Źródłoznawstwo muzułmańskie i chrześcijańskie

obowiązkowe

Filologia, specjalność: arabistyka

II stopień

– Zapoznanie teorią źródłoznawczą oraz podstawowymi zagadnieniami historiografii świata arabskiego

– Zapoznanie z dorobkiem nauk muzułmańskich i chrześcijańskich okresu średniowiecza na podstawie tekstów źródłowych

– Ukazanie możliwości interpretacji oraz wykorzystania tekstów źródłowych w pracy badawczej

I rok

Znajomość języka arabskiego na poziomie B2, znajomość podstawowych zagadnień związanych z kulturą arabską

Wymienione książki znajdują się w Bibliotece Filologicznej Novum i Bibliotece Głównej UAM oraz Bibliotece IH UAM. Materiały uzupełniające będą dystrybuowane przez wykładowcę drogą elektroniczną. Praca nad starodrukami i starszymi wydaniami źródłowymi odbywa się w Czytelni Zbiorów Specjalnych Biblioteki Uniwersyteckiej

Prezentacja tematu, dyskusja związana z lekturą, analiza tekstu źródłowego w ramach pracy indywidualnej oraz grupowej, warsztaty pracy ze starodrukiem

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z dorobkiem źródłoznawstwa bliskowschodniego, zarówno muzułmańskiego, jak i chrześcijańskiego. Obok wprowadzających zajęć teoretycznych, zawierają ćwiczenia na wybranym materiale źródłowym

Zajęcia są prowadzone według następującego planu:

- prezentacja teorii źródłoznawczej, definicja źródła, krytyka wewnętrzna i zewnętrzna, podział źródeł

- źródła arabskie doby średniowiecza, geneza i rozwój

- powstanie i rozwój historiografii arabskiej oraz głównych nauk muzułmańskich

- literatura piękna jako źródło historyczne, rola toposów literackich

- klasyczne słowniki, kompendia geograficzne oraz leksykony biograficzne

- literatura podróżnicza, przyrodnicza oraz muzyczna

- praca nad materiałem starodrukami oraz dawnymi wydaniami źródłowymi

1. Arberry Arthur John, Classical Persian Literature, George Allen & Unwin London 1958.

2. Aṭ-Ṭabarī, Ta‘rīẖ Aṭ-Ṭabarī. Ta‘rīẖ ar-rusul wa al-mulūk, taḥqīq M. Ibrāhīm, [Al-Qāhira 1960-1969].

3. Brockelmann Carl, Geschichte der arabischen Litteraur, Brill, Leiden 1943.

4. Brockelmann Carl, Geschichte der christlichen Literaturen des Orients, 2. Aufl. Leipzig 1909.

5. Ḥamāda Muḥammad Māhir, Al-Waṯā’iq as-siyāsiya wa al-idārīya al-ʿāida lil-ğazīra al-ārabīya, Mu’assasat ar-risāla, Bayrūt 1987.

6. Hauziński Jerzy, Islam w feudalnych państwach arabskich i w krajach ościennych (VII-XV w.), Wydawnictwo UAM, Poznań 1976.

7. Ibn Al-ʽAṭṭār, Kitāb al-waṯā’iq wa as-siǧillāt. Formulario notarial hispano-árabe por el alfaquí y notario cordobés Ibn al-ʿAttar, ed. P. Chalmeta, F. Corriente, Madrid 1983.

8. Ibn Ḥaldūn, Al-Muqaddama, taḥqīq ʽA. Aš-Šaddādī, Al-Ǧazā’ir 2006

9. Ibn Hišām, As-Sīra an-nabawīya, Dār al-fikr lit-turāṯ, Al-Qāhira 2004.

10. Kościelniak Krzysztof, Czas i historia w islamie. Kalendarz i podstawy chronologii muzułmańskiej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2013.

11. Kościelniak Krzysztof, Sunna, hadisy i tradycjonaliści. Wstęp do tradycji muzułmańskiej, Wydawnictwo UNUM, Kraków 2006.

12. Kürbis Brygida, Metody źródłoznawcze wczoraj i dziś, [w:] Pamiętnik XII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich 17-20 września 1979 roku. Cz. I-IV, Katowice 1973, s. 91-100.

13. Noth Albrecht, The Early Arabic Historical Tradition, translated form the German by Michael Bonner, The Darwin Press, Princeton 1994.

14. Pigulewska Nina W., Kultura syryjska we wczesnym średniowieczu, przełożył Czesław Mazur, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1989.

15. Rosenthal Franz, A History of Muslim Historiography, Brill, Leiden 1996.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

Zna i rozumie teorię źródłoznawczą.

Potrafi opisać genezę i rozwój źródeł bliskowschodnich oraz opisać najważniejsze edycje źródłowe

Zna okoliczności powstania, charakterystyczne cechy oraz najważniejszych przedstawicieli historiografii muzułmańskiej i chrześcijańskiej

Rozumie rolę, jaką geografia i słowniki pełniły w rozwoju cywilizacji arabskiej, zna wartość literatury pięknej jako źródła historycznego

Potrafi scharakteryzować wybrane źródła z różnych dziedzin wiedzy i poddać je krytyce wewnętrznej

Zna techniki pracy nad tłumaczeniem arabskich tekstów źródłowych

Zaliczenie odbywa się na podstawie oceny aktywności na zajęciach, testu z materiału teoretycznego, przygotowywanie tłumaczeń w trakcie zajęć

Skala ocen:

5,0 – bardzo dobra znajomość przedstawionego na zajęciach materiału, bardzo dobre oczytanie w literaturze przedmiotu, biegłe posługiwanie się .terminologią specjalistyczną, biegła analiza i tłumaczenie tekstów źródłowych

4,5 – bardzo dobra znajomość przedstawionego na zajęciach materiału, bardzo dobre oczytanie w literaturze przedmiotu, dobre posługiwanie się .terminologią specjalistyczną, bardzo dobre tłumaczenie i analiza tekstów źródłowych

4,0 –dobra znajomość przedstawionego na zajęciach materiału, dobre oczytanie w literaturze przedmiotu, dobre posługiwanie się .terminologią specjalistyczną, dobra analiza i tłumaczenie tekstów źródłowych

3,5 – dobra znajomość przedstawionego na zajęciach materiału, dostateczne oczytanie w literaturze przedmiotu, dobre posługiwanie się .terminologią specjalistyczną, dostateczna analiza i tłumaczenie tekstów źródłowych

3,0 - dostateczna znajomość przedstawionego na zajęciach materiału, dostateczne oczytanie w literaturze przedmiotu, dostateczne posługiwanie się terminologią specjalistyczną, słaba umiejętność analizy tekstów źródłowych

2,0 - niedostateczna znajomość przedstawionego na zajęciach materiału, nieumiejętność tłumaczenia tekstów źródłowych

brak