Etyka i kultura życia publicznego

obowiązkowe

Filozofia - specjalność ETYKA

I stopień

C1: Nabycie przez studenta wiedzy z zakresu etyki i kultury życia publicznego (podstawowe pojęcia, współczesne problemy oraz koncepcje, na gruncie których są one artykułowane, czołowi współcześni badacze sfer publicznych, rozumu publicznego, legitymizacji prawa w społeczeństwie demokratycznym, ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej)

C2: Poznanie podstawowych strategii argumentacyjnych uzasadniających określone konceptualizacje: opinii publicznej, sfer publicznych oraz rozumu publicznego a także relacji pomiędzy prawem a moralnością w społeczeństwie demokratycznym a także w odniesieniu do instytucji społeczeństwa demokratycznego ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej

C3: Wykształcenie umiejętności analizy i interpretacji tekstów filozoficznych z zakresu etyki i kultury życia publicznego

C4: Wykształcenie umiejętności posługiwania się pojęciami z zakresu etyki normatywnej w celu rekonstruowania bądź samodzielnego konstruowania strategii argumentacyjnych służących konceptualizacji bądź rozwiązaniu dylematów moralnych, etyczno-moralnych oraz pragmatyczno-etycznych i/lub pragmatyczno-moralnych we współczesnym społeczeństwie demokratycznym a także w odniesieniu do instytucji społeczeństwo demokratycznego ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej

C5: Wzmocnienie kompetencji związanych ze zrozumieniem zakresu posiadanej wiedzy i umiejętności oraz potrzeby ustawicznego dokształcanie się

C6: Zwiększenie i umocnienie otwartości na nowe idee a także gotowości do redefiniowania własnych sądów w oparciu o dostępne argumenty oraz informacje

C7: Pogłębienie świadomości znaczenia filozofii praktycznej dla rozwoju humanistyki oraz nauk społecznych w kontekście kultury europejskiej i zachodniej w ogóle

II rok

Przedmiotem zainteresowania jest normatywne ujęcie sfery publicznej, w której dokonuje się dyskursywne kształtowanie opinii oraz woli obywateli. W tymże ujęciu sfera publiczna jest źródłem legitymizacji prawa, dla której znaczące jest rozróżnienie pomiędzy problemami moralnymi, etycznymi oraz praktyczno-technicznymi. Zimne ostrze lancetu refleksji praktycznej odróżnia zatem to, co rozumne od tego, co li tylko racjonalne.

Symbol treści kształcenia /Opis treści kształcenia/Odniesienie do efektów kształcenia modułu

TK_01

Omówienie podstawowych nurtów dyskutowanych współcześnie w kontekście sfery publicznej: a) kontraktualizm; b) etyka dyskursu ETDL_EKZP_01

TK_02

Charakterystyka pojęć przestrzeni i opinii publicznej ETDL_EKZP_02

TK_03

Omówienie dwóch modeli sfery publicznej: a) burżuazyjny (Hegel – wczesny Habermas) oraz b) postburżuazyjny (późny Habermas) ETDL_EKZP_03

TK_04

Analiza koncepcje rozumu publicznego:

Johna Rawlsa i Jürgena Habermasa ETDL_EKZP_04

TK_05

Charakterystyka porównawcza osoby jako podmiotu moralnego oraz jako podmiotu prawnego ETDL_EKZP_05

TK_06

Wprowadzenie do zagadnienia konstytucjonalizacji Unii Europejskiej: typy procesów i typy sfer publicznych, w których zachodzą ETDL_EKZP_06

TK_07

Analiza wybranych tekstów ETDL_EKZP_07

PRZEWIDYWANY CZAS PRACY STUDENTA GWOLI ZREALIZOWANIA ZDEFINIOWANYCH PONIŻEJ EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

Forma aktywności/ Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: 60 h (30 w +30 ćw)

Czytanie wskazanej literatury: 45 h

Przygotowania do ustnego sprawdzianu wiedzy: 45 h

SUMA GODZIN 150 h

Zalecana literatura do wykładów

- Karolina M. Cern, Bartosz Wojciechowski, O koniecznych związkach między dyskursem prawnym amoralnym, [w:] PRINCIPIA, Tom LIV-LV, Kraków 2011, ss.191-221.

- Karolina M. Cern, Jürgena Habermasa koncepcja sfery publicznej – komunikacyjne kształtowanie opinii oraz woli obywateli, czyli idea samokonstytucjonalizacji, [w:] Piotr Orlik, Krzysztof Przybyszewski (red.) Filozofia a sfera publiczna, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii, Poznań 2012, ss. 341-358.

- Tadeusz Buksiński, Publiczne sfery i religie, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii, Poznań 2011.

- Marta Soniewicka, Granice sprawiedliwości, sprawiedliwość ponad granicami, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.

LEKTURY NA ĆWICZENIA:

1. Thomas Hobbes, Lewiatan, RXIII-RXV;

2. John Locke, Drugi Traktat o rządzie, RI-RXIII;

3. Jean-Jacques Rousseau, Umowa społeczna [całość];

4. Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności [całość],

5. John Stuart Mill, O wolności,

6. G.W.F. Hegel, Zasady filozofii prawa, Część III, §158-229;

7. Jürgen Habermas, Faktyczność i obowiązywanie, RIII;

8. Nancy Fraser, Axel Honneth, Redystrybucja czy uznanie, ss.114-179 lub 214-237.

9. Martha C. Nussbaum, Creating Capabilities. The Human Development Approach, pp. 17-46.

Symbol efektów kształcenia /Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:/ Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów

ETDL_EKZP_01

Student/ka wie i rozumie, że ład prawno-polityczny choć jest zastany, to jednak nie jest on „dany z góry”, lecz właśnie społecznie kształtowany. Ponadto, to społeczne kształtowanie ładu prawno-politycznego wymaga wielopłaszczyznowych uzasadnień, które są konceptualizowane również za pomocą pojęć roszczących sobie pretensje do uniwersalnej ważności

ET_1_K_W01; ET_1_K_U04;

ETDL_EKZP_02

Student/ka zna na poziomie podstawowym i rozumie zależności pomiędzy zmianami społecznymi, procesami racjonalizacji światów życia oraz refleksją filozoficzną. Odróżnia też byt (tutaj: procesy społeczne oraz instytucje społeczne, w których uzyskują one swój wyraz) od powinności (tutaj: konstruowane w publicznym dyskursie instytucjonalnym regulacje normatywne)

ET_1_K_W10; ET_1_K_U07

ETDL_EKZP_03

Student/ka zna i rozumie na poziomie podstawowym relacje, struktury, instytucje oraz procesy społeczne, poprzez które kształtowana jest legitymizacja ładu prawno-politycznego, a także w których dokonuje się racjonalizacja światów życia, a zatem tych, które są też wyrazem dynamicznej, procesualnej refleksyjności podmiotów moralnych.

ET_1_K_W11; ET_1_K_U05

ETDL_EKZP_04

Student/ka zna i w stopniu elementarnym rozumie na czym polega wykroczenie pojęcia rozumu ze sfery podmiotowych (subiektywnych) struktur refleksji do sfery intersubiektywnej, w której dokonuje się kooperatywne i publiczne konstruowanie wspólnych, podstawowych zasad ładu prawno-politycznego.

Student/ka potrafi zrekonstruować dwa najważniejsze filozoficzne modele kształtowania uzasadnień (czyli rozumy publiczne) dla polityczno-prawnego ładu

ET_1_K_W08; ET_1_K_U05

ETDL_EKZP_05

Student/ka ma podstawową wiedzę o możliwych korelacjach pomiędzy różnymi systemami regulacyjnymi (kulturowym, prawnym i moralnym), a także o różnych strategiach argumentacyjnych, które uzasadniają poszczególne typy tych korelacji.

ET_1_K_W05; ET_1_K_U_13; ET_1_K_U07

ETDL_EKZP_06

Student/ka posiada podstawową wiedzę o nurtach etyki jako refleksji mającej za przedmiot autoregulacje społeczne (moralne, normatywne, włącznie z ustawodawstwem krajowym i Unii Europejskiej oraz zagadnieniem konstytucji na poziomie krajowym czy Unijnym) i rozumie relacje pomiędzy nimi. Student jest świadomy swego europejskiego obywatelstwa, posiada wiedzę o jego normatywnym uzasadnieniu a także ma rozbudzoną świadomość swego obywatelstwa światowego (ius cosmopoliticum). Rozumie wagę szerzenia i pogłębiania jego filozoficzno-teoretycznych uzasadnień na poziomie prawnym oraz politycznym.

ET_2_K_W07; ET_1_K_K07-K08

ETDL_EKZP_07

Zna zakres swojej wiedzy, rozumie konieczność nieustannego dokształcania się – jako osoba, podmiot moralny, student czy obywatel - poprzez zarówno zdobywanie wiedzy w różnorodny (czytanie tekstów źródłowych, udział w dyskusjach podczas których publicznie formułuje się argumenty za /przeciw określonym stanowiskom) sposób jak i zaangażowanie się w środowisko społeczne (akademickie/lokalne/Unijne/międzynarodowe).

ET_1_K_W14; ET_1_K_W13; ET_1_K_U03; ET_1_K_U11; ET_1_K_K01-K02; ET_1_K_K08

Odniesienie efektów kształcenia i treści kształcenia do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania

Efekty kształcenia dla przedmiotu/ Treści kształcenia/Sposoby prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych efektów kształcenia Typy / metody oceniania (D – ocenianie diagnostyczne, F – ocenianie formujące, P – ocenianie podsumowujące)

_01 TK_01-06 WYKŁADY

P

_02 TK_01-06 Dyskusja nad problemami związanymi z dostarczaną wiedzą (w kontekście filozofii praktycznej, refleksji filozoficznej w ogóle oraz innych typów refleksji naukowej)

D, F

_03 TK_01-06 Dyskusja nad problemami związanymi z aplikacją wiedzy, jej odniesieniem do dylematów moralnych

D, F

_04 TK_01-06 Egzamin pisemny z wykładów oraz materiałów wskazanych na pierwszym spotkaniu

P

_05 TK_01-06 Interpretacja i analiza tekstów; dyskusje nad problemami wynikającymi z interpretacji i analizy tekstów

D, F

_06 TK_07 Kolokwium z interpretowanych i analizowanych lektur

P

Ocenianie formujące:

Zadaniem oceniania formującego jest bieżące monitorowanie stanu wiedzy studentów, a zatem informowanie ich o jego postępach (lub niszach czy zapętleniach).

1. Dyskusje nad problemami a) filozoficzno-teoretycznymi, b) aplikacyjnymi;

2. Krótkie sprawdzenie wiedzy (ustne bądź pisemne);

3. Powtórne dostarczenie wiedzy, ale inaczej sformułowanej/z innej perspektywy; wskazanie nisz i zapętleń w posiadanej przez studentów wiedzy i dostarczenie drogowskazów (lektur, wykładów etc.), odniesienie wiedzy do innych obszarów wiedzy filozoficznej czy z zakresu nauk społecznych;

4. Trening (kształtowanie, wzmacnianie, uzupełnianie) umiejętności oraz wiedzy z zakresu filozofii praktycznej, dla której kluczowa jest KONIUNKCJA refleksji i działania.

Ocenianie podsumowujące:

Z wykładu – egzamin pisemny;

Z ćwiczeń – kolokwium pisemne

Nie dotyczy