Historia bibliotek i księgozbiorów - spec. dokumentalistyczno-bibliotekarska

obowiązkowe

filologia polska

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- wykształcenie umiejętności porozumiewania się z ekspertami z dziedziny bibliologii oraz umiejętności docenienia różnorodności kulturowej i wielokulturowej,

- opanowanie wiedzy ogólnej z zakresu historii książki, bibliotek i księgozbiorów,

- wykształcenie umiejętności badawczych w zakresie historii bibliotek i księgozbiorów.

I rok

Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej.

Wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, dyskusja.

3

Student w toku wykładów poznaje wiedzę ogólną z zakresu historii książki, bibliotek i księgozbiorów. Ponadto nabywa umiejętności badawczych w zakresie historii bibliotek i księgozbiorów i uczy się kontaktu ze specjalistami z dziedziny bibliologii.

Treści programowe dla przedmiotu:

- starożytny i średniowieczny rodowód współczesnej terminologii związanej z książką i edytorstwem; książka grecko-rzymska; materiały piśmiennicze, formy książki, krąg użytkowników; biblioteki,

- wczesne średniowiecze; renesans karoliński i książka romańska; forma książki, materiał, oprawa, treści przekazywane za pomocą książki; biblioteki, rola kościołów i klasztorów,

- książka w późnym średniowiecza; materiały pisarskie, filigranistyka, pismo, oprawy, pomieszczenia biblioteczne; organizacja wytwarzania książki, krąg odbiorców, biblioteki, rola uniwersytetów,

- książka ksylograficzna; wynalazek druku; rozwój drukarstwa w Europie; morfologia książki drukowanej; oprawa,

- drukarstwo w Polsce XV-XVI wieku; pierwsze książki drukowane w języku polskim,

- rozwój księgarstwa, targi książki, aukcje; biblioteki w epoce odrodzenia, księgozbiory wybitnych humanistów; znaczenie reformacji i kontrreformacji dla produkcji książki; krąg odbiorców i czytelników książki renesansowej; biblioteki panujących, szkolne, uniwersyteckie, klasztorne, mieszczańskie,

- książka w okresie baroku; wojny XVII w. i ich konsekwencje; rozwój sztuk ilustracyjnych; rozwój czasopiśmiennictwa, cenzura,

- rozwój drukarstwa i grafiki książkowej w epoce oświecenia w Polsce i w Europie, księgarstwo, rozwój wypożyczalni książek; rozwój publicznego udostępniania książki i idei biblioteki narodowej; krąg czytelników książki oświeceniowej; przemieszczenia księgozbiorów na przełomie XVIII i XIX wieku; sekularyzacja klasztorów w Prusach i w Austrii; losy bibliotek polskich po rozbiorach,

- industrializacja produkcji książki w XIX wieku; wzrost produkcji piśmienniczej i drukarskiej, przemiany zewnętrznej formy książki; ruchy bibliofilskie; rozwój czasopiśmiennictwa,

- rozwój wielkich bibliotek naukowych i zmiana ich charakteru, biblioteki uniwersyteckie, biblioteki narodowe, bibliotekarstwo powszechne, wybitni kolekcjonerzy książek; specyfika sytuacji Polski w okresie rozbiorów i jej wpływ na funkcję książki i bibliotek; biblioteki fundacyjne, idea biblioteki narodowej, biblioteki polskie na obczyźnie; współczesny obraz bibliotek i księgozbiorów.

Zalecana literatura:

Bieńkowska B., przy współpracy E. Maruszak, Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa 2005.

Bieńkowska B., Chamerska H., Tysiąc lat książki i bibliotek w Polsce, Wrocław 1992.

Eisenstein E. L., Rewolucja Gutenberga, tłum. H. Hollender, Warszawa 2004.

Głombiowski K., Szwejkowska H., Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu, Warszawa 1979.

Maleczyńska K., Zarys historii bibliotek XV-XVIII w., Wrocław 1976.

Potkowski E., Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, Warszawa 1984.

Sowiński J., Polskie drukarstwo, Wrocław 1996.

Szwejkowska H., Książka drukowana XV-XVIII wieku, Warszawa 1987.

Szwejkowska H., Wybrane zagadnienia z dziejów książki XIX-XX wieku, Warszawa 1981.

Szczegółową listę lektur podaje prowadzący zajęcia.

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:

- posługiwać się podstawową terminologią z zakresu bibliologii,

- rozpoznawać oraz oceniać elementy składowe książki, odkrywać łączące je relacje oraz ich wpływ na obraz książki jako całości,

- umiejscowić analizowany obiekt (książkę, bibliotekę, księgozbiór) w czasoprzestrzeni i dokonać jego oceny w kontekście zjawisk jemu współczesnych,

- rozpoznawać poszczególne techniki graficzne i jest świadom ich relacji z morfologią książki,

- prowadzić dialog ze specjalistami z zakresu historii bibliotek i księgozbiorów.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): obecność na wszystkich zajęciach i zaliczenie testu końcowego na ocenę bardzo dobrą świadczącą o pełnym zrozumieniu zagadnień omawianych podczas zajęć.

dobry plus (+db; 4,5): obecność na wszystkich zajęciach i zaliczenie testu końcowego na ocenę dobrą + świadczącą o niemal pełnym zrozumieniu zagadnień omawianych podczas zajęć.

dobry (db; 4,0): obecność na wszystkich zajęciach i zaliczenie testu końcowego na ocenę dobrą świadczącą o niemal pełnym zrozumieniu zagadnień omawianych podczas zajęć.

dostateczny plus (+dts; 3,5): jedna nieobecność na zajęciach i zaliczenie testu końcowego na ocenę dostateczną + świadczącą o posiadaniu wiedzy wymagającej jeszcze sporego rozszerzenia i ugruntowania.

dostateczny (dst; 3,0): jedna nieobecność na zajęciach oraz zaliczenie testu końcowego na ocenę dostateczną świadczącą o posiadaniu wiedzy wymagającej jeszcze sporego rozszerzenia i ugruntowania.

niedostateczny (ndst; 2,0): dwie i więcej nieobecności na zajęciach i zaliczenie testu końcowego na ocenę niedostateczną świadczącą o bardzo dużych brakach w posiadanej wiedzy i całkowitym niezrozumieniu zagadnień omawianych podczas zajęć.

Kryteria oceniania:

- aktywność na zajęciach,

- zaliczenie testu końcowego.

W powiązaniu z programem specjalności dokumentalistyczno-bibliotekarskiej. Studenci mogą odbywać praktyki między innymi w bibliotekach naukowych i publicznych, a także w archiwach państwowych i branżowych.