Kultury literackie i film

obowiązkowe

filmoznawstwo i kultura mediów

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zaznajomienie studentów z ważnymi dziełami literatury polskiej i powszechnej od starożytności do współczesności (wraz z umiejętnością odniesienia ich do ogólnego kontekstu przemian histo-rycznych, estetycznych, społecznych, ekonomicznych) biorące pod uwagę różnorodne związki literatury (literatura rozumiana jest tu i dalej jako forma ekspresji w tradycyjnym medium książki) z filmem,

- doskonalenie umiejętności analizy, interpretacji i wartościowania dzieł literackich powstałych w różnych epokach z uwzględnieniem ich specyfiki ideowo-estetycznej,

- kształcenie biegłości w posługiwaniu się wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami z zakresu kształcenia literaturoznawczego, takimi jak kategorie historyczno- i estetycznoliterackie, elementy poetyki i teorii dzieła literackiego, podstawy komponowania oraz edycji tekstu naukowego (kon-struowanie wywodu, sporządzenie bibliografii i przypisów, cytowanie źródeł itp.),

- kształcenie umiejętności formułowania samodzielnych wypowiedzi ustnych i pisemnych na temat literatury różnych epok oraz filmu (z uwzględnieniem specyfiki warsztatu literaturoznawczego),

- formowanie świadomości komparatystycznego oraz interdyscyplinarnego statusu wiedzy o literaturze i kulturze różnych epok, w tym szczególne zwrócenie uwagi na połączenia historii i teorii literatury z historią i teorią filmu oraz innych sztuk (np. teatr, malarstwo, muzyka),

- formowanie wrażliwości humanistycznej oraz postawy aktywnego uczestnictwa w kulturze.

I rok

Lektura indywidualna, zapoznanie się z filmem, dyskusja w grupie, praca indywidualna, praca zespołowa.

3

Treści programowe dla przedmiotu:

- gatunki i konwencje literackie charakterystyczne dla różnych epok oraz nawiązania do nich w dziełach filmowych (np. epos, ballada, powieść poetycka, dramat romantyczny, komedia, poemat dygresyjny, powieść realistyczna, kryminał, fantastyka naukowa),

- kategorie estetyczne w literaturze na przestrzeni wieków oraz ich sprzężenie z kategoriami estetycznymi w filmie (np.: tragizm, wzniosłość, groteska, ironia, frenezja, melancholia, komizm, realizm),

- elementy historii polskiej i powszechnej oraz jej wpływ na idee wyrażane w dziełach literackich wraz z odniesieniami do dzieł filmowych (np. przemiany ustrojów, instytucji i koncepcji filozoficznych, codzienność w różnych epokach, problem rewolucji i przełomów technologicznych),

- sylwetki wybranych wybitnych pisarzy (prezentujące kluczowe konteksty ich twórczości oraz przemiany w jej obrębie) oraz recepcja tych pisarzy w filmie,

- elementy komparatystyki literackiej (idee i formy literatury polskiej wobec literatury powszechnej) oraz możliwości jej spożytkowania przy omawianiu dzieł filmowych,

- film jako forma recepcji dzieła literackiego - cytaty, adaptacje, reinterpretacje, nawiązania, polemiki,

- podstawy różnych ujęć korespondencji sztuk, pozwalające odnieść refleksję nad historią, gatunkami i kategoriami estetycznymi w literaturze do filmu, ale również innych sztuk (malarstwo, rzeźba, muzyka),

- warsztat literaturoznawczy potrzebny do przygotowania krótkich i długich form pisemnych uwzględniający interdyscyplinarny charakter przedmiotu (poszukiwanie informacji, dobór źródeł, edycja tekstu, budowanie wywodu),

- społeczno-kulturowe konteksty funkcjonowania literatury, filmu oraz innych sztuk (np. uniwersalność i lokalność, etyczne uwikłania dzieła).

Zalecana literatura zostanie wskazana przez osobę prowadzącą zajęcia na początku każdego semestru kształcenia.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:

- wskazać kluczowe utwory literackie różnych epok (od starożytności do współczesności) oraz związane z nimi dzieła sztuki filmowej, a także zreferować ich problematykę oraz kształt estetyczny z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej i filmoznawczej,

- analizować, interpretować i wartościować teksty literackie reprezentatywne dla różnych epok, a także związane z nimi dzieła sztuki filmowej z wykorzystaniem podstawowej wiedzy z zakresu wybranych teorii i metodologii badań literackich, jak również filmoznawczych oraz odróżniać najważniejsze historyczne systemy komunikacji literackiej i kulturalnej (w tym obiegi literackie i kulturalne, formy gatunkowe, formy podawcze, języki artystyczne charakterystyczne dla literatury kolejnych epok oraz dla dzieł filmowych),

- rozpoznać i scharakteryzować kluczowe idee filozoficzne i estetyczne stymulujące rozwój literatury oraz kultury rozmaitych epok,

- posługiwać się wiedzą o ważnych wydarzeniach i zjawiskach z zakresu historii Polski, Europy i świata i wyjaśnić ich wpływ na genezę i problematykę utworów literackich oraz na rozwój kultury światowej, europejskiej i polskiej różnych epok (od starożytności do współczesności),

- dokonać periodyzacji literatury polskiej i powszechnej od ich zarania do chwili obecnej, umieścić je w szerszym kontekście kulturowym (ze szczególnym uwzględnieniem dzieł sztuki filmowej) i formułować na tej podstawie wnioski,

- dostrzec komparatystyczny i interdyscyplinarny status wiedzy o literaturze i kulturze różnych epok (od starożytności do współczesności), a szczególnie zauważyć połączenia historii i teorii literatury z historią i teorią filmu oraz innych sztuk (np. teatr, malarstwo, muzyka),

- samodzielnie zrealizować proste zadanie badawcze (z zastosowaniem w praktyce podstawowych elementów historyczno- oraz teoretycznoliterackiej, a także filmoznawczej procedury badawczej, takich jak dobór i analiza źródeł, rozpoznanie stanu badań, zdefiniowanie i analiza problemu poznawczego, analiza środków stylistycznych i składników poetyki dzieła literackiego oraz dzieła filmowego, skonstruowanie spójnego wywodu argumentacyjnego, sformułowanie wniosków) z wykorzystaniem wiedzy o literaturze różnych epok (od starożytności do współczesności) i polskiej oraz światowej sztuce filmowej,

- operować informacją naukową (w tym wyszukiwać, analizować, oceniać i selekcjonować informacje dotyczące literatury rozmaitych epok (od starożytności do współczesności) tudzież związanych z nią dzieł filmowych, dobierać właściwe edycje tekstów, posługiwać się słownikami i kompendiami literaturoznawczymi, bibliotekami cyfrowymi) oraz zastosować ją w konkretnym kontekście zawodowym,

- operować pisemną formą wypowiedzi naukowej, napisać pracę pisemną (analizę i interpretację oraz referat historyczno- i teoretycznoliteracki) dotyczącą literatury różnych epok i jej związków ze sztuką filmową, a także przygotować wystąpienie w dyskusji, przedstawić (również w formie prezentacji multimedialnej) i uzasadnić swoje stanowisko z wykorzystaniem poglądów innych autorów,

- pracować w zespole badawczym, zadaniowym wedle celów i wskazówek formułowanych przez kierownika zespołu,

- wyjaśnić rolę literatury i kultury różnych epok (od starożytności do współczesności), a także rolę polskiej i światowej kultury filmowej w budowaniu tożsamości zbiorowej, więzi społecznych, jak też kultywowaniu tradycji oraz wykorzystać tę kompetencję w osobistym, angażującym etyczną wrażliwość udziale w różnych formach życia zbiorowego (w tym we własnej pracy), a także w pielęgnowaniu dziedzictwa kulturowego ludzkości (świat, Europa, Polska, region wielkopolski).

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość wybranych utworów literackich oraz nawiązujących do nich filmów, bardzo dobra umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej oraz filmoznawczej, bardzo dobra znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury wybranych epok, bardzo wysoka sprawność analityczno-interpretacyjna, bardzo dobra umiejętność operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej (prezentacja, wystąpienie w dyskusji, esej\referat).

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie analizy i interpretacji tekstu li-terackiego i dzieła filmowego oraz umiejętności operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: nieco niższa znajomość wybranych utworów literackich oraz nawiązujących do nich filmów, nieco niższa umiejętność referowania ich problematyki, nieco niższa znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury wybranych epok.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość wybranych utworów literackich oraz nawiązujących do nich filmów, zadowalająca umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej i filmoznawczej (wymagająca np. zadawania pytań pomocni-czych), zadowalająca znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury, zadowalająca sprawność analityczno-interpretacyjna i umiejętność operowania róż-nymi formami wypowiedzi naukowej.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość wybranych utworów literackich oraz nawiązujących do nich filmów, zadowalająca umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej i filmoznawczej (wymagająca np. zadawania pytań pomocni-czych), słaba znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury, słaba sprawność analityczno-interpretacyjna oraz niska umiejętność operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość wybranych utworów literackich oraz nawiązujących do nich filmów, brak umiejętności referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej i filmoznawczej, niezadowalająca znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury, brak sprawności analityczno-interpretacyjnej, brak umiejętności operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej.

Kryteria oceniania:

- aktywność w trakcie zajęć i sprawność analityczno-interpretacyjna (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),

- wartość merytoryczna i projekt prac pisemnych (1 esej w semestrze I, 1 referat w semestrze III),

- umiejętność zaprezentowania na egzaminie pisemnym (w formie testu zawierającego pytania za-mknięte i otwarte) wiedzy nabytej w ramach przedmiotu (test na zakończenie semestru II i IV obejmujący wiedzę odpowiednio z semestrów: I-II i III-IV).