Gramatyka scs. na tle kulturowym

obowiązkowe

studia slawistyczne

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zaznajomienie studentów z tekstami i systemem gramatycznym najstarszego języka literackiego Słowian,

- przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu gramatyki historycznej i językoznawstwa porównawczego,

- kształtowanie świadomości językowej,

- poszerzenie językoznawczych zdolności analitycznych na podstawie tekstu literackiego i zdolności syntetycznych w obrębie gramatyk słowiańskich.

I rok

Znajomość gramatyki opisowej języka polskiego na poziomie szkoły średniej.

Wykład problemowy, dyskusj, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa.

3 (1+2)

Wyjaśnienie specyfiki i znaczenia języka scs. na tle ogólnosłowiańskim. Prześledzenie genezy i historii języka scs. Zaprezentowanie najważniejszych dzieł języka scs. - tzw. kanonu scs. Przedstawienie systemu gramatycznego języka staro-cerkiewno-słowiańskiego w oparciu o najstarsze słowiańskie zabytki piśmiennicze.

Treści programowe dla przedmiotu:

- powstanie, rola i znaczenie języka scs. w dziejach narodów słowiańskich; pierwsze alfabety słowiańskie i zabytki piśmiennictwa słowiańskiego,

- wartość głoskowa liter scs., zasady czytania i transkrypcji tekstów,

- struktura gramatyczna języka scs. – system fonetyczny i prozodia, a także tendencje rozwojowe języka prasłowiańskiego i ich rezultaty poświadczone w scs: redukcja i wokalizacja jerów, metateza, palatalizacje spółgłosek tylnojęzykowych,

- struktura gramatyczna języka scs. – system morfologiczny (rzeczownik - typy deklinacji rzeczowników, wzajemne wpływy deklinacyjne, zmiany w systemie deklinacyjnym); praca z tekstem,

- struktura gramatyczna języka scs. – system morfologiczny (przymiotnik – odmiana prosta i złożona, stopniowanie; zaimek – rodzaje i odmiana); praca z tekstem,

- struktura gramatyczna języka scs. – system morfologiczny (czasownik – tematy czasowników, aspekty, tryby, typy koniugacji); praca z tekstem,

- struktura gramatyczna języka scs. – system morfologiczny (czasownik – system temporalny i imiesłowy); praca z tekstem,

- psobliwości składni języka scs; praca z tekstem.

Zalecana literatura:

Bartula Cz., Podstawowe wiadomości z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego na tle porównawczym, Warszawa 2012 (lub wydania wcześniejsze).

Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984.

Leśny J., Konstantyn i Metody. Apostołowie Słowian. Dzieło i jego losy, Poznań 1987.

Wójtowicz M., Początki pisma słowiańskiego, Poznań 2000.

Słoński S., Wybór tekstów starosłowiańskich, Warszawa 1952.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- potrafi opisać dziejową rolę języka scs na tle języków słowiańskich,

- potrafi omówić najważniejsze zagadnienia gramatyki scs., posługując się aparatem terminologicznym z zakresu przedmiotu,

- potrafi czytać ze zrozumieniem i dokonywać transkrypcji tekstów scs.,

- potrafi analizować krótkie fragmenty tekstu i objaśniać istotne procesy fonetyczne, a także zmiany w systemie morfologicznym języka znajdujące odbicie w danym tekście,

- potrafi znaleźć odpowiednie leksemy reprezentatywne dla danego zagadnienia, zaklasyfikować je do odpowiedniej kategorii a następnie dokonać - odmiany przez przypadki, rodzaje, liczby, osoby, czasy,

- potrafi przetłumaczyć krótkie fragmenty tekstów,

- potrafi porównać starsze i młodsze redakcje tekstów równoległych.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): znakomita wiedza (95–100%).

dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra wiedza (90–95%).

dobry (db; 4,0): dobra wiedza (80–90%).

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca wiedza, ale ze znacznymi niedociągnięciami (70–80%).

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca wiedza, ale z licznymi błędami (60–70%).

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza (poniżej 60%).

Kryteria oceniania:

- obecność na zajęciach,

- aktywność w trakcie zajęć w ramach analizy tekstu źródłowego,

- zaliczenie kolokwium,

- umiejętność zaprezentowania na egzaminie wiedzy nabytej w ramach przedmiotu.