Praktyki - język polski

obowiązkowe

polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie

I stopień

Praktyczne przygotowanie do podjęcia pracy w zawodzie nauczyciela polonisty w szkole podstawowej:

- weryfikowanie wiedzy przedmiotowej, metodycznej, pedagogicznej i psychologicznej oraz własnych predyspozycji do wykonywania zawodu,

- wdrażanie do analizowania skuteczności i efektywności podejmowanych działań zawodowych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) wynikających z roli nauczyciela,

- zdobywanie i doskonalenie kompetencji w zakresie samodzielnego projektowania, realizowania i ewaluowania lekcji języka polskiego (literacko-kulturowych i językowych) oraz polonistycznych zajęć pozalekcyjnych,

- rozwijanie umiejętności związanych z integrowaniem i uwzględnieniem interdyscyplinarnego charakteru lekcji języka polskiego w realizacji celów kształcenia polonistycznego,

- pogłębianie umiejętności indywidualizowania i personalizowania procesu nauczania,

- formowanie kompetencji interpersonalnych i intrapersonalnych.

III rok

Student/Studentka uczestniczył/a w zajęciach z bloku pedagogiczno-metodycznego i uzyskał/a zaliczenia przedmiotów specjalizacyjnych realizowanych na I i II roku studiów.

Dyskusja, metoda ćwiczeniowa, metoda warsztatowa, praca w grupach, teczka praktyk (dokumentacja zgodna z instrukcją praktyk).

6

Treści programowe dla przedmiotu:

1. Przygotowanie do praktyki ciągłej:

- Wyjaśnienie zadań i obowiązków związanych z realizacją praktyki (cele praktyki, regulamin, obowiązki studenta i jego opiekunów, obowiązująca dokumentacja, warunki zaliczenia).

2. Poznawanie szkoły:

- zapoznanie się z całokształtem funkcjonowania placówki, szczególnie z jej strukturą organizacyjną, ogólnymi planami pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz sposobami ich realizacji.

3. Edukacja polonistyczna w klasach IV-VIII w świetle dokumentów szkolnych:

- analizowanie programu nauczania, planów wynikowych, podręczników do języka polskiego, przewodników metodycznych; planów pracy bibliotekarza szkolnego (np. lekcje biblioteczne, spotkania autorskie, konkursy itp.).

4. Polonista wychowawcą:

- uczestniczenie w spotkaniach rady pedagogicznej oraz zespołu wychowawców klas; udział w pozalekcyjnych działaniach opiekuńczo-wychowawczych nauczycieli (spotkania rady rodziców i samorządu uczniowskiego, apele, imprezy szkolne, zorganizowane wyjścia grup uczniowskich, różne formy współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym, zajęcia pozalekcyjne, dyżury na przerwach międzylekcyjnych),

- poznawanie uczniów i wychowanków, ich sytuacji społecznej, potrzeb, zainteresowań i zdolności, a także określanie poziomu rozwoju oraz wstępne diagnozowanie dysfunkcji i zaburzeń,

- współpraca z psychologiem, pedagogiem, logopedą, bibliotekarzem dotycząca różnych sytuacji dydaktycznych i wychowawczych, które występują w danej szkole,

- przygotowanie i przeprowadzenie dwóch lekcji wychowawczych (kl. IV-VI, kl. VII-VIII).

5. Zadania nauczyciela polonisty:

- uczestniczenie w spotkaniach zespołu przedmiotowego,

- obserwacja lekcji języka polskiego i ich analizowanie (związki między praktyką – konstrukcja lekcji, zadania, metody, cele itd. a teorią dydaktyczną),

- analizowanie propozycji metodycznych w podręcznikach oraz w innych – pochodzących z różnych źródeł – materiałach pomocniczych (pochodzących z różnych źródeł) i ich funkcjonalnego wykorzystania,

- krytyczna ocena i twórcze wykorzystanie dostępnych publikacji dydaktycznych dotyczących uczniowskich kompetencji,

- wykorzystanie narzędzi diagnostycznych w pracy z uczniem umożliwiających określanie kompetencji kluczowych, umożliwiających funkcjonowanie człowieka we współczesnym świecie,

- znajomość i zastosowanie sposobów rozwijania kompetencji literackich, kulturowych i językowych uczniów,

- tworzenie autorskich projektów lekcji dotyczących kształcenia literacko-kulturowego i językowego (zgodnie z wymaganiami przedstawionymi na zajęciach z metodyki) i ich realizacja,

- prowadzenie lekcji języka polskiego z uwzględnieniem holistycznego wymiaru przedmiotu i jego funkcji formacyjnej,

- lekcja sprawdzająca – przygotowanie do lekcji, refleksje studenta po przeprowadzeniu zajęć, omówienie z udziałem nauczyciela opiekuna praktyki/w miarę możliwości z dyrektorem szkoły, innymi nauczycielami polonistami, nauczycielem akademickim.

6. Szkolne zajęcia dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi:

- dobieranie strategii uczenia się do umiejętności uczniów i stopnia trudności omawianych treści.

- organizowanie pracy indywidualnej z uczniami (diagnozowanie zdolności i potrzeb, projektowanie i realizowanie zajęć z wybranym uczniem lub grupą uczniów, ewaluacja zajęć).

7. Autorefleksja:

- konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką,

- ocena własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań opiekuńczych i wychowawczych (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron),

- podsumowanie praktyk z udziałem studenta/-ów, nauczyciela – opiekuna praktyki, dyrektora szkoły, w miarę możliwości nauczycieli polonistów/nauczycieli akademickich odpowiedzialnych za przygotowanie nauczycielskie studentów.

Zalecana literatura:

Zasady odbywania praktyk na WFPiK UAM, program praktyki.

Program, podręcznik i przewodnik metodyczny wykorzystywany w nauczaniu języka polskiego przez nauczyciela – szkolnego opiekuna praktyk.

Lektura omawiana w czasie zajęć audytoryjnych z przedmiotów bloku pedagogiczno-dydaktycznego.

Wybrane internetowe portale i strony edukacyjne.

Obowiązujące akty prawne.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- potrafi przeanalizować cudze i własne działania nauczycielskie (dydaktyczne, wychowawcze, opiekuńcze),

- diagnozuje potrzeby, możliwości, zdolności każdego ucznia oraz indywidualizuje zadania i dostosowuje metody, treści i sposoby oceniania do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów,

- adekwatnie dobiera, tworzy oraz testuje materiały, środki (w tym multimedialne i technologie informacyjne), metody pracy w celu samodzielnego projektowania, a także efektywnego realizowania działań wynikających z roli nauczyciela,

- dba o prawidłowe procesy komunikowania interpersonalnego i społecznego; poprawnie posługuje się językiem ojczystym, wykazując troskę o kulturę i etykę wypowiedzi własnej i uczniów,

- ma umiejętność współpracy z innymi nauczycielami, pedagogami, i rodzicami uczniów, oraz innymi osobami tworzącymi społeczność szkolną i lokalną; wykazuje aktywność w podejmowaniu działań profesjonalnych samodzielnie i zespołowo, przyjmując różne role,

- wykazuje cechy refleksyjnego praktyka, który poszukuje ciekawych form pracy dla uczniów i siebie.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb, 5,0): student/studentka przekazuje pełną staranną i przejrzystą dokumentację wskazaną w programie praktyki, uwzględniającą pogłębione refleksje dotyczące sfery osobistej (rozwój osobowości, relacje z innymi, spojrzenia na siebie w roli nauczyciela); potrafi redagować konspekty w pełni poprawne pod względem merytorycznym, językowym i metodycznym (trafny dobór metod i form pracy, sposób formułowania tematu, adekwatne formy sprawdzania wiedzy i umiejętności); konspekty są spójne i zhierarchizowane (logiczne następstwo poszczególnych ogniw lekcji), zawierają wyraźną i zrozumiałą myśl przewodnią oraz mają autorski charakter; potrafi przygotować i prowadzić lekcje języka polskiego (literacko-kulturowe, językowe), uwzględniając poziom klasy i odwołując się (w fazie projektowania i realizacji) do teorii dydaktycznej analizowanej na zajęciach z metodyki; proponuje metody pracy sprzyjające indywidualizacji procesu kształcenia, jak i rozwijające kompetencje społeczne (skłaniające uczniów do interakcji); posiada umiejętność samooceny oraz dyskusji na temat koncepcji lekcji i jej realizacji (w swojej argumentacji odwołuje się do teorii dydaktycznej i potrafi przywołać celowo dobrane przykłady); potrafi opisać przebieg lekcji obserwowanych, uwzględniając działania nauczyciela i ucznia oraz umie je ocenić pod względem metodycznym (odwołując się do teorii dydaktycznych związanych z kształceniem polonistycznym).

dobry plus (+db; 4,5): student/studentka spełnia wszystkie kryteria na ocenę 4,0 i niektóre kryteria na ocenę 5,0.

dobry (db; 4,0): student/studentka przekazuje pełną dokumentację wskazaną w programie praktyki, uwzględniającą refleksje dotyczące sfery osobistej (rozwój osobowości, relacje z innymi, spojrzenia na siebie w roli nauczyciela); potrafi sporządzać konspekty zawierające oczekiwania merytoryczne, poprawne pod względem metodycznym (trafny dobór metod i form pracy) i językowym, mogące zawierać sporadyczne usterki (np. schematyczny sposób redagowania tematu, niejasne zapisy w opisie metod, celów szczegółowych), raczej spójne (zastrzeżenia może budzić czasami np. następstwo poszczególnych ogniw lekcji); potrafi przygotować i prowadzić lekcje języka polskiego (literacko-kulturowe, językowe), uwzględniając poziom klasy i odwołując się (w fazie projektowania oraz realizacji) do teorii dydaktycznej analizowanej na zajęciach z metodyki; proponuje metody pracy sprzyjające indywidualizacji procesu kształcenia, jak i rozwijające kompetencje społeczne (skłaniające uczniów do interakcji) – zastrzeżenia może budzić czasami organizacja tychże działań; posiada umiejętność samooceny warsztatu metodycznego oraz dyskusji na temat koncepcji lekcji i jej realizacji; w argumentacji odwołuje się do podstawowych ustaleń teoretycznych (dotyczących np. struktury lekcji, metod, wprowadzania pojęć itp.); potrafi opisać przebieg lekcji obserwowanych, uwzględniając działania nauczyciela i ucznia oraz umie je ocenić pod względem metodycznym (odwołania do teorii dydaktycznych związanych z kształceniem polonistycznym mogą wymagać dopełnienia przykładami).

dostateczny plus (+dst; 3,5): student/studentka spełnia wszystkie kryteria na ocenę 3,0 i niektóre kryteria na ocenę 4,0.

dostateczny (dst; 3,0): student/studentka przekazuje chaotycznie opracowaną i zebraną dokumentację wskazaną w programie praktyki; potrafi sporządzać konspekty na ogół poprawne pod względem metodycznym (ale repertuar wykorzystanych metod, form pracy jest dość ubogi); w konspektach pojawiają się usterki świadczące o brakach w warsztacie metodycznym (np. schematyczny sposób redagowania tematu, błędne zapisy w zestawie metod i celów szczegółowych); występują usterki językowe (ale nie w zadaniach dla uczniów); czasami występują opisy pomysłów zadań zamiast konkretnych zadań; struktura projektu jest raczej spójna (zastrzeżenia może budzić np. następstwo poszczególnych ogniw lekcji i realizacja funkcji jej poszczególnych części); brakuje oczekiwań merytorycznych związanych z niektórymi zadaniami; potrafi przygotować i prowadzić lekcje języka polskiego (literacko-kulturowe, językowe oraz eksponujące formacyjny wymiar edukacji polonistycznej), ma jednak problem z przygotowaniem zadań sprzyjających indywidualizacji procesu kształcenia i celowemu rozwijaniu kompetencji społecznych, a także uwzględniających kompetencje uczniów danej klasy; rzadko odwołuje się (w fazie projektowania i realizacji) do teorii dydaktycznej analizowanej na zajęciach z metodyki; posiada umiejętność samooceny warsztatu metodycznego oraz dyskusji na temat koncepcji lekcji i jej realizacji; w argumentacji rzadko, ale poprawnie odwołuje się do podstawowych ustaleń teoretycznych (dotyczących np. struktury lekcji, metod, wprowadzania pojęć itp.); potrafi opisać przebieg lekcji obserwowanych, uwzględniając działania nauczyciela i ucznia oraz umie je ocenić pod względem metodycznym (odwołania do teorii dydaktycznych związanych z kształceniem polonistycznym pozbawione są jednak przykładów i mają charakter okazjonalny).

niedostateczy (ndst; 2,0): student/studentka przekazuje niekompletną dokumentację praktyki; nie potrafi przygotować konspektów poprawnych pod względem metodycznym (ma bardzo ubogi repertuar metod i form pracy); w konspektach pojawiają się liczne usterki świadczące o brakach w warsztacie metodycznym (np. niewłaściwy sposób redagowania tematu, błędne zapisy w zestawie metod i celów szczegółowych, niejasny opis zadań dla uczniów, brak oczekiwań analityczno-interpretacyjnych); występują usterki językowe (także w zadaniach dla uczniów); struktura projektu jest niespójna (następstwo poszczególnych ogniw lekcji budzi zastrzeżenia, a podział na części lekcji ma charakter jedynie umowny); ma spore trudności z prowadzeniem lekcji języka polskiego (literacko-kulturowych oraz językowych) wynikające z rażących braków warsztatowych; nie odwołuje się (w fazie projektowania ani w fazie realizacji, a także w fazie omawiana) do teorii dydaktycznej analizowanej na zajęciach z metodyki; nie posiada umiejętności samooceny warsztatu metodycznego oraz dyskusji na temat koncepcji lekcji i jej realizacji; w argumentacji odwołuje się tylko do własnych przekonań i doświadczeń szkolnych, a pomija podstawowe ustalenia teoretyczne (dotyczące np. struktury lekcji, metod, wprowadzania pojęć itp.); nie potrafi opisać przebiegu lekcji obserwowanych, nie uwzględnia działań nauczyciela i ucznia oraz nie ocenia lekcji pod względem metodycznym.