Geografia fizyczna

obowiązkowe

Geoinformacja

I stopień

Celem zajęć jest przedstawienie: 1. indywidualności przedmiotu badań geografii fizycznej, 2. elementów, struktury i funkcjonowania systemu Ziemia i jego podsystemów, 3. przestrzennego zróżnicowania środowiska fizycznogeograficznego Ziemi, 4. związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska geograficznego i podsystemami w skali globalnej, 5. ewolucji systemu Ziemi i jego podsystemów, 6. zależności pomiędzy zasobami środowiska przyrodniczego i uwarunkowaniami rozwoju antroposfery, 7. problemów zmian i degradacji środowiska przyrodniczego wywołanych działalnością gospodarczą i wzrostem populacji.

I rok

częściowo

1. podstawowa wiedza ogólnogeograficzna na poziomie szkoły średniej;

2. umiejętność posługiwanie się opracowaniami kartograficznymi.

Wykład, ćwiczenia

6

Geografia fizyczna jako nauka. Miejsce i zadania geografii fizycznej we współczesnym podziale nauk geograficznych. Ziemia jako system

Struktura systemu Ziemi: Ziemia jako planeta (geneza Ziemi, układ słoneczny, energia słoneczna i bilans energetyczny Ziemi itp.)

Subsystemy planetarne i ich funkcjonowanie: atmosfera, hydrosfera i kriosfera, litosfera, biosfera

Zjawiska w atmosferze: globalna cyrkulacja atmosferyczna; pogoda i klimat; globalna cyrkulacja oceaniczna i interakcje ocean – atmosfera –

Globalny obieg hydrologiczny. Cykl geologiczny i tektonika płytowa. Globalne cykle biogeochemiczne

Systemy środowiskowe: tektonika, trzęsienia ziemi i wulkanizm; wietrzenie, procesy krasowe i ruchy masowe

Systemy i formy fluwialne. Zjawiska eoliczne i systemy suche (pustynne)

Oceany, procesy i formy brzegowe. Procesy i formy w środowiskach glacjalnych i peryglacjalnych

Ekosystemy i biogeografia. Procesy glebotwórcze i pokrywa glebowa

Ewolucja systemu Ziemi i jego subsystemów: ewolucja geologiczna Ziemi jako planety

Ewolucja atmosfery i zmiany klimatu. Zmiany cyrkulacji oceanicznej i ewolucja hydrosfery

Ewolucja biosfery. Współczesny efekt cieplarniany i zmiany systemów środowiskowych. Modelowanie systemu Ziemi i prognozy zmian

Systemy środowiskowe, a demografia i wzrost gospodarczy: Środowisko przyrodnicze, a produkcja żywności. Energetyka i produkcja przemysłowa.

Zasoby mineralne. Środowisko przyrodnicze a urbanizacja. Gospodarka odpadami.

Zasoby wodne i ich ochrona. Zanieczyszczenia powietrza i ochrona atmosfery. Bio- i georóżnorodność.

Literatura obowiązkowa

• Allen P.A., 2000: Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Rozdziały 1 i 2.

• Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z. 2010: Hydrologia ogólna. PWN

• Craig J.R., Vaughan, D.J., Skinner, B.J., 2003: Zasoby Ziemi. PWN, Warszawa.

• Kożuchowski K., Wybig J., Degimendzic J., 2006: Klimatologia i meteorologia. PWN Warszawa

• Stanley S.M., 2002: Historia Ziemi. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

• Van Andel T.H. 1997: Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi. PWN, Warszawa.

• Pidwirny M., Jones, S., 2012: PhysicalGeography.net. University of British Columbia Okanagan: http://www.physicalgeography.net/

• Hamblin W.K., Christiansen, E.H., 2012: Earth's Dynamic Systems. Web Edition 1.0: http://earthds.info/index.html

Literatura uzupełniająca

• Borówka K., 1996: Ewolucja Ziemi, Wyd. Kurpisz s.c., Poznań.

• Choiński A., Kaniecki A., 1996. Wody Ziemi. Wyd. Kurpisz s.c., Poznań.

• Cowe J., 2009: Zmiany klimatyczne. Przyczyny, przebieg i skutki dla człowieka. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

• Hillel D., 2012: Gleba w środowisku. PWN Warszawa.

• Marcinek J., 1991: Lodowce kuli ziemskiej. PWN, Warszawa.

• Migoń P., 2012: Geomorfologia. PWN, Warszawa

• Weiner J., 1999: Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. PWN, Warszawa.

W języku angielskim

• Arbogast A.F., 2011: Discovering Physical Geography. Second Edition. John Wiley & Sons.

• Briggs D., Smithson P., Addison K., Atkinson K., 1997: Fundamentals of the physical environment. Routledge.

• Christopherson R.W., 2012: Elemental Geosystems. Seventh Edition. Pearson.

• Christopherson R.W., 2012: Geosystems. An Introduction to Physical Geography. Eight Edition. Prentice Hall.

• Environmental Encyclopedia, 2011: Environmental Encyclopedia. Fourth Edition. Gale, Cengage Learning.

• Hamblin W.K., Christiansen E.H., 2004: Earth Dynamic Systems. Tenth Edition. Prentice Hall.

• Huddart D., Stott T., 2010: Earth Environments. Past, Present and Future. Wiley – Blackwell.

• Park Ch., 1997: The Environment, Principles and Applications. Routledge.

• Skinner, B.J., Murck B.W., 2011: The Blue Planet. An Introduction to Earth System Science. Third Edition. John Wiley & Sons.

• Strahler A., 2011: Introducing Physical Geography. Fifth Edition. John Wiley & Sons.

Publikacje internetowe uzupełniające

The Geography Site: http://geography-site.co.uk/pages/physical.html

NASA Goddard Space Flight Center Scientific Visualization Studio

http://svs.gsfc.nasa.gov/index.html

Satellite Image Atlas of Glaciers of the World

http://pubs.usgs.gov/factsheet/fs133-99/, 2001

URL: http://pubs.usgs.gov/publications/text/dynamic.html The Dynamic Earth: the Story of Plate Tectonics, USGS

Geomorphology from Space. [On-line] http://daac.gsfc.nasa.gov/DAAC_DOCS/geomorphology/GEO_HOME_PAGE.html

http://volcano.und.nodak.edu/vw.html

http://www.volcano.si.edu/gvp/index.htm

Zwoliński, Zb., 1997. Trzęsienia ziemi w Polsce. [Online] http://main.amu.edu.pl/~sgp/gw/tzpl/gwtzpl.html Instytut Badań Czwartorzędu UAM, Poznań, [29.11.1999]

definiuje podstawowe pojęcia z zakresu geografii fizycznej

zna rozkład przestrzenny poszczególnych komponentów środowiska geograficznego (budowy geologicznej, ukształtowania terenu, warunków klimatycznych, hydrograficznych, pedologicznych i biotycznych) w skali globalnej

posiada wiedzą odnośnie struktury i funkcjonowania systemu Ziemia, jej podsystemów i systemów środowiskowych

potrafi analizować zależności pomiędzy podsystemami planetarnymi w skali globalnej

zna i potrafi przedstawić ewolucję systemu Ziemi i jego subsystemów

rozpoznaje i charakteryzuje cechy środowiska przyrodniczego i potrafi wyjaśnić ich genezę

zna i rozumie relacje między funkcjonowaniem środowiska przyrodniczego a możliwością jego wykorzystania przez człowieka

wyjaśnia zależności pomiędzy zasobami środowiska przyrodniczego i uwarunkowaniami działalności społeczeństw ludzkich

zna i rozumie relacje między wzrostem populacji, intensywnością i charakterem działalności gospodarczej a zmianami i degradacją środowiska przyrodniczego

posiada umiejętność opartego na wiedzy interpretowania i oceny zjawisk oraz procesów przyrodniczych

posługuje się literaturą naukową dotyczącą tematyki wykładów, źródłami elektronicznymi, opracowaniami kartograficznymi

F – ocena przygotowanej prezentacji i wykonanego projektu-ćwiczenia realizowanego w trakcie zajęć; P – egzamin pisemny – test z pytaniami otwartymi

nie wymagane