Geografia językowa
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 03-ZW-GJ |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Geografia językowa |
Jednostka: | Instytut Filologii Polskiej |
Grupy: |
E-learning - przedmioty Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej Moodle - przedmioty Szkoły Nauk o Języku i Literaturze |
Punkty ECTS i inne: |
0 LUB
3.00
(w zależności od programu)
|
Język prowadzenia: | język polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Kierunek studiów: | filologia polska |
Poziom przedmiotu: | II stopień |
Cele kształcenia: | Cele modułu kształcenia: Celem zajęć jest prezentacja podstawowych terminów dialektologicznych, cech gwarowych oraz zagadnień teoretycznych. Problematyka dialektologii polskiej umieszczona zostaje w kontekście słowiańskim, a kwestie współczesna na tle historycznym. |
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK: | Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, metoda badawcza (dociekania naukowego), metoda warsztatowa, pokaz i obserwacja, demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące, praca w grupach, badania terenowe. |
Nakład pracy studenta (punkty ECTS): | 3 |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest prezentacja podstawowych terminów dialektologicznych, cech gwarowych oraz zagadnień teoretycznych. Problematyka dialektologii polskiej umieszczona zostaje w kontekście słowiańskim, a kwestie współczesne na tle historycznym. |
Pełny opis: |
Treści programowe dla przedmiotu: - przedmiot badań dialektologicznych: gwara - język mieszkańców wsi - socjolekt?, - dzieje gwar i polskiego języka literackiego - dialektologia historyczna, - opis wybranych dialektów i cech gwarowych, - od dialektu do języka - casus kaszubszczyzny, - dialekty polskie w kontekście słowiańskich, - metody zbierania i archiwizowania materiału, - metody ilościowe i jakościowe w dialektologii, - metody socjolingwistyki w badaniu gwar, - polskie i słowiańskie atlasy językowe, - leksykografia gwarowa, - gwara - mówioność - oralność, - kultura ludowa - wybrane aspekty, - osiągnięcia polskiej dialektologii (w tym wkład ośrodka poznańskiego). |
Literatura: |
Zalecana literatura: Dejna Karol, Gwara i jej stosunek do innych odmian języka ogólnonarodowego, [w:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, pod red. S. Gali, Łódź 1998, s. 13-22. Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, pod red. H. Kurek, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php. Dubisz Stanisław, Gwara rolnicza – profesjolekt, socjolekt czy interdialekt?, [w:] tenże, Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), I, Dialektologia i jej pogranicza, Warszawa 2013, s. 67-90. Gardzińska J., Metody socjolingwistyczne w dialektologii polskiej, [w:] Z zagadnień składni dialektalnej. Zbiór studiów, Siedlce 2001, s. 41–60. Karaś Halina, Polska leksykografia gwarowa, Warszawa 2011. Kobus Justyna, Miejsce kwestionariusza w badaniach leksyki gwarowej (na przykładzie pola tematycznego PRACA NA ROLI), [w:] Діалектологічні студії. 8. Говори південнозахідного наріччя, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів 2009, c. 129–139. Kobus Justyna, Studia nad fleksją rzeczownika w gwarach wielkopolskich, Poznań 2019. Kurek Halina, Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnego oddziaływania języka literackiego i dialektów, „Język Polski” 1987, z. 1-2. Ong Walter J., Nieco o psychodynamice oralności, [w:] tenże, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Lublin 1992, s. 69-129. Osowski Błażej, Wariantywność leksykalno-semantyczna języka wielkopolskich inwentarzy z drugiej połowy XVIII wieku. Studia z dialektologii historycznej, Poznań 2019. Osowski Błażej, Wykorzystanie metod jakościowych w badaniu gwary. Doświadczenia poznańskiego ośrodka dialektologicznego, [w:] Badania jakościowe w regionalistyce, pod red. D. Konieczki-Śliwińskiej i I. Miedzińskiej, Poznań 2016, s. 77-89. Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków 2004. Sierociuk J., Język mieszkańców wsi czy gwara? Problem nie tylko teoretyczny, „Prace Filologiczne”, t. LIII, 2007, s. 527–534. Sierociuk J., Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, [w:] Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, pod red. J. Małachowicz i S. Fryciego, Warszawa 2006, s. 65–70. Sobierajski Z., Geolingwistyka i geoetnologia w atlasie regionalnym Wielkopolski, [w:] Gwary dziś. 1. Metodologia badań, pod red. J. Sierociuka, Poznań 2001, s. 67–94. Zagórski Zygmunt, Dialektologia, [w:] tenże, Językoznawstwo polskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w latach 1919-2009 (w zarysie), Poznań 2011, s. 103–123. |
Efekty uczenia się: |
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka: - zna i rozróżnia pojęcia: dialekt, gwara, język mieszkańców wsi, język regionalny, socjolekt, oralność, - zna, umie wskazać w tekście i nazwać podstawowe cechy gwar polskich, - zna metodologie badawcze dialektologii oraz stosowane w ich ramach narzędzia i terminy, potrafi je scharakteryzować, - zna podstawową literaturę (atlasy, słowniki, monografie) i potrafi trafnie dobrać ją do podejmowanego tematu badawczego, - zna i rozumie pochodzenie polskiego języka literackiego (potrafi wskazać na jego podłoże dialektalne) oraz zmiany statusu gwar i języka literackiego na przestrzeni dziejów polszczyzny, - rozumie zagadnienia polityki językowej i pozajęzykowych uwarunkowań statusu etnolektów, potrafi uargumentować zajmowane stanowisko w przypadku kwestii dyskusyjnych, - zna i rozumie związki między typem kultury a używanymi w niej formami komunikacji, - zna i rozumie miejsce gwar polskich w kontinuum dialektalnym Słowiańszczyzny, rolę pograniczy dla powstawania gwar mieszanych i przejściowych, - prowadzi gwaroznawcze badania terenowe samodzielnie lub w grupie, potrafi opracować zebrane dane w sposób celowy i zgodny z wymogami rzetelności naukowej. |
Metody i kryteria oceniania: |
Skala ocen: bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, bardzo dobra umiejętność posługiwania się terminologią, bardzo dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej. dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie wyrażania samodzielnych opinii dotyczących problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej. dobry (db; 4,0): dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, dobra umiejętność posługiwania się terminologią, dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z geografią językową, wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć. dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej. dostateczny (dst; 3,0): ogólna znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się podstawową terminologią, wyróżniająca się bardzo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z geografią językową. niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, niezadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, brak umiejętności wypowiadania się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-02-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Błażej Osowski | |
Prowadzący grup: | Błażej Osowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie z notą
Konwersatorium - Zaliczenie z notą |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-02-26 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Błażej Osowski | |
Prowadzący grup: | Błażej Osowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie z notą
Konwersatorium - Zaliczenie z notą |
|
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji: | Nie dotyczy. |
|
Liczba godzin przedmiotu: | 30 |
|
Cele kształcenia przedmiotu cyklu: | Celem zajęć jest prezentacja podstawowych terminów dialektologicznych, cech gwarowych oraz zagadnień teoretycznych. Problematyka dialektologii polskiej umieszczona zostaje w kontekście słowiańskim, a kwestie współczesne na tle historycznym. |
|
Pełny opis: |
Tematyka zajęć: - Przedmiot badań dialektologicznych: gwara – język mieszkańców wsi – socjolekt? - Dzieje gwar i polskiego języka literackiego – dialektologia historyczna - Opis wybranych dialektów i cech gwarowych - Od dialektu do języka – casus kaszubszczyzny - Dialekty polskie w kontekście słowiańskim - Metody zbierania i archiwizowania materiału - Metody ilościowe i jakościowe w dialektologii - Metody socjolingwistyki w badaniu gwar - Polskie i słowiańskie atlasy językowe - Leksykografia gwarowa - Gwara – mówioność – oralność - Kultura ludowa – wybrane aspekty - Osiągnięcia polskiej dialektologii (w tym wkład ośrodka poznańskiego) |
|
Literatura: |
- Dejna Karol, Gwara i jej stosunek do innych odmian języka ogólnonarodowego, [w:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, pod red. S. Gali, Łódź 1998, s. 13-22. - Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, pod red. H. Kurek, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php. - Dubisz Stanisław, Gwara rolnicza – profesjolekt, socjolekt czy interdialekt?, [w:] tenże, Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), I, Dialektologia i jej pogranicza, Warszawa 2013, s. 67-90. - Gardzińska J., Metody socjolingwistyczne w dialektologii polskiej, [w:] Z zagadnień składni dialektalnej. Zbiór studiów, Siedlce 2001, s. 41–60. - Karaś Halina, Polska leksykografia gwarowa, Warszawa 2011. - Kobus Justyna, Miejsce kwestionariusza w badaniach leksyki gwarowej (na przykładzie pola tematycznego PRACA NA ROLI), [w:] Діалектологічні студії. 8. Говори південнозахідного наріччя, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів 2009, c. 129–139. - Kurek Halina, Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnego oddziaływania języka literackiego i dialektów, „Język Polski” 1987, z. 1-2. - Ong Walter J., Nieco o psychodynamice oralności, [w:] tenże, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Lublin 1992, s. 69-129. - Osowski Błażej, Wykorzystanie metod jakościowych w badaniu gwary. Doświadczenia poznańskiego ośrodka dialektologicznego, [w:] Badania jakościowe w regionalistyce, pod red. D. Konieczki-Śliwińskiej i I. Miedzińskiej, Poznań 2016, s. 77-89. - Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków 2004. - Sierociuk J., Język mieszkańców wsi czy gwara? Problem nie tylko teoretyczny, „Prace Filologiczne”, t. LIII, 2007, s. 527–534. - Sierociuk J., Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, [w:] Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, pod red. J. Małachowicz i S. Fryciego, Warszawa 2006, s. 65–70. - Sobierajski Z., Geolingwistyka i geoetnologia w atlasie regionalnym Wielkopolski, [w:] Gwary dziś. 1. Metodologia badań, pod red. J. Sierociuka, Poznań 2001, s. 67–94. - Zagórski Zygmunt, Dialektologia, [w:] tenże, Językoznawstwo polskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w latach 1919-2009 (w zarysie), Poznań 2011, s. 103–123. |
|
Uwagi: |
Zaliczenie na podstawie aktywnego uczestnictwa w zajęciach, testu oraz wykonania nagrania wg dostarczonego kwestionariusza. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.