Stylistyka praktyczna - spec. dziennikarska

obowiązkowe

filologia polska

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- wzbogacenie i ustrukturyzowanie wiedzy o zróżnicowaniu stylistycznym współczesnej polszczyzny,

- rozwijanie kompetencji językowych w zakresie odmian polszczyzny pisanej i mówionej,

- kształcenie umiejętności językowych (przede wszystkim w zakresie stylistyki i pragmatyki),

- doskonalenie sprawności redagowania tekstów (właściwych dla rozmaitych rejestrów języka),

- rozwijanie umiejętności dyskursywnych i argumentacyjnych (dyskusja, polemika, dialog),

- rozbudzanie i rozwój możliwości twórczych w zakresie tekstów pisanych o zróżnicowanym charakterze,

- kształtowanie świadomości językowej i kulturowej.

I rok

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, metoda warsztatowa, metody aktywizujące, praca w grupach.

3

Treści programowe dla przedmiotu:

- styl - definicje, rozróżnienia, typologie,

- funkcje języka,

- style funkcjonalne; teoria dobrego stylu,

- środki stylistyczne - dobór i nacechowanie,

- mówiony-pisany-zapisany; czasowniki mówienia; didaskalia,

- monolog, dialog, polilog; spójność tekstu,

- kontekst; oficjalność i nieoficjalność,

- styl naukowy i urzędowy,

- prosta polszczyzna - koncepcja "plain language", słownictwo podstawowe,

- styl potoczny - pierwszy język człowieka,

- stylizacja - rodzaje i możliwości stosowania,

- retoryczna koncepcja tekstu.

Zalecana literatura:

Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008, s. 14-20.

Urszula Żydek-Bednarczuk, Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków 2005, s. 197-227.

Roman Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. Krystyna Pomorska, „Pamiętnik Literacki” 1960, 51/2, s. 434-441. (http://bazhum.muzhp.pl).

Mirosław Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998, s. 49-54 (1.7-1.8).

Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008, s. 22-35.

Stanisław Gajda, Trudny powrót stylu, [w:] Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. Ewa Malinowska, Jolanta Nocoń, Urszula Żydek-Bednarczuk, Kraków 2013, s. 23-28.

Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008, s. 37-58.

Kazimierz Ożóg, Ustna odmiana języka, [w:] Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2001, s. 85-98.

Franciszek Nieckula, Język ustny a język pisany, [w:] Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2001, s. 98-113.

Aleksander Wilkoń, Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków 2002, s. 180-193.

Anna Przyborska-Borkowicz, Scenariusze komunikacyjne uwarunkowane sytuacją, http://www.cd-magazine.uni.wroc.pl/artykul/scenariusze_komunikacyjne_uwarunkowane_sytuacja/

Badanie mglistości tekstu http://www.logios.pl/

Tomasz Piekot, Grzegorz Zarzeczny, Prosta polszczyzna, http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-8948.pdf

Jerzy Bartmiński, Styl potoczny, [w:] Język a kultura, t. 5: Potoczność w języku i kulturze, red. Janusz - Anusiewicz, Franciszek Nieckula, Wrocław 1992 (dostępny w Sieci).

Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008, s. 178-191.

Elżbieta Dutka, Kompozycja jako problem (nie tylko) retoryczny, [w:] Retoryka, red. Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska-Daca, Piotr Wilczek, Warszawa 2009, s. 77-97.

Umberto Eco, Kilka weryfikacji: komunikat reklamowy, przeł. Adam Weinsberg, [w:] tegoż, Pejzaż semiotyczny, Warszawa 1972.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:

- omówić rozróżnienia, typologie i definicje związane ze współczesną stylistyką,

- przedstawić zróżnicowanie współczesnej polszczyzny,

- wyjaśnić rolę konwencji i stylów w kulturze,

- pisać teksty zróżnicowane pod względem stylistycznym i pragmatycznym,

- samodzielnie uzasadnić określony wybór środków kształtowania wypowiedzi,

- zebrać materiał i go odpowiednio opracować,

- czytać ze zrozumieniem i samodzielnie komentować prace teoretyczne z zakresu nauki o stylu, warsztatu pisarskiego i studiów nad językiem,

- współpracować w zespole nad pisarskimi zadaniami twórczymi i krytycznymi.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra orientacja w typologiach i kryteriach podziału polszczyzny oraz w terminologii współczesnej stylistyki, bardzo dobra znajomość konwencji i stylów w kulturze, bardzo dobra umiejętność pisania tekstów zróżnicowanych pod względem stylistycznym i pragmatycznym, bardzo sprawne korzystanie z repertuaru środków kształtowania wypowiedzi, bardzo dobra umiejętność samodzielnego zbierania materiału i opracowania go, bardzo dobra umiejętność czytania i krytycznego analizowania tekstów teoretycznych z zakresu nauki o stylu, warsztatu pisarskiego i studiów nad językiem, bardzo wysoka kultura dyskusji, bardzo dobra umiejętność pracy zespołowej.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie praktycznym – pisania tekstów zróżnicowanych pod względem stylistycznym i pragmatycznym, mniej sprawne korzystanie z repertuaru środków kształtowania wypowiedzi.

dobry (db; 4,0): dobra orientacja w typologiach i kryteriach podziału polszczyzny oraz w terminologii współczesnej stylistyki, dobra znajomość konwencji i stylów w kulturze, dobra umiejętność pisania tekstów zróżnicowanych pod względem stylistycznym i pragmatycznym, sprawne korzystanie z repertuaru środków kształtowania wypowiedzi, dobra umiejętność samodzielnego zbierania materiału i opracowania go, dobra umiejętność czytania i krytycznego analizowania tekstów teoretycznych z zakresu nauki o stylu, warsztatu pisarskiego i studiów nad językiem, wysoka kultura dyskusji, dobra umiejętność pracy zespołowej.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca orientacja w typologiach i kryteriach podziału polszczyzny oraz w terminologii współczesnej stylistyki, zadowalająca znajomość konwencji i stylów w kulturze, zadowalająca umiejętność pisania tekstów zróżnicowanych pod względem stylistycznym i pragmatycznym, zadowalające korzystanie z repertuaru środków kształtowania wypowiedzi, zadowalająca umiejętność samodzielnego zbierania materiału i opracowania go, zadowalająca umiejętność czytania i krytycznego analizowania tekstów teoretycznych z zakresu nauki o stylu, warsztatu pisarskiego i studiów nad językiem, zadowalająca kultura dyskusji, zadowalająca umiejętność pracy zespołowej.

dostateczny (dst; 3,0): niezadowalająca orientacja w typologiach i kryteriach podziału polszczyzny oraz w terminologii współczesnej stylistyki, przeciętna znajomość konwencji i stylów w kulturze, dostateczna umiejętność pisania tekstów zróżnicowanych pod względem stylistycznym i pragmatycznym, przeciętne korzystanie z repertuaru środków kształtowania wypowiedzi, niezadowalająca umiejętność samodzielnego zbierania materiału i opracowania go, zadowalająca umiejętność czytania i krytycznego analizowania tekstów teoretycznych z zakresu nauki o stylu, warsztatu pisarskiego i studiów nad językiem, dostateczna kultura dyskusji, dostateczna umiejętność pracy zespołowej.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca orientacja w typologiach i kryteriach podziału polszczyzny oraz w terminologii współczesnej stylistyki, nieznajomość konwencji i stylów w kulturze, nieumiejętność pisania tekstów zróżnicowanych pod względem stylistycznym i pragmatycznym, niezadowalające korzystanie z repertuaru środków kształtowania wypowiedzi, niezadowalająca umiejętność samodzielnego zbierania materiału i opracowania go, niezadowalająca umiejętność czytania i krytycznego analizowania tekstów teoretycznych z zakresu nauki o stylu, warsztatu pisarskiego i studiów nad językiem, bierność w dyskusji, niedostateczna umiejętność pracy zespołowej.

Kryteria oceniania:

- sprawność redagowania tekstów,

- aktywność w trakcie zajęć (udział w dyskusji i w pracy zespołowej, znajomość lektur),

- wartość merytoryczna tekstów pisanych i przygotowanych projektów,

- umiejętności dyskursywne (inwencja, wysłowienie, kompozycja, przedstawienie swojego zdania, sztuka konstruktywnej krytyki, argumentacja).