Dydaktyka języka polskiego cz. 1-2

obowiązkowe

polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie

I stopień

Cele modułu kształcenia:

- zaznajomienie studenta z wiedzą na temat zasad, teorii i praktyk właściwych dla metodyki nauczania literatury i języka polskiego w szkole podstawowej,

- zapoznanie z terminologią stosowaną w dydaktyce przedmiotowej, z tradycyjnymi i współczesnymi stanowiskami naukowymi w zakresie przedmiotu, zasadami opisu działań dydaktycznych,

- wykształcenie umiejętności integrowania wiedzy z różnych dziedzin: psychologii, pedagogiki ogólnej, literaturoznawstwa i językoznawstwa w celu jej wykorzystania w pracy zawodowej nauczyciela polonisty; rozwijanie kreatywności i innowacyjności oraz kształtowanie umiejętności prowadzenia działań badawczych,

- kształtowanie zdolności do autorefleksji, umiejętności komunikowania się ze specjalistami wspierającymi edukację.

III rok

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, praca w grupach.

2

Treści programowe dla przedmiotu:

- dominanty kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej w świetle dokumentów oświatowych,

- cele edukacyjne w nauczaniu języka polskiego, strategie, metody, formy pracy w szkole podstawowej; operacjonalizacja celów; modele lekcji, formalna struktura lekcji, cykl lekcji;

- sprawność językowa i komunikacyjna ucznia szkoły podstawowej: koncepcje dydaktyczne a praktyka szkolna,

- odbiór różnych tekstów kultury; alfabet tekstów kultury: medialność, wizualność, audialność, audiowizualność, wielozmysłowość,

- teoretyczne i praktyczne problemy odbioru literatury w szkole: uwarunkowania lektury tekstu, bariery odbioru; kształtowanie pojęć,

- motywowanie do lektury: sprawności lekturowe ucznia, kanon literacko-kulturowy, całość a fragment dzieła literackiego,

- rozwijanie umiejętności tekstotwórczych ucznia szkoły podstawowej: formy wypowiedzi ustnych i pisemnych, poprawność językowa i tekstowa, twórcze pisanie,

- dokumenty oświatowe a projektowanie i realizacja lekcji (podstawa programowa, program nauczania, plan wynikowy),

- rola środków dydaktycznych w kształceniu polonistycznym,

- indywidualizacja procesów nauczania j. polskiego (praca z uczniem wybitnie zdolnym oraz z uczniami dysfunkcyjnymi, np. dyslektycznymi),

- projektowanie i planowanie pracy szkolnego polonisty; samokształcenie i docieranie do informacji, selekcjonowanie wiedzy, ocena krytyczna źródeł, wykorzystanie multimediów i technologii informacyjnych,

- formy sprawdzania wiedzy i umiejętności (w tym egzaminy zewnętrzne), rola oceny szkolnej i jej komunikowanie, kryteria oceny wypowiedzi ustnych i pisemnych.

Zalecana literatura:

Student jest zobowiązany do przeczytania całej lektury obowiązkowej i pięciu wybranych pozycji z lektur uzupełniających. Wykaz uzupełniający znajduje się na stronie Zakładu Dydaktyki: http://www.staff.amu.edu.pl/~ifp/

Ponadto obowiązuje znajomość: podstawy programowej [www.men.gov.pl], informatora egzaminacyjnego [www.cke.edu.pl], aktualnych podręczników polonistycznych dla szkoły podstawowej.

Lektura obowiązkowa:

Arends Richard, Uczymy się nauczać, Warszawa 1998.

Chrząstowska Bożena, Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształtowania pojęć literackich w szkole podstawowej, Warszawa 1987.

Chrząstowska Bożena: Przedmiot, podmiot i proces. Szkice z metodyki kształcenia polonistycznego, Poznań 2009.

Innowacje i metody. W kręgu teorii i praktyki. Podręcznik akademicki dydaktyki kształcenia polonistycznego, pod red. M. Kwiatkowskiej-Ratajczak, T.1, Poznań 2011.

Komorowska Hanna, O programach prawie wszystko, Warszawa 1999.

Niemierko Bolesław, Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 1997.

Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, pod red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.

Sztuka nauczania. T.1 – Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, T.2.- Szkoła, pod red. K. Konarzewskiego, Warszawa 2002.

Uczenie metodą projektów, pod red. B. D. Gołębniak, Warszawa 2002.

Uryga Zenon, Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Warszawa-Kraków 1996.

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:

- ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę o zakresie, miejscu i znaczeniu metodyki nauczania literatury i j. polskiego zorientowaną na działania praktyczne,

- zna treść podstawowych dokumentów oświatowych i umie wykorzystać je w praktyce zawodowej, kompetentnie posługuje się terminologią stosowaną w dydaktyce przedmiotowej, potrafi dostosować sposoby pracy do etapu rozwoju intelektualnego i emocjonalnego ucznia oraz do zadań przedmiotu,

- potrafi planować kształcenie sprawności językowych i komunikacyjnych uczniów; dostrzega różnice pomiędzy modelem teoretycznym dydaktyki j. polskiego a praktyką szkolną,

- potrafi zaplanować pracę z tekstem kultury, świadomie wykorzystując różne metody analizy i interpretacji,

- umie właściwie zaplanować proces kształcenia (plan dydaktyczny, konspekt, scenariusz, projekt) i przeprowadzić lekcję warsztatową z języka polskiego,

- umie analizować efekty własnej pracy dydaktyczno-wychowawczej; potrafi zaplanować własny rozwój zawodowy.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra: student potrafi sporządzać konspekty w pełni poprawne pod względem metodycznym i językowym, z wyraźną inwencją twórczą (ciekawa struktura lekcji, bogate materiały); potrafi przeprowadzić lekcję języka polskiego, uwzględniając poziom klasy, poprawną metodycznie (dobór metod i form pracy, sposób sprawdzania umiejętności), spójną (logiczne następstwo poszczególnych ogniw), potrafi nawiązać kontakt z uczniami; posiada umiejętność samooceny oraz dyskusji na temat koncepcji lekcji i jej realizacji; dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, zwłaszcza w zakresie samodzielnego i twórczego podejścia do egzaminu praktycznego.

dobry (db; 4,0): dobra, przy pełnej poprawności językowej i metodycznej zdarzają się sporadyczne usterki (np. schematyczny sposób redagowania tematu, błędne zapisy metod i celów szczegółowych); potrafi przeprowadzić lekcję poprawną i spójną, jednak jej efektywność i umiejętności interpersonalne studenta budzą zastrzeżenia; student dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadawalająca, nieznaczne odstępstwa od normy w zakresie poprawności metodycznej i językowej, student stosuje podstawową strukturę konspektu; jednak w części praktycznej popełnia błędy w zakresie spójności i efektywności nauczania, znajomość zagadnień teoretycznych. dostateczna.

dostateczny (dst; 3,0): zadawalająca, można odnotować odstępstwa od normy w zakresie poprawności metodycznej i językowej, student zachowuje jedynie podstawową strukturę konspektu, jest mało samodzielny w wymiarze praktycznym, znajomość teorii dostateczna.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadawalająca, student nie spełnia kryteriów oceny dostatecznej.

Kryteria oceniania:

- wartość merytoryczna projektu edukacyjnego (ocena konspektu zajęć),

- znajomość zagadnień z zakresu treści kształcenia i lektur (egzamin teoretyczny),

- umiejętność przeprowadzenia lekcji języka polskiego (egzamin praktyczny).