Lektura arcydzieł literatury we współczesnych kontekstach - spec. animacja kultury

obowiązkowe

filologia polska

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zapoznać studentów z problematyką obecności arcydzieł we współczesnym życiu literackim i kulturalnym,

- pogłębić wiedzę studentów na temat korespondencji sztuk w zakresie adaptacji dzieł literackich w filmie, malarstwie, teatrze,

- pogłębić wiedzę i umiejętności analityczne studentów w zakresie badań nad tradycją literacką i pamięcią kulturową.

II rok

Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej.

Lektura indywidualna, dyskusja w grupie, praca indywidualna poza godzinami kontaktowymi, prezentacja indywidualna.

6 (3+3)

Treści programowe dla przedmiotu:

- czym są arcydzieła literackie – dzisiaj?; typologie arcydzieł i kryteria rozróżniania,

- Odyseja w nawiązaniach – od Homera do współczesności; czy możliwa jest współczesna epopeja?,

- Faust w nawiązaniach – od Goethego do współczesności; czy istnieje polski Faust?,

- Eugeniusz Oniegin A. Puszkina – opowieść o miłości zdradzonej i opowieść o Rosji – granice uniwersalizmu,

- Kwiaty zła Baudelaire’a jako pochwała nowoczesności; czy istnieją arcydzieła ponowoczesności?,

- arcydzieła i nagrody: Nobel i Nike,

- Flaubert – kto to? – R. Lis, J. Barnes – próby odpowiedzi,

- proces sądowy za „zbrodnię pisania po francusku” – proces w kulturze europejskiej (listy Flauberta) a opinie współczesnych (Goncourtowie, G. Sand, Baudelaire),

- powieść jest kobietą – Pani Bovary a paradygmat „książek zbójeckich” (T. Komendant),

- z lustrami po gościńcu: Pani Bovary a realizm w powieści wieku XIX (Auerbach),

- zagubione w tłumaczeniu: trzy przekłady – Micińska, Engelking, Tulli - „Literatura na Świecie” 2003, nr 1-2,

- porównania wewnętrzne: postaci kobiece u Flauberta – Herodiada, Salambo, p. Arnoux; zewnętrzne: Emma Bovary a: Anna Karenina, 1877 (Tołstoj); Emma Bovary a Izabella Łęcka (Prus, Lalka,1890); Cham (1889) Orzeszkowej; izraelska Emma – Amos Oz, Mój Michael (1968),

- Pani Bovary i figura spojrzenia w okno (Śniedziewski, Hartwig, Colette),

- arcydzieło jako kamień milowy w historii powieści – Arcydzieło (R. Lis); Madame Bovary między Balzakiem a Proustem (M. Głowiński, M. Żurowski) – narracja personalna jako przełom nie tylko literacki.

Zalecana literatura:

Josif Brodski, W hołdzie Markowi Aureliuszowi, /w:/ tegoż, Pochwała nudy, wybór i oprac.

Stanisław Barańczak, Kraków 1996.

Zbigniew Herbert, Labirynt nad morzem, Warszawa 2000.

Jarosław Iwaszkiewicz, Podróże do Włoch, Warszawa 1980.

Stanisław Jaworski, Co to jest arcydzieło literackie [w:] Arcydzieła literatury polskiej, pod red. Stanisława Grzeszczuka i Anny Niewolak-Krzywdy, t. I, Rzeszów 1987.

Jan Kott, Szekspir współczesny, Kraków 1990.

Zygmunt Kubiak, Przestrzeń dzieł wiecznych. Eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, Kraków 1993.

Henryk Samsonowicz, Dziedzictwo średniowiecza. Mity i rzeczywistość, Wrocław 1991.

Topika antyczna w literaturze polskiej XX wieku. Studia, red. A. Brodzka i E. Sarnowska-Temeriusz, Wrocław 1992.

Erich Auerbach, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu. Przeł. Zbigniew Żabicki. Oprac. Michał Paweł Markowski. Warszawa 2004. (fragmenty).

Julian Barnes, Papuga Flauberta. Przeł. Adam Szymanowski. Warszawa 2011.

Ewa Bieńkowska, Sprawa Dreyfusa. W: Spór o dziedzictwo europejskie. Między świętym a świeckim. Warszawa 1998.

Michał Głowiński, „Cham”, czyli Pani Bovary nad brzegami Niemna. W: Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje. Kraków 2000.

Michał Głowiński, Powieść i autorytety. W: Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej. Kraków 1998.

Tadeusz Komendant, Książki, sprawczynie zła. „Literatura na Świecie” 1993, nr 1,2,3.

Renata Lis, Ręka Flauberta. Wyd. Sic! Warszawa 2011.

„Literatura na Świecie” 2003, nr 1-2: fragment Pani Bovary w równoległych przekładach Ryszarda Engelkinga i Magdaleny Tulli.

Jean-Paul Sartre, Idiota w rodzinie. Wybrał Wacław Sadkowski. Przeł. Józef Waczków. Gdańsk 2000. (fragmenty)

Kazimiera Szczuka, Nuda buduaru. W zbiorze: Nuda w kulturze. Poznań 1999.

Piotr Śniedziewski, O zgubnych skutkach spoglądania przez okno (Flaubert). W: Melancholijne spojrzenie. Kraków 2011.

Cezary Zalewski, Monotonia odwiecznej namiętności. Mityczne konteksty „Pani Bovary” Flauberta. „Ruch Literacki” 2004, nr 4-5.

Maciej Żurowski, „Pani Bovary” i rozwój powieści nowoczesnej. W: Między renesansem a awangardą. O literaturze europejskiej z perspektywy komparatysty. Warszawa 2007.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student potrafi:

- scharakteryzować, jakimi cechami powinno się odznaczać arcydzieło literackie i jakie jest jego znaczenie dla kultury,

- interpretować i analizować zjawiska korespondencji sztuk, dotyczące zwłaszcza adaptacji arcydzieł literackich do wymogów innych dziedzin sztuki i kultury popularnej,

- rozpoznawać obecność i funkcje tradycji dawnej w kulturze współczesnej (w literaturze, sztukach plastycznych, filmie, teatrze, reklamie),

- napisać pracę badawczą (esej), z wykorzystaniem zdobytej wiedzy o wzajemnych związkach sztuk i roli arcydzieł we współczesnym życiu kulturalnym,

- wyjaśnić termin ‘aksjologia literacka’, a także scharakteryzować jej rolę i zastosować w zadaniach badawczych.

Skala ocena:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość wiedzy w zakresie badań nad arcydziełami literackimi, aksjologią literacką oraz nad problematyką tradycji literackiej, umiejętne i pogłębione analizowanie współczesnych nawiązań do kluczowych dzieł cywilizacji europejskiej, wyróżniająca się umiejętność prezentacji zdobytej wiedzy i własnych wniosków, płynących z ćwiczeń badawczych.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie zdobytej w ramach zajęć wiedzy i umiejętności ich prezentacji.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: mniej szczegółowa wiedza z zakresu badań nad arcydziełami literackimi, aksjologią literacką oraz nad problematyką tradycji literackiej, słabsza umiejętność prezentacji zdobytej wiedzy.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca wiedza w zakresie badań nad arcydziełami literackimi, aksjologią literacką oraz nad problematyką tradycji literackiej i zadowalająca umiejętność prezentowania zdobytej wiedzy.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca wiedza w zakresie badań nad arcydziełami literackimi, aksjologią literacką oraz nad problematyką tradycji literackiej (możliwe są drobne błędy merytoryczne i logiczne) i zadowalająca umiejętność prezentowania zdobytej wiedzy.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza w zakresie badań nad arcydziełami literackimi, aksjologią literacką oraz nad problematyką tradycji literackiej (poważne błędy merytoryczne i logiczne) i niezadowalająca umiejętność prezentowania zdobytej wiedzy.

Kryteria oceniania:

- ocena aktywności w trakcie zajęć,

- ocena prezentacji przygotowanej przez studenta.