Nauki pomocnicze

obowiązkowe

filologia polska

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- poznanie i opanowanie narzędzi nowoczesnego warsztatu bibliograficznego w zakresie literaturoznawstwa i pokrewnych dziedzin humanistyki,

- wypracowanie umiejętności wyszukiwania i selekcji informacji, materiałów, tekstów źródłowych i opracowań do badania historii literatury i kultury dawnej i współczesnej w różnorodnych aspektach; zdobycie umiejętności nowoczesnej kwerendy (tradycyjnej i elektronicznej) i krytycznego podejścia do źródeł informacji,

- wykształcenie podstawowych umiejętności poprawnego przygotowania i redakcji tekstu naukowego,

- rozwinięcie umiejętności uczenia się, zdolności samodzielnej pracy badawczej i pracy w zespole oraz umiejętności porozumiewania się z ekspertami z dziedziny dokumentacji w badaniach literackich i dziedzin pokrewnych.

I rok

Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej

www.poledyt.amu.edu.pl

Elementy wykładu uzupełnionego prezentacją multimedialną; interaktywna mapa poznańskich bibliotek naukowych (zajęcia w pracowni komputerowej z wykorzystaniem Internetu), wykład i pokaz zbiorów specjalnych w Bibliotece Uniwersyteckiej, Prezentacje multimedialne przygotowane przez studentów, zajęcia warsztatowe – wyszukiwanie informacji na zadany temat, ocenianie wzajemne i dyskusja w grupach, Zajęcia w pracowni komputerowej, praca z edytorem tekstu (podstawowe i zaawansowane funkcjonalności edytora tekstu)

2

Zajęcia w formie ćwiczeń wprowadzają w zagadnienia nowoczesnego warsztatu bibliograficznego w dziedzinie literaturoznawstwa. Uczą praktycznych umiejętności samodzielnej kwerendy tradycyjnej i elektronicznej oraz umiejętności poprawnego przygotowania i redakcji tekstu naukowego.

Treści programowe dla przedmiotu:

1. Biblioteka w pracy polonisty. Biblioteki naukowe. Elektroniczne katalogi centralne i lokalne. Witryna czasopism: przegląd i prezentacje.

2. Dokument i bibliografia dawniej i dziś – rys historyczny, definicje i typologia.

3. Pokaz dokumentów dawnych (zbiory specjalne Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu).

4. Od inkunabułów do e-booków. Rodzaje wydań. Podstawowe pojęcia z tekstologii i edytorstwa naukowego.

5. Dokumentacja w badaniach literackich – rodzaje bibliografii, słowników, kompendiów źródłowych i sposoby ich użytkowania w postaci drukowanej i baz danych online.

6. O potrzebie istnienia bibliografii narodowej – od Bibliografii polskiej Estreicherów do baz danych Biblioteki Narodowej.

7. Gabriel Korbut i „Nowy Korbut” – bibliografie i słowniki literackie.

8. Ars Quaerendi, czyli sztuka wyszukiwania informacji. Webliografia, czyli co już jest dostępne w sieci.

9. Opis bibliograficzny: rodzaje, zasady, normy. Metodyka tworzenia bibliografii załącznikowej.

10. Przypisy: typy, zasady opracowania, normy cytowania.

11. Elementarne zasady poprawnej redakcji i edycji tekstu naukowego (referatu i prac dyplomowych); podstawowe reguły dobrego składu w komputerowym edytorze tekstu (wprowadzanie, poprawianie i formatowanie tekstu, przygotowanie wydruku).

Zalecana literatura:

1. Bieńkowska Barbara, Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa 2006.

2. Cave Roderick, Ayad Sara, Historia książki. Od glinianych tabliczek po e:booki, przeł. E. Romkowska, Warszawa 2015.

3. Czachowska Jadwiga, Loth Roman, Bibliografia i biblioteka w pracy polonisty, Wrocław 1977.

4. Czachowska Jadwiga, Loth Roman, Przewodnik polonisty. Bibliografie, biblioteki, muzea literackie, wyd. 3 popr. i uzup., Wrocław 1989.

5. Encyklopedia książki, pod red. A. Żbikowskiej-Migoń, M. Skalskiej-Zlat, t. 1-2, Wrocław 2017.

6. Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław 1971.

7. Gelb Michael J., Myśleć jak Leonardo da Vinci, przeł. P. Turski, wyd. 2 uzup., Poznań 2004.

8. Houston Keith, Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski, przeł. P. Lipszyc, Kraków 2017.

9. Informator bibliograficzny i biblioteczny dla studentów wiedzy o kulturze, pod red. Leszka Kolankiewicza, Warszawa 2003.

10.Korpała Józef, Dzieje bibliografii w Polsce, Warszawa 1969.

11. Maryl Maciej, Życie literackie w sieci. Pisarze, instytucje i odbiorcy wobec przemian technologicznych, Warszawa 2015. [online]. Dostępne w Internecie. [dostęp: 27 września 2017]. Dostępne w World Wide Web: http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=62969&from=publication

11. Loth Roman, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, Warszawa 2006.

12. Pacek Jarosław, Bibliografia w zmieniającym się środowisku informacyjnym, Warszawa 2010.

13. Polszczyzna na co dzień, pod red. Mirosława Bańko, Warszawa 2006; 2010 (dodruk).

14. Starnawski Jerzy, Warsztat bibliograficzny historyka literatury polskiej, wyd. 3 zm., Warszawa 1982 lub wyd. 4, Warszawa 2012.

15. Szkutnik Zdzisław, Metodyka pisania pracy dyplomowej. Skrypt dla studentów, Poznań 2005.

16. Winek Teresa, Nauki pomocnicze literaturoznawstwa, Warszawa 2007.

17. Wolański Adam, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa 2008.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student potrafi:

- nazwać i zdefiniować różne rodzaje dokumentów i posługiwać się podstawową terminologią z zakresu bibliologii i bibliografii,

- nazwać i scharakteryzować rodzaje bibliografii i innych typów prac dokumentacyjnych istotnych dla badacza literatury, rozróżnić wartość i funkcjonalność zbiorów tradycyjnych i baz danych dostępnych online,

- wykorzystać i zastosować metody nowoczesnej kwerendy bibliograficznej i bibliotecznej, by wyszukać, ocenić, opracować i uporządkować materiały źródłowe na zadany temat,

- przetworzyć i stosować poznane reguły i zasady bibliograficzne do samodzielnego sporządzenia opisów bibliograficznych i przypisów do prac pisemnych,

- przygotować wszelkie prace pisemne (referaty, prace dyplomowe) zgodnie z zasadami poprawnej redakcji i edycji tekstu w wersji elektronicznej,

- organizować samodzielnie swój warsztat pracy badawczej i wykazywać dbałość o jakość i rzetelność wykonywanych zadań,

- współpracować z grupą w zakresie wymiany i weryfikacji wykorzystywanych materiałów postępując zgodnie z etycznymi zasadami wynikającymi z prawa autorskiego.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość podstawowych pojęć i zagadnień szczegółowych z zakresu nauk pomocniczych literatury polskiej; bardzo dobra orientacja w bibliografiach niezbędnych każdemu poloniście; doskonała znajomość metodyki bibliograficznej oraz umiejętność praktycznego zastosowania tej wiedzy.

dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra znajomość podstawowych pojęć i zagadnień szczegółowych z zakresu nauk pomocniczych literatury polskiej; dobra orientacja w bibliografiach niezbędnych każdemu poloniście; doskonała znajomość metodyki bibliograficznej oraz umiejętność praktycznego zastosowania tej wiedzy.

dobry (db; 4,0): dobra znajomość podstawowych pojęć i zagadnień szczegółowych z zakresu nauk pomocniczych literatury polskiej; dobra orientacja w bibliografiach niezbędnych każdemu poloniście; dobra znajomość metodyki bibliograficznej oraz umiejętność praktycznego zastosowania tej wiedzy; dopuszczalne niewielkie pomyłki lub nieznaczne niedociągnięcia w zakresie posiadanej wiedzy i umiejętności praktycznego jej wykorzystania.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość podstawowych pojęć i zagadnień szczegółowych z zakresu nauk pomocniczych literatury polskiej; dobra orientacja w bibliografiach niezbędnych każdemu poloniście; znajomość metodyki bibliograficznej oraz przeciętna umiejętność praktycznego zastosowania tej wiedzy, która wymaga poważnego uzupełnienia.

dostateczny (dst; 3,0): podstawowa znajomość pojęć i zagadnień szczegółowych z zakresu nauk pomocniczych literatury polskiej; dostateczna orientacja w bibliografiach niezbędnych każdemu poloniście; mierna znajomość metodyki bibliograficznej oraz wyraźne braki w umiejętności praktycznego zastosowania tej wiedzy, wymagające pomocy prowadzącego w analizie oraz opracowaniu aparatu naukowego.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość podstawowych pojęć i zagadnień szczegółowych z zakresu nauk pomocniczych literatury polskiej; niewystarczająca orientacja w bibliografiach niezbędnych każdemu poloniście; niezadowalająca znajomość metodyki bibliograficznej oraz całkowity brak umiejętności praktycznego zastosowania tej wiedzy.

Kryteria oceniania:

- test ze znajomości pojęć i terminów bibliologicznych i bibliograficznych – pytania jednokrotnego wyboru; pytania wielokrotnego wyboru; pytania opisowe – ocena liczona do oceny końcowej podsumowującej,

- test z elementarnych zasad poprawnej redakcji tekstu – pytania jednokrotnego wyboru; pytania wielokrotnego wyboru; pytania opisowe – ocena liczona do oceny końcowej podsumowującej,

- dwie krótkie wypowiedzi pisemne: o wybranym czasopiśmie literaturoznawczym lub literackim i konspekt z lektury – oceny formujące liczone do oceny końcowej,

- ocena aktywności na zajęciach i ocena poprawności wykonywanych na zajęciach ćwiczeń i zadań – ocena formująca liczona do oceny końcowej,

- ocena (wzajemna) dokonywana przez samych studentów podczas prezentowania wyników zadań – ocena formująca,

- obecność na ćwiczeniach (dopuszcza się 2 godziny nieusprawiedliwione bez konieczności uzupełnienia zajęć w ramach konsultacji z prowadzącym).