomość artykułów krytyczno-literackich jako elementu analizy dzieła literackiego.

- umiejętność umiejscowienia omawianych utworów literackich w kontekście kultury narodowej i światowej.

- inne (np. systematyczne zaliczanie ewentualnych nieobecności)

- końcowy egzamin ustny (na koniec semestru letniego).

SKALA OCEN:

bardzo dobry (bdb; 5,0):

znakomita i uporządkowana wiedza na temat literatury rosyjskiej okresu 1856-1918 oraz omawianego na zajęciach kontekstu kulturowego, umiejętność pogłębionej analizy i interpretacji omawianych lektur obowiązkowych, umiejętność formułowania własnych, propozycji interpretacyjnych podpartych solidnymi argumentami, bardzo dobra praca roczna

dobry plus (+db; 4,5):

bardzo dobra i uporządkowana wiedza na temat literatury rosyjskiej okresu 1856-1918 oraz omawianego na zajęciach kontekstu kulturowego, umiejętność pogłębionej analizy i interpretacji omawianych lektur obowiązkowych, bardzo dobra praca roczna

dobry (db; 4,0):

dobra i uporządkowana wiedza na temat literatury rosyjskiej okresu 1856-1918 oraz omawianego na zajęciach kontekstu kulturowego z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów, umiejętność analizy i interpretacji lektur obowiązkowych, dobra praca roczna

dostateczny plus (+dst; 3,5):

zadowalająca wiedza na temat literatury rosyjskiej okresu 1856-1918 oraz omawianego na zajęciach kontekstu kulturowego z wyraźnymi nieścisłościami, umiejętność analizy lektur obowiązkowych, poprawna praca roczna

dostateczny (dst; 3,0):

wystarczająca wiedza na temat literatury rosyjskiej okresu 1856-1918 oraz omawianego na zajęciach kontekstu kulturowego z poważnymi nieścisłościami, umiejętność analizy lektur obowiązkowych, poprawna praca roczna

niedostateczny (ndst; 2,0):

niewystarczająca wiedza na temat literatury rosyjskiej okresu 1856-1918 oraz omawianego na zajęciach kontekstu kulturowego, brak umiejętności analizy i interpretacji omawianych lektur obowiązkowych, niepoprawnie wykonana praca roczna lub jej brak