Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Uczeń ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi - spec. nauczycielska

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 03-USP-22PDL
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Uczeń ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi - spec. nauczycielska
Jednostka: Instytut Filologii Polskiej
Grupy: Moodle - przedmioty Szkoły Nauk o Języku i Literaturze
Przedmioty obowiązkowe dla spec. nauczycielskiej (studia licencjackie)
Punkty ECTS i inne: 0 LUB 1.00 LUB 2.00 (zmienne w czasie) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: język polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Kierunek studiów:

filologia polska

Poziom przedmiotu:

I stopień

Cele kształcenia:

Cele modułu kształcenia:

- uzyskanie wiedzy o specyfice funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji polonistycznej w szkole podstawowej,

- umiejętność rozpoznawania symptomów dysfunkcji edukacyjnych oraz wskazywania ich przyczyn,

- umiejętność tworzenia korzystnego środowiska dla edukacji (indywidualizacja kształcenia) skupionego na silnych stronach ucznia,

- uporządkowanie wiedzy z zakresu doboru metod i form pracy dostosowanych do potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w edukacji polonistycznej.

Rok studiów (jeśli obowiązuje):

II rok

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK:

Elementy wykładu z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, metoda projektu, pokaz i obserwacja, rozmowa problemowa, analiza zadań dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS):

2

Pełny opis:

Treści programowe dla przedmiotu:

- definiowanie specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz niespecyficznych i specyficznych potrzeb uczniów; charakterystyka uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych,

- analiza aktów prawnych regulujących sytuację ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; dostosowanie wymagań edukacyjnych dla ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się; formy pomocy dla uczniów z dysleksją rozwojową,

- tworzenie bazy danych zawierającej informacje o instytucjach, ekspertach, towarzystwach i innych formach wsparcia działań nauczyciela przydatnych w pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych; zasady współpracy nauczyciela języka polskiego z rodzicami, ekspertami i instytucjami wspomagającymi ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

- diagnozowanie specjalnych potrzeb edukacyjnych; identyfikacja trudności; Skala Ryzyka Dysleksji; przykładowe narzędzia diagnostyczne; procedura wydawania opinii; analiza opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznych,

- typy dysleksji; kryteria rozpoznawania zaburzeń czytania; przyczyny i symptomy trudności szkolnych uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi: dysleksja właściwa, dysortografia, dysgrafia; charakterystyczne objawy specyficznych trudności w pisaniu,

- problemy indywidualizacji procesu kształcenia w zależności od zainteresowań, potrzeb i możliwości uczniów; analiza charakterystycznych błędów w pisaniu wskazujących na dysortografię; analiza typowych błędów w pisaniu wskazujących na dysgrafię,

- projektowanie działań dydaktycznych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w ramach indywidualizacji nauczania (działania podczas lekcji, podczas zajęć wyrównawczych i kompensacyjnych, przeznaczonych do pracy w domu, podczas zajęć rozwijających zdolności)

- ewaluacja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; ocenianie i motywowanie uczniów z trudnościami w czytaniu i/lub pisaniu,

- tworzenie bazy danych zawierającej informacje o materiałach edukacyjnych, dzięki którym nauczyciel może intensyfikować działania dydaktyczno-wychowawcze w zakresie indywidualizacji nauczania dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,

- charakterystyka ucznia zdolnego; kompetencje nauczyciela pracującego z uczniem zdolnym; zasady wspierania rozwoju szczególnych uzdolnień w edukacji polonistycznej w szkole podstawowej; sposoby pracy z dziećmi wybitnie uzdolnionymi,

- problemy z komunikowaniem się w klasie wielokulturowej na lekcjach języka polskiego; poznanie sposobów i metod przeciwdziałania najczęściej spotykanym trudnościom uczniów pochodzących z innych rodzin niż polska.

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

Podstawa programowa kształcenia ogólnego[www.men.gov.pl]

Huget P., Specyficzne trudności w uczeniu się – dysleksja, dysgrafia i dysortografia, [w:] Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005, s. 15-39.

Jak organizować edukację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Przewodnik. Warszawa 2010 (oprac. MEN), s. 45-50.

Jurek A., Dysortografia jako jedna z postaci dysleksji rozwojowej, w: Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją, Gdańsk 2008, s. 40-50.

Jurek A., Metody polisensoryczne, w: Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją, Gdańsk 2008, s. 80-88.

Jurek A., Nauczanie pisowni, w: Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją, Gdańsk 2008, s. 114-173.

Podemska-Kałuża A., Wyzwanie dla szkolnego polonisty: ocenianie uczniów z dysleksją, „Polonistyka” 2018, nr 5, s. 8-13.

Wantuch W., Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w: Innowacje i metody. Tom I: W kręgu teorii i praktyki. Podręcznik akademicki dydaktyki kształcenia polonistycznego, red. M. Kwiatkowska-Ratajczak, Poznań 2011, s. 199-218.

Literatura uzupełniająca (do wyboru):

Bogdanowicz M., Rożyńska M., Ortograffiti. Piszę coraz ładniej. Od dysgrafii do kaligrafii. (Seria 2 zeszytów ćwiczeń dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej), Gdynia 2010.

Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji: problem i diagnozowanie, Gdańsk 2003.

Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia 2004.

Boksa E., Zbróg Z., Ćwiczenia grafomotoryczne dla klas IV-VIII, Kielce 2018.

Boraczyńska M., Dzierzgowska I., Pasich L., Łysak K., Sadzińska B., Uczeń zdolny. Metody pracy, Warszawa 2012.

Chwastniewska D., Czabaj R., Ortograffiti. Czytam, rozumiem, piszę. (Poziom pierwszy seria 4 zeszytów ćwiczeń dla uczniów klas IV-V szkoły podstawowej). Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.

Grygier U., Sikorska I., Mój uczeń pracuje inaczej. Wskazówki metodyczne, Kraków 2008.

Huget P., Terapia specyficznych trudności w nauce czytania i pisania – zajęcia korekcyjno – kompensacyjne, w: Doskonalenia warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005, s. 41-59.

Kalinowska E., Pojęcie dysleksji, jej rodzaje i przyczyny, [w:] Terapia pedagogiczna. T. 1, Zaburzenia rozwoju psychoruchowego dzieci, red.. E. M. Skorek, Kraków 2005, s. 23-27.

Kazienko-Szczerbak M., Specyfika pracy z uczniem dyslektycznym na lekcji, [w:] Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. T. 2, red. A. Guzy oraz B. Niesporek-Szamburska, Kielce 2013, s. 183-192.

Klim-Klimaszewska Anna, Praca z dzieckiem ryzyka dysleksji i dysgrafii, Warszawa 2015.

Krasowicz-Kupis G., Język, czytanie i dysleksja, Lublin 2001.

Limont W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Poznań 2005.

Mickiewicz J., Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji w starszym wieku szkolnym, Toruń 1995.

Piechnik-Kaszuba A., Czabaj R., Ortograffiti. Czytam, rozumiem, piszę. (Poziom drugi seria 4 zeszytów ćwiczeń dla uczniów klas V-VI szkoły podstawowej, Gdynia 2008.

Podemska-Kałuża A., Dyktando w nowej odsłonie, „Uczyć lepiej”, 2013, nr 1/2013-2014, s. 5-6.

Pomirska Z., Wokół czytania: proces czytania i jego zaburzenia oraz drogi do efektywnego czytania, Warszawa 2011.

Pomirska Z., Wygraj z dysleksją. Zbiór ćwiczeń usprawniających umiejętność czytania, Kielce 2004.

Pomirska Z., Wygraj z dysortografią. Zbiór ćwiczeń, Kielce 2005.

Pomirska Z., Wieczorek D., Wygraj z dysgrafią. Zbiór ćwiczeń dla uczniów z trudnościami w pisaniu, Kielce 2006.

Selikowitz M., Dysleksja i inne trudności w uczeniu się, przeł. A. Wierzejewska, Warszawa 1999.

Taraszkiewicz M., Karpa A., Jak wspierać zdolnego ucznia?, Warszawa 2009.

Trudności w czytaniu i pisaniu: rozważania teoretyczne i praktyczne, red. I. Pietras, Warszawa 2012.

Uczeń zdolny wyzwaniem dla współczesnej edukacji, red. J. Łaszczyk, M. Jabłonowska, Warszawa 2008.

Wiatrowska L., Pokonywanie trudności w uczeniu się dzieci z dysleksją, Kraków 2013.

Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu: modele ćwiczeń, Warszawa 1996.

+ inne pozycje bibliograficzne wskazane podczas zajęć przez Prowadzącego

Efekty uczenia się:

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- wie, czym są specjalne potrzeby edukacyjne, zna akty prawne regulujące sytuację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrafi omówić przykłady dysfunkcji edukacyjnych, podejmuje analizę zagadnienia specjalnych potrzeb edukacyjnych w kontekście przedmiotu język polski: uczeń z niepełno-sprawnością, z dysleksją, z innymi dysfunkcjami, uczeń pochodzący z rodziny innej niż polska, uczeń zdolny, itp.,

- ma wiedzę, jak przebiega procedura diagnostyczna w przypadku uczniów z ryzykiem dysleksji, potrafi wskazać, jakie dokumenty i materiały, - powinien otrzymać uczeń kierowany do poradni pedagogiczno-psychologicznej oraz potrafi je przygotować, posiada informacje o podstawowych narzędziach diagnostycznych, zna zasady współpracy nauczyciela języka polskiego z rodzicami, ekspertami i instytucjami wspomagającymi ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,

- umie rozpoznać symptomy dysleksji rozwojowej, posługuje się podstawową terminologią, wie, w jaki sposób powinna / powinien poddać analizie opinię z poradni pedagogiczno-psychologicznej,

- ma świadomość konieczności dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb uczniów z trudnościami w czytaniu i/lub pisaniu, potrafi przełożyć zalecenia poradni pedagogiczno-psychologicznej na działania dydaktyczne oraz uaktywnić podstawowe środki minimalizujące negatywne konsekwencje dysfunkcji,

- potrafi określić typowe błędy w przypadku trudności w czytaniu i/lub pisaniu, dostrzega potrzebę podjęcia indywidualizacji nauczania uczniów z dysleksją rozwojową i doboru metod kształcenia do specjalnych potrzeb uczniów w celu stworzenia warunków sprzyjających efektywności kształcenia polonistycznego na II etapie edukacyjnym,

- dysponuje wiedzą, jak organizować pracę w klasie na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej z uwzględnieniem nauczania zindywidualizowanego, potrafi zaprojektować konspekt / scenariusz działań dydaktycznych z uczniem z dysleksją rozwojową, zna zasady oceniania i motywowania uczniów z trudnościami w czytaniu i/lub pisaniu,

- wie, w jaki sposób i w jakich miejscach może znaleźć potrzebne informacje, dzięki którym podejmie bardziej skuteczne działania na rzecz indywidualizacji nauczania dzieci i młodzieży z dysleksją,

- rozumie potrzebę indywidualizacji nauczania ucznia z szczególnie zdolnego, dostrzega konieczność doboru właściwych form pracy i metod kształcenia podczas pracy z dzieckiem zdolnym na lekcjach języka polskiego oraz potrafi je zaprojektować,

- potrafi rozpoznać problemy edukacyjne dziecka pochodzącego z innej rodziny niż polska podczas edukacji polonistycznej w szkole podstawowej, dysponuje wiedzą o sposobach indywidualizacji nauczania uczniów z tej grupy i potrafi ją zastosować do celów dydaktycznych.

Metody i kryteria oceniania:

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć; bardzo dobra znajomość zagadnień dotyczących edukacji polonistycznej uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; bardzo dobra znajomość literatury obowiązkowej; prawidłowe wykonanie zadań i ćwiczeń zleconych podczas trwania zajęć; przygotowanie kompletnego i uszczegółowionego projektu zaliczeniowego, spełniającego wysokie wymagania metodyczne i językowe; aktywny udział w zajęciach.

dobry plus (+db; 4,5): studentka/student spełnia wymagania na ocenę 4,0, ale czasami i nierównomiernie potrafi zrealizować kryteria wymagane na ocenę 5,0.

dobry (db; 4,0): uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć; dobra znajomość zagadnień dotyczących edukacji polonistycznej uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; dobra znajomość literatury obowiązkowej; prawidłowe wykonanie zadań i ćwiczeń zleconych podczas trwania zajęć, ale przedłożone prace wymagają rozwinięcia, uzupełnień lub korekty merytorycznej, językowej i poprawnościowej w niewielkim stopniu; przygotowanie projektu zaliczeniowego na poziomie dobrym, spełniającego wymagania metodyczne i językowe, ale bez pogłębionej refleksji i z pominięciem inwencji twórczej; aktywny udział w zajęciach.

dostateczny plus (+dst; 3,5): studentka/student zasadniczo spełnia wymagania na ocenę 3,0, ale sporadycznie i częściowo udaje się mu/jej spełnić również kryteria wymagane na ocenę 4,0.

dostateczny (dst; 3,0): uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć; dostateczna znajomość zagadnień dotyczących edukacji polonistycznej uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; dostateczna znajomość literatury obowiązkowej; wykonanie zadań i ćwiczeń zleconych podczas trwania zajęć na poziomie umożliwiającym zaliczenie, ale przedłożone prace wymagają rozwinięcia, uzupełnień lub rzetelnej korekty merytorycznej, językowej i poprawnościowej; przygotowanie projektu zaliczeniowego na poprawnym poziomie, zasadniczo spełniającego wymagania metodyczne i językowe, ale bez refleksji metodycznej i z pominięciem inwencji twórczej; aktywność na zajęciach w stopniu dostatecznym.

niedostateczny (ndst; 2,0): studentka/student nie spełnia kryteriów na ocenę dostateczną.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2020/2021" (zakończony)

Okres: 2021-03-01 - 2021-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 20 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Aneta Grodecka, Anna Podemska-Kałuża
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie z notą
Ćwiczenia - Zaliczenie z notą

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/2022" (zakończony)

Okres: 2022-02-24 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 20 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Beata Gromadzka, Anna Podemska-Kałuża
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie z notą
Ćwiczenia - Zaliczenie z notą

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/2023" (zakończony)

Okres: 2023-02-27 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: Anna Podemska-Kałuża
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie z notą
Ćwiczenia - Zaliczenie z notą
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
ul. Wieniawskiego 1
61-712 Poznań
tel: +48 61 829 4000
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)