Psychologia na III i IV etapie edukacyjnym (2.2)

fakultatywne

Filologia angielska

(Moduł opcjonalny: "Kształcenie nauczycieli - studia II stopnia")

II stopień

Cel ogólny:

- Przygotowanie psychologiczne do nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna, kształcenie w zawodzie), ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z rozwojem w adolescencji i dorosłości, specyficznymi formami aktywności oraz problemami zaburzeń rozwojowych i zaburzeń zachowania.

Cele szczegółowe:

1. Zapoznanie z zagadnieniami związanymi ze specyfiką rozwoju w okresie dorastania i dorosłości (szanse i zagrożenia)

2. Rozwinięcie umiejętności rozpoznawania i analizy czynników ryzyka i czynników sprzyjających w procesie uczenia się i wychowania

3. Uwrażliwienie na wielość i różnorodność uwarunkowań procesu uczenia się i wychowania

4. Dostarczenie wiedzy i rozwijanie umiejętności w obszarze organizowania warunków optymalnego uczenia się i procesu wychowania dla dzieci i młodzieży

5. Uświadomienie roli nauczyciela w rozwoju dzieci, młodzieży i funkcjonowaniu szkoły jako organizacji

6. Kształtowanie gotowości i rozwinięcie umiejętności współpracy w zespołach oraz prowadzenia grupy zadaniowej

7. Kształtowanie wrażliwości etycznej i postaw prospołecznych

I rok

Zaliczenie przedmiotu "Psychologia (moduł 2.1)" oraz "Przygotowanie psychologiczne do nauczania na II poziomie edukacyjnym (moduł 2.2.)".

Biblioteka, platforma Moodle

Wykład

dyskusja

praca w grupach

Treści kształcenia:

1. Sylwetka rozwojowa ucznia w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości: Rozwój fizyczny, motoryczny i psychoseksualny, rozwój procesów poznawczych (myślenie, mowa, spostrzeganie, uwaga, pamięć), rozwój społeczno-emocjonalny i moralny. Zmiany fizyczne i psychiczne w okresie dojrzewania. Dojrzałość fizyczna a dojrzałość społeczna i emocjonalna. Krystalizowanie się tożsamości. Dorosłość. Identyfikacja z nowymi rolami społecznymi. Kształtowanie się stylu życia.

2. Formy aktywności młodzieży: Nauka, realizacja zainteresowań, działalność społeczna, wolontariat, praca. Poszerzanie autonomii i samodzielności.

3. Kontakty społeczne ucznia: Grupa rówieśnicza. Pozycja społeczna ucznia w grupie rówieśniczej. Znaczenie grupy rówieśniczej. Koleżeństwo, przyjaźń, związek partnerski, miłość. Konflikty z rówieśnikami, rodzicami i wychowawcami. Rola osób znaczących i autorytetów. Zmiana autorytetów, kryzys autorytetu nauczyciela i rodzica. Bunt okresu dorastania i jego funkcje. Zagrożenia młodzieży: agresja, przemoc, uzależnienia, grupy nieformalne, sekty. Podkultury młodzieżowe. Inny, wykluczony.

4. Zaburzenia funkcjonowania w okresie dorastania: Obniżenie nastroju, depresja. Zaburzenia zachowania.

5. Komunikacja i kultura języka: Procesy komunikowania się. Bariery komunikacji. Nauczyciel w procesie komunikacji − autoprezentacja, aktywne słuchanie, efektywne nadawanie. Porozumiewanie się emocjonalne w klasie. Style komunikowania się uczniów i nauczyciela. Bariery komunikacyjne w klasie. Porozumiewanie się w sytuacjach konfliktowych.

• Brzezińska, A. (2003). Dzieci z układu ryzyka. W: A. Brzezińska, S. Jabłoński, M. Marchow (red.), Ukryte piętno. Zagrożenia rozwoju w okresie dzieciństwa. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. (s. 11-37)

• Brzezińska, A. I. (red.). (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: GWP. (r. 11 pt.: Okres dorastania. Jak rozpoznawać potencjał dziecka,10 pt.: Okres dorastania. Jak rozpoznawać ryzyko i jak pomagać)

• Brzezińska, A., Hornowska, E. (red.) (2004/2007). Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. (s. 13-106)

• Elliott, J., Place, M. (2000). Dzieci i młodzież w kłopocie: poradnik nie tylko dla psychologów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

• Elsner, D. (2002). Opiekun stażu jako refleksyjny praktyk. Chorzów: Mentor. (s. 11-15, 24-32).

• Elsner, D. (red.). Szkoła jako ucząca się organizacja. Chorzów: Mentor.

• Gordon, T. (1995). Wychowanie bez porażek w szkole. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX. (r. 2 pt.: Ku efektywnym stosunkom uczeń-nauczyciel, r. 3 pt.: Co może zrobić nauczyciel, gdy uczeń ma problem, 5 pt.: Jak nauczyciel może ustosunkować się do problemów jakie stwarza uczeń).

• Kendall, P. C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk: GWP. (r.4. Zaburzenia zachowania, r. 8. Zaburzenia odżywiania).

• Myers, D. G. (2003). Psychologia społeczna. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka (r. 9 pt.: Wpływ grupy).

• Sęk, H. Brzezińska A. I. (2010). Podstawy pomocy psychologicznej. W: D. Doliński, J. Strelau, Psychologia akademicka, tom 2., Gdańsk: GWP. (r. 20).

• Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Scholar (r. 10 pt.: Agresja; r. 11 pt. Grupa społeczna).

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

1. posiada wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia, zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym, poszerzoną w odniesieniu do III i IV etapu edukacyjnego,

2. posiada wiedzę na temat procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, w tym w działalności pedagogicznej (dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej), oraz ich prawidłowości i zakłóceń,

3. posiada wiedzę na temat podmiotów działalności pedagogicznej (dzieci, uczniów, rodziców i nauczycieli) i partnerów szkolnej edukacji (np. instruktorów harcerskich) oraz specyfiki funkcjonowania dzieci i młodzieży w kontekście prawidłowości i nieprawidłowości rozwojowych,

4. potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz psychologii do analizowania i interpretowania określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, a także motywów i wzorów zachowań uczestników tych sytuacji,

5. posiada rozwinięte kompetencje komunikacyjne: potrafi porozumiewać się z osobami pochodzącymi z różnych środowisk, będącymi w różnej kondycji emocjonalnej, dialogowo rozwiązywać konflikty i konstruować dobrą atmosferę dla komunikacji w klasie szkolnej

6. potrafi posługiwać się zasadami i normami etycznymi w wykonywanej działalności,

7. ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego; dokonuje oceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności w trakcie realizowania działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych

8. jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych zadań zawodowych wynikających z roli nauczyciela,

9. ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej; wykazuje cechy refleksyjnego praktyka,

10. jest gotowy do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia jakości pracy szkoły.

Metody oceniania (F - formujące, P - podsumowujące):

P - Zaliczenie pisemne

Kryteria oceniania:

bardzo dobry (bdb; 5,0): znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne

dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne

dobry (db; 4,0): dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne