Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Geografia językowa

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 03-ZW-GJ
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Geografia językowa
Jednostka: Instytut Filologii Polskiej
Grupy: E-learning - przedmioty Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej
Moodle - przedmioty Szkoły Nauk o Języku i Literaturze
Punkty ECTS i inne: 0 LUB 3.00 (w zależności od programu) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: język polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Kierunek studiów:

filologia polska

Poziom przedmiotu:

II stopień

Cele kształcenia:

Cele modułu kształcenia:

Celem zajęć jest prezentacja podstawowych terminów dialektologicznych, cech gwarowych oraz zagadnień teoretycznych. Problematyka dialektologii polskiej umieszczona zostaje w kontekście słowiańskim, a kwestie współczesna na tle historycznym.

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK:

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, metoda badawcza (dociekania naukowego), metoda warsztatowa, pokaz i obserwacja, demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące, praca w grupach, badania terenowe.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS):

3

Skrócony opis:

Celem zajęć jest prezentacja podstawowych terminów dialektologicznych, cech gwarowych oraz zagadnień teoretycznych. Problematyka dialektologii polskiej umieszczona zostaje w kontekście słowiańskim, a kwestie współczesne na tle historycznym.

Pełny opis:

Treści programowe dla przedmiotu:

- przedmiot badań dialektologicznych: gwara - język mieszkańców wsi - socjolekt?,

- dzieje gwar i polskiego języka literackiego - dialektologia historyczna,

- opis wybranych dialektów i cech gwarowych,

- od dialektu do języka - casus kaszubszczyzny,

- dialekty polskie w kontekście słowiańskich,

- metody zbierania i archiwizowania materiału,

- metody ilościowe i jakościowe w dialektologii,

- metody socjolingwistyki w badaniu gwar,

- polskie i słowiańskie atlasy językowe,

- leksykografia gwarowa,

- gwara - mówioność - oralność,

- kultura ludowa - wybrane aspekty,

- osiągnięcia polskiej dialektologii (w tym wkład ośrodka poznańskiego).

Literatura:

Zalecana literatura:

Dejna Karol, Gwara i jej stosunek do innych odmian języka ogólnonarodowego, [w:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, pod red. S. Gali, Łódź 1998, s. 13-22.

Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, pod red. H. Kurek, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php.

Dubisz Stanisław, Gwara rolnicza – profesjolekt, socjolekt czy interdialekt?, [w:] tenże, Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), I, Dialektologia i jej pogranicza, Warszawa 2013, s. 67-90.

Gardzińska J., Metody socjolingwistyczne w dialektologii polskiej, [w:] Z zagadnień składni dialektalnej. Zbiór studiów, Siedlce 2001, s. 41–60.

Karaś Halina, Polska leksykografia gwarowa, Warszawa 2011.

Kobus Justyna, Miejsce kwestionariusza w badaniach leksyki gwarowej (na przykładzie pola tematycznego PRACA NA ROLI), [w:] Діалектологічні студії. 8. Говори південнозахідного наріччя, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів 2009, c. 129–139.

Kobus Justyna, Studia nad fleksją rzeczownika w gwarach wielkopolskich, Poznań 2019.

Kurek Halina, Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnego oddziaływania języka literackiego i dialektów, „Język Polski” 1987, z. 1-2.

Ong Walter J., Nieco o psychodynamice oralności, [w:] tenże, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Lublin 1992, s. 69-129.

Osowski Błażej, Wariantywność leksykalno-semantyczna języka wielkopolskich inwentarzy z drugiej połowy XVIII wieku. Studia z dialektologii historycznej, Poznań 2019.

Osowski Błażej, Wykorzystanie metod jakościowych w badaniu gwary. Doświadczenia poznańskiego ośrodka dialektologicznego, [w:] Badania jakościowe w regionalistyce, pod red. D. Konieczki-Śliwińskiej i I. Miedzińskiej, Poznań 2016, s. 77-89.

Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków 2004.

Sierociuk J., Język mieszkańców wsi czy gwara? Problem nie tylko teoretyczny, „Prace Filologiczne”, t. LIII, 2007, s. 527–534.

Sierociuk J., Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, [w:] Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, pod red. J. Małachowicz i S. Fryciego, Warszawa 2006, s. 65–70.

Sobierajski Z., Geolingwistyka i geoetnologia w atlasie regionalnym Wielkopolski, [w:] Gwary dziś. 1. Metodologia badań, pod red. J. Sierociuka, Poznań 2001, s. 67–94.

Zagórski Zygmunt, Dialektologia, [w:] tenże, Językoznawstwo polskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w latach 1919-2009 (w zarysie), Poznań 2011, s. 103–123.

Efekty uczenia się:

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- zna i rozróżnia pojęcia: dialekt, gwara, język mieszkańców wsi, język regionalny, socjolekt, oralność,

- zna, umie wskazać w tekście i nazwać podstawowe cechy gwar polskich,

- zna metodologie badawcze dialektologii oraz stosowane w ich ramach narzędzia i terminy, potrafi je scharakteryzować,

- zna podstawową literaturę (atlasy, słowniki, monografie) i potrafi trafnie dobrać ją do podejmowanego tematu badawczego,

- zna i rozumie pochodzenie polskiego języka literackiego (potrafi wskazać na jego podłoże dialektalne) oraz zmiany statusu gwar i języka literackiego na przestrzeni dziejów polszczyzny,

- rozumie zagadnienia polityki językowej i pozajęzykowych uwarunkowań statusu etnolektów, potrafi uargumentować zajmowane stanowisko w przypadku kwestii dyskusyjnych,

- zna i rozumie związki między typem kultury a używanymi w niej formami komunikacji,

- zna i rozumie miejsce gwar polskich w kontinuum dialektalnym Słowiańszczyzny, rolę pograniczy dla powstawania gwar mieszanych i przejściowych,

- prowadzi gwaroznawcze badania terenowe samodzielnie lub w grupie, potrafi opracować zebrane dane w sposób celowy i zgodny z wymogami rzetelności naukowej.

Metody i kryteria oceniania:

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, bardzo dobra umiejętność posługiwania się terminologią, bardzo dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie wyrażania samodzielnych opinii dotyczących problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

dobry (db; 4,0): dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, dobra umiejętność posługiwania się terminologią, dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z geografią językową, wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

dostateczny (dst; 3,0): ogólna znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się podstawową terminologią, wyróżniająca się bardzo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z geografią językową.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, niezadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, brak umiejętności wypowiadania się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)

Okres: 2020-10-01 - 2021-02-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Błażej Osowski
Prowadzący grup: Błażej Osowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie z notą
Konwersatorium - Zaliczenie z notą

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Błażej Osowski
Prowadzący grup: Błażej Osowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie z notą
Konwersatorium - Zaliczenie z notą
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji:

Nie dotyczy.

Liczba godzin przedmiotu:

30

Cele kształcenia przedmiotu cyklu:

Celem zajęć jest prezentacja podstawowych terminów dialektologicznych, cech gwarowych oraz zagadnień teoretycznych. Problematyka dialektologii polskiej umieszczona zostaje w kontekście słowiańskim, a kwestie współczesne na tle historycznym.

Pełny opis:

Tematyka zajęć:

- Przedmiot badań dialektologicznych: gwara – język mieszkańców wsi – socjolekt?

- Dzieje gwar i polskiego języka literackiego – dialektologia historyczna

- Opis wybranych dialektów i cech gwarowych

- Od dialektu do języka – casus kaszubszczyzny

- Dialekty polskie w kontekście słowiańskim

- Metody zbierania i archiwizowania materiału

- Metody ilościowe i jakościowe w dialektologii

- Metody socjolingwistyki w badaniu gwar

- Polskie i słowiańskie atlasy językowe

- Leksykografia gwarowa

- Gwara – mówioność – oralność

- Kultura ludowa – wybrane aspekty

- Osiągnięcia polskiej dialektologii (w tym wkład ośrodka poznańskiego)

Literatura:

- Dejna Karol, Gwara i jej stosunek do innych odmian języka ogólnonarodowego, [w:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, pod red. S. Gali, Łódź 1998, s. 13-22.

- Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, pod red. H. Kurek, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php.

- Dubisz Stanisław, Gwara rolnicza – profesjolekt, socjolekt czy interdialekt?, [w:] tenże, Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), I, Dialektologia i jej pogranicza, Warszawa 2013, s. 67-90.

- Gardzińska J., Metody socjolingwistyczne w dialektologii polskiej, [w:] Z zagadnień składni dialektalnej. Zbiór studiów, Siedlce 2001, s. 41–60.

- Karaś Halina, Polska leksykografia gwarowa, Warszawa 2011.

- Kobus Justyna, Miejsce kwestionariusza w badaniach leksyki gwarowej (na przykładzie pola tematycznego PRACA NA ROLI), [w:] Діалектологічні студії. 8. Говори південнозахідного наріччя, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів 2009, c. 129–139.

- Kurek Halina, Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnego oddziaływania języka literackiego i dialektów, „Język Polski” 1987, z. 1-2.

- Ong Walter J., Nieco o psychodynamice oralności, [w:] tenże, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Lublin 1992, s. 69-129.

- Osowski Błażej, Wykorzystanie metod jakościowych w badaniu gwary. Doświadczenia poznańskiego ośrodka dialektologicznego, [w:] Badania jakościowe w regionalistyce, pod red. D. Konieczki-Śliwińskiej i I. Miedzińskiej, Poznań 2016, s. 77-89.

- Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków 2004.

- Sierociuk J., Język mieszkańców wsi czy gwara? Problem nie tylko teoretyczny, „Prace Filologiczne”, t. LIII, 2007, s. 527–534.

- Sierociuk J., Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, [w:] Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, pod red. J. Małachowicz i S. Fryciego, Warszawa 2006, s. 65–70.

- Sobierajski Z., Geolingwistyka i geoetnologia w atlasie regionalnym Wielkopolski, [w:] Gwary dziś. 1. Metodologia badań, pod red. J. Sierociuka, Poznań 2001, s. 67–94.

- Zagórski Zygmunt, Dialektologia, [w:] tenże, Językoznawstwo polskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w latach 1919-2009 (w zarysie), Poznań 2011, s. 103–123.

Uwagi:

Zaliczenie na podstawie aktywnego uczestnictwa w zajęciach, testu oraz wykonania nagrania wg dostarczonego kwestionariusza.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
ul. Wieniawskiego 1
61-712 Poznań
tel: +48 61 829 4000
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)