Współczesne tendencje w translatologii - specjalizacja translatorska

obowiązkowe

studia slawistyczne

II stopień

Cele modułu kształcenia:

- zaznajomienie studentów ze współczesnymi tendencjami w translatologii,

- kształtowanie świadomości o znaczeniu różnorodności kulturowej i wielokulturowej w pracy tłumacza, szczególnie w pracy w zespole międzynarodowym,

- kształtowanie umiejętności zastosowania w praktyce wiedzy z zakresu najnowszych tendencji w translatoryce,

- rozwój umiejętności adaptowania się do nowych warunków, kreatywność.

I rok

Znajomość słowiańskiego języka wg specjalizacji co najmniej na poziomie B2. Potwierdzone osiągnięcie efektów uczenia się w zakresie przedmiotów teorii i praktyki przekładu.

Wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda badawcza (dociekania naukowego), metoda warsztatowa, metody aktywizujące, praca w grupach.

3

Celem kursu jest zapoznanie studentów z najważniejszymi europejskimi teoriami przekładu na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat. Omawiane zatem będą szkoła Übersetzungwissenschaft, szkoła lipska, socjolingwistyczne badania francuskie, hermenteutyka w badaniach niemieckich, Szkoła Manipulacji, badania psycholingwistyczne dotyczące procesów przekładu i przekład feministyczny. Wśród współczesnych tendencji w translatologii szczególne znaczenie ma językoznawstwo kognitywne w zakresie nowego spojrzenia na język, jego gramatykę i leksykę. Konceptualizacja i kategoryzacja świata w języku uzależniona jest od wykorzystania mechanizmów mentalnych wspólnych wszystkim ludziom w zależności od doświadczenia zmysłowego i umysłowego. Wiedza ta zastosowana do badań nad przekładem pozwala opisać różne ze względu na odmienne języki węzły dostępu do sensu tekstu i do sensu świata, bowiem w gramatykę, leksykę i użycie języka wpisana jest kultura i doświadczenie zbiorowości.

Treści programowe dla przedmiotu:

- badania translatologiczne a praktyka tłumaczeniowa,

- okres językoznawczy (Jacobson, Nida, Mounin),

- szkoła Übersetzungwissenschaft i szkoła lipska,

- socjolingwistyczne badania francuskie,

- podejście tekstowe (Ladmiral, Margot, Meschonnic); hermeneutyka w badaniach niemieckich,

- Manipuliści (Translation Studies: Toury, Hermans, Holmes, Bassnett, Lefevre) ,

- model integracyjny Mary Snell-Hornby,

- badania psycholingwistyczne dotyczące przekładu; najnowsze tendencje,

- przekład feministyczny (von Flotow),

- operacje procesu przekładu: rozumienie; dewerbalizacja,

- operacje procesu przekładu: reekspresja, weryfikacja,

- kryteria dobrego przekładu – pojęcie ekwiwalencji, ekwiwalencja funkcjonalna, wierność a wolność przekładu.

Zalecana literatura:

A. Pisarska, T. Tomaszewska, Współczesne tendencje przekładoznawcze, Wydawnictwo UAM, Poznań, 1998.

E. Tabakowska, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Universitas: Kraków 2001.

E. Balcerzan, Literatura z literatury. Strategie tłumaczy, Katowice 1998.

K. Hejwowski, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa 2007.

Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne, seria „Studia o przekładzie” pod red. P.Fasta, nr 8, Katowice 1998.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:

- scharakteryzować najważniejsze europejskie teorie przekładu na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat,

- zastosować zdobytą wiedzę do badań nad przekładem oraz do własnej praktyki translatorskiej,

- czytać ze zrozumieniem i samodzielnie komentować prace teoretyczne z zakresu studiów nad przekładem,

- przygotować i przedstawić prezentację o tematyce teoretycznej,

- rozpoznać znaczenie badań nad przekładem w kontekście kultury, w którym funkcjonuje.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość głównych pojęć, zjawisk, tendencji w dziedzinie translatoryki wg konspektu przedmiotu; bardzo dobra umiejętność analizowania i interpretacji podstawowych zagadnień teorii i praktyki przekładu.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie znajomości poszczególnych zagadnień.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: słabsza znajomość głównych zjawisk translatoryki.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość głównych zjawisk i tendencji translatoryki.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość głównych zjawisk i tendencji translatoryki; brak umiejętności analizowania i interpretacji tekstu przekładu.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość głównych zjawisk, pojęć, tendencji translatorskich; braki w zakresie efektów kształcenia zdefiniowanych dla przedmiotu.

Kryteria oceniania:

- aktywność na zajęciach,

- przygotowanie prezentacji o charakterze teoretycznym,

- wynik osiągnięty podczas kolokwium.